نخستین روز کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان: تجربه فمینیستی سوئد، جنبش می‌تو و مبارزه با حجاب اجباری

بیست و نهمین کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان روز جمعه ۸ ژوئن در استکهلم آغاز شد. در نخستین روز کنفرانس سخنرانانی از میان فعالان جنبش زنان ایران و سوئد سخنرانی کردند.

کنفرانس با خوش‌آمدگویی کمیته محلی افتتاح شد و هنرمندان هنرهای تجسمی و نویسندگان کتاب‌‌های جدید زنان به معرفی آثار خود پرداختند.

سپس آنا سوندستروم، مدیرکل مرکز بین‌المللی اولاف پالمه برنامه‌ها را با سخنرانی درباره اهمیت همکاری و تعامل جنبش‌های فمینیستی آغاز کرد.

میزگرد بازنگری برداشت رایج از برابری جنسیتی در سوئد؛ در عرصه ملی و فراملی با حضور چهار کنشگر و روزنامه‌نگار و استاد دانشگاه  سوئدی به بررسی تصویر کشور سوئد به عنوان بهشت برابری جنسیتی پرداخت. اولا مانس، آنا کلارا بررات و سوروچی تاپاربیورکرت و آنا لوندبری به تناقض‌ها و کمبودهای جامعه سوئد در حوزه برابری جنسیتی پرداختند. نابرابری در بازار اشغال و درآمد و تفکیک جنسیتی در مشاغل خاص و شیوع آزار جنسی در محل کار به عنوان اساسی‌ترین مشکلات زنان جامعه سوئد مطرح شدند. همچنین وجود کلیشه‌های اعتقادی در ارتباط با زنان جامعه مهاجر به عنوان یکی از مصداق‌های وجود نابرابری‌های جنسیتی در سوئد معرفی شد. سوروچی تاپار بیوکرت استاد دانشگاه در این زمینه گفت: «در حالی که خشونت در جامعه برابر سوئد، یک موضوع مهم تلقی می‌شود، توضیحات تقلیل‌گرایانه از شیوه‌های سرکوبگری جنسیتی از طریق مفاهیم «اجتناب ناپذیری» و دیگری‌سازی [قومی] مطرح می‌‌شود. این قطبیت‌ها لازم است که بررسی شوند.»

اولا منس روزنامه‌نگار سوئدی هم با اشاره به اینکه از سوئد به‌عنوان کشوری که دولتی فمینیست و مطلوب زنان دارد یاد می‌شود دست‌کم دولت فعلی که متشکل از ائتلافی بین احزاب سوسیال دمکراسی و محیط زیست است، رسماً خود را فمینیست می‌خواند. با این حال اعتراضات کمپین Metoo برای سوئد پیامدهایی جدی به بارآورده است.

سخنرانی ژانت بائر استاد دانشگاه آمریکایی با عنوان «گذشته، حال و آینده فمینیسم در ایران، و متحدان ملی و فراملیتی بخش دیگری از برنامه‌های روز اول کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان بود و سپس ساغر غیاثی با نمایش فیلمی از زنان و مردان ایرانی معترض به حجاب اجباری در ایران به تحلیل واکنش فعالان حقوق زنان نسبت به مبارزه با حجاب اجباری به کمپین‌ آزادی‌های یواشکی پرداخت و به کلیشه‌های منتقدان این کمپین و نادیده‌انگاری عاملیت زنان فعال در این کمپین و نقش آنها در شکل‌گیری اعتراضات دختران خیابان انقلاب اشاره کرد. ساغر غیاثی در صحبت‌های خود گفت: «نه تنها هیچ گاه شاهد یک اقدام جمعی و سازماندهی شده از طرف جنبش زنان برای مبارزه حجاب‌ اجباری نبودیم، بلکه صدای اینکه حجاب مسأله نیست و حجاب اولویت زنان ایرانی نیست، خیلی قوی‌تر به گوش رسیده.»

او تاکید کرد: «کمپین‌ ازادی‌ یواشکی و در ادامه‌اش، چهارشنبه‌های‌ سفید مورد حمایت همه فعالان حوزه زنان قرار نگرفت و کنشگری زنان مخالف حجاب اجباری با سکوت، نادیده گرفتن، تحقیر، تمسخر یا انکار مواجهه شد.»

در مراسم زنان برگزیده سال ٢٠١٨ بنياد پژوهش‌های زنان ایران، «دختران خیابان انقلاب» به عنوان چهره‌های موثر جنبش زنان ایران در سال گذشته برگزیده شدند و پیام نسرین ستوده و روایت او از روند اجباری شدن حجاب در ایران و فشارهای نهادهای انتظامی و امنیتی بر زنان بدحجاب و بی حجاب خوانده شد. نسرین ستوده در پیام خود نوشته بود: «موضوع حجاب اجباری در ایران از ۴۰ سال پیش آغاز شد. از شعارشدیداً توهین‌آمیز «یا روسری یا توسری» که تکیه بر مذهب، اخلاق و ایدئولوژی داشت و به همین دلیل قبل از تصویب قانون، اجباری شد. این اجبار از ادارات دولتی آغاز شد، از آنجا که این ادارات ملک خصوصی دولت تلقی می‌شد، از ورود زنان بی‌حجاب جلوگیری به عمل می‌آوردند.»

او با اشاره به اینکه در سال ۱۳۶۲ قانون مجازات اسلامی تصویب شد و تبصره ماده ۱۰۲ این قانون به حجاب اجباری اختصاص داده شده بود و به موجب این تبصره: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به تعزیر تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهند شد» این قانون را سنگ بنای یک تحقیر مستمر و خانمان‌سوز نسبت به زنان خوانده است.

شامگاه نخستین روز کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان، با برگزاری برنامه‌های ادبی و هنری همراه بود. ژیلا مساعد، زهرا باقری شاد و آتنا فرخزاد برای حاضران شعر خواندند و سپس افشین خائف و فیروزه میراعلمی به اجرای موسیقی و آواز پرداختند. کنسرت گروه تلفیقی پریزاد به سرپرستی پری عیسی‌زاده پایان بخش برنامه‌های روز نخست کنفرانس بود که در آن هنرمندانی از کشورهای مختلف به اجرای آثاری تلفیقی از موسیقی ملل پرداختند.

در کنفرانس امسال بنیاد پژوهش‌های زنان به درهم‌تنیدگیِ نابرابری‌های جنسی و جنسیتی با سایر بی‌عدالتی‌های طبقاتی، مذهبی، قومی و نژادی، و نیز وجوه اشتراک میان مطالبات، آرمان‌ها و اهداف جنبش‌های فمینیستی با آرمان‌ها و درخواست‌های سایر جنبش‌های عدالت‌خواهانه و ضرورت یافتن راهکارهایی برای همکاری‌های مشترک پرداخته می‌شود. این کنفرانس تا روز یکشنبه ۱۰ ژوئن ادامه خواهد داشت.