شیوع ناامیدی در ایران: «اپیدمی خودکشی» در راه است

رئیس اورژانش اجتماعی جمهوری اسلامی می‌گوید: نرخ خودکشی در ایران نصف نرخ جهانی است. خلاف نگاه مسئولان دولتی آمار خودکشی در یک‌سال گذشته روند رو به رشدی داشته است. تنها در فروردین امسال ۱۹ اقدام به خودکشی گزارش شده است. نهادهای مسئول در جمهوری اسلامی بیش از شش سال است که گزارش دقیقی از آمار خودکشی و یا مرگ و میر ناشی از خودکشی منتشر نمی‌کنند. سازمان پزشکی قانونی به عنوان یک نهاد متولی در این حوزه مرگ به علت خودکشی را تحت عنوان «مرگ به دلیل عوامل غیرطبیعی» گزارش می‌کند.

رئیس اورژانس اجتماعی ایران هم در واکنش به افزایش اقدام به خودکشی طی سال گذشته، تنها گفته است: نرخ خودکشی در ایران از میانگین نرخ جهانی پائین‌تر است. بر اساس اعلام سازمان‌های دولتی نرخ خودکشی در ایران ۳ تا ۵ تن در هر یکصد هزار تن است.

رئیس مرکز تحقیقات سوختگی دانشگاه علوم پزشکی ایران اما دی سال گذشته افزایش آمار سوختگی را «نگران‌کننده» خواند و گفت: شمار کسانی که اقدام به خودسوزی می‌کنند، افزایش یافته است.

هادی ایازی معاون اجتماعی وزارت بهداشت هم اردیبهشت امسال از افزایش مصرف قرص برنج ابراز نگرانی کرد و گفت: این وزارتخانه از قوه قضائیه خواسته است اقدامات کنترلی جدی‌تری برای خرید و فروش قرص برنج انجام شود.

به گفته ایازی این وزارتخانه همچنین یک گزارش در باره شیوع خودکشی تهیه کرده اما جزئیات این گزارش تا به حال افشاء نشده است.

موج افسردگی و ناامیدی

طی روزهای گذشته چند ویدئو کوتاه از اقدام به خودکشی در شهرهای مختلف ایران منتشر شده است. یکی از افرادی که چندی پیش خودکشی کرد، در یک ویدئو کوتاه به زبان ترکی می‌گوید: از زندگی خسته شده است. یکی از کارگران هپکو اراک هم چندی قبل همزمان با تجمع اعتراضی دیگر کارگران تصمیم داشت خود را از پل روگذر پرتاب کند که همکارانش مانع او شدند. او گفته است که از بیکاری خسته شده است.

کمی پیشتر نیز علی نقدی کارگر نیشکر هفت‌تپه خودکشی کرد. یکی از همکاران او پس از این واقعه گفت که نقدی از وضعیت معیشتی خود به تنگ آمده و گفته که شاید خودکشی او بتواند توجه مسئولان را جلب کند.

با این حال وزارت بهداشت ایران اعلام کرده است:بالاترین آمار خودکشی به گروه سنی جوانان تعلق دارد. سازمان بهداشت جهانی نیز آمار مرگ و میر ناشی از خودکشی  در ایران طی سال ۹۴ را ۴۰۲۰ مورد اعلام کرده که بیشترین تعداد در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال رخ داده است.

همزمان با افزایش نرخ خودکشی مسئولان دولتی از افزایش مبتلایان به افسردگی ابراز نگرانی می‌کنند. بر اساس آمارهای رسمی یک چهارم جمعیت ایران با بیماری‌های روانی دست به گریبان است. وزارت بهداشت اعلام کرده که ۱۲,۵ درصد جمعیت ایران افسرده هستند.

در همین رابطه سخنگوی وزارت بهداشت از افزایش ظرفیت بخش‌ بیماری‌های روانی در بیمارستان‌ها خبر داده و گفته است: طی یک‌سال قبل ۱۰۰۰ تخت به ظرفیت این بخش افزوده شده است.

معاون اجتماعی این وزارتخانه هم از برنامه‌ریزی دولت برای مقابله با روند افزایشی نرخ خودکشی خبر داده است. به گفته او شورای اجتماعی ایران در حال تدوین یک برنامه برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی از جمله خودکشی است.

کارگران اخراجی خودکشی می‌کنند

با این حال سازمان پزشکی قانونی ایران همچنان کاهش ۱,۸ نرخ خودکشی در سال گذشته را گزارش کرده است. این در حالی است که تنها در سه ماه گذشته حداقل ۲۰ مورد خودکشی و یا اقدام به خودکشی در شهرهای مختلف ایران گزارش شده است.

روزنامه همدلی ۲۲ اردیبهشت امسال خودکشی و یا اقدام به خودکشی حداقل ۹ کارگر اخراجی طی فروردین ۹۶ تا ۱۵ فروردین امسال را گزارش  کرد. یکی از کارگران نیشکر هفت‌تپه اما گفته است: تنها در این واحد تولیدی ۵ مورد خودکشی و یا اقدام به خودکشی رخ داده است.

یکی از اعضای سندیکای کارگران نیشکر هفت‌تپه که نامش فاش نشده هم گفته: خودش شاهد چند مورد اقدام به خودکشی کارگران بوده است. به گفته او چندین کارگر در بندر امام هم خودکشی کرده‌اند اما  خبر آن هیچوقت رسانه‌ای نشد.

 گزینه آخر

تنها در یک‌سال گذشته حداقل ۳۰۰ هزار کارگر در ایران اخراج شده‌اند. وعده‌های دولت مبنی بر ایجاد شغل جدید تحقق نیافته است و شمار زیادی از جویندگان کار به آنچه که «مشاغل غیررسمی» خوانده می‌شود، روی آورده‌اند.

بر اساس اعلام مقام‌های دولتی این گروه از مشاغل در سال‌های اخیر نزدیک به ۵۰ درصد افزایش یافته است. دست‌فروشی یکی از مشاغل غیررسمی بدون بیمه است که جمعیت شاغلان آن بر اساس برآوردها به حدود ۲,۵ میلیون تن می‌رسد.

همزمان با رشد نرخ بیکاری، نرخ تورم واقعی نیز افزایش یافته است. برخلاف آمارهای دولتی که همچنان نرخ تورم را تک‌رقمی نشان می‌دهد، قیمت کالاهای ضروری طی دو سال گذشته نزدیک به ۵۰ درصد افزایش یافته است. روند صعودی قیمت کالاهای ضروری از آغاز سالجاری شتابان‌تر شده است.

در این شرایط سطح رفاه عمومی به شدت کاهش یافته، شکاف طبقاتی عمیق‌تر شده و نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی بیشتر نمایان شده و در نتیجه به روایت مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری، امید به آینده کاهش یافته است.

این مرکز یک‌سال قبل در گزارشی که سناریوهای مختلف آینده ایران را بررسی می‌کرد،ناامیدی نسبت به آینده را یکی از مهم‌ترین عوامل فشار روانی بر مردم دانست. پژوهش میدانی این مرکز نشان می‌داد: تنها ۲۴ درصد از مردم ساکن ایران در سال ۹۴ به آینده خوشبین بودند و حدود ۷۵ درصد معتقد بودند که آینده بدتر خواهد شد و یا فرقی ندارد.

ناامیدی عمومی طی سال‌های گذشته به واسطه ناکامی دولت حسن روحانی در تحقق وعده‌های انتخاباتی افزایش یافته است.

حسن روحانی در هر دو دوره تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی و گشایش فضای سیاسی و اجتماعی را وعده کرد. حال اما هیچ یک از این دو وعده تحقق نیافته است. به‌گونه‌ای که گروهی از حامیان او در انتخابات ریاست جمهوری نیز به جمع منتقدان او پیوسته‌اند.

در چنین شرایطی آنگونه که رئیس اتاق بازرگانی ایران گفته، نسل جوان تر یا میل و اصرار به مهاجرت و خروج از ایران دارد، چنانچه بتواند هزینه خروج را تامین کند. و در غیر اینصورت راه دیگر را در پیش می‌گیرد: افسردگی، اعتیاد به مواد مخدر و خودکشی.