هر روز ۶ کارگر به خانه بازنمی‌گردند؛ کسی پاسخگو نیست
کارگران سانحه‌دیده‌ای که مشمول قانون کار نمی‌شوند در آمارها درج نمی‌گردند. با این‌حال ایران از نظر بهداشت و ایمنی کار در رده پرخطرترین کشورها برای کارگران است، حتی به گواهی آمار دولتی.
روزانه ۶ حادثه منجر به مرگ برای کارگران روی می‌دهد. هر روز، ۶ کارگر برای کار از خانه خارج می شوند اما باز نمی‌گردند. ده‌ها و شاید صدها کارگر نیز دچار صدمه جزئی و کلی می‌شوند. دولت که خود دست شرکت‌های پیمانکاری و سرمایه‌داران مناطق آزاد تجاری و کارفرمایان کارگاههای زیر ۱۰ نفر را در رواج قراردادهای موقت و سفید و استفاده از نیروی کار ارزان کارگران باز گذاشته است، می‌گوید مقصر کارفرمایانند که به وظایف قانونی خود عمل نمی‌کنند و «بر ایمنی کار نظارت ندارند».
چهارشنبه ۶ تیر شب‌هنگام، پتروشیمی آبادان دچار آش‌سوزی شد. طبق اخبار رسمی، یک کارگر کشته و ۱۸ تن زخمی شده‌اند.
سه‌شنبه ۵ تیر یک کارگر در حال کار در ساختمانی ۶ طبقه در خیابان حسنی( ارومیه) از ساختمان سقوط کرد و در دم جان داد. یک روز پیش از آن، دوشنبه ۴ تیر، چهار کارگر چاه‌کن که در روستای «چکاب» از توابع فریمان در استان خراسان رضوی مشغول حفر چاه بودند، بر اثر انتشار گاز منوکسید کربن دچار گازگرفتگی شده و جان خود را از دست دادند.
غرق شدن کارگری به نام شیرکو یوسفی حین کار در سد کانی‌سیب در پیرانشهر، مصدومیت دو کارگر شاغل در دکل نفتی لالی واقع در خوزستان در اثر نشت گاز سمی، مرگ یک کارگر ۳۴ ساله به نام قاسم حسانی شاغل در کارخانه سیمان مهریز در اثر بروز حادثه حین کار در واحد مکانیک آسیاب کارخانه، مسمومیت دو آتش‌نشان در چابهار در اثر مسمومیت ناشی از نشت گاز آمونیاک، مرگ یک کارگر ۲۵ ساله افغانستانی در شهرستان گراش واقع در استان فارس در اثر سقوط از ارتفاع ۱۵ متری، و مصدوم شدن یک کارگر در معدن زغال سنگ قشلاق بخشی از خبرهای چند روز گذشته در رسانه‌های داخل کشور از حوادث کارند.
ایران برای کارگران به لحاظ بهداشت و ایمنی کار در رده پرخطرترین کشورهاست، حتی به گواهی آمار دولتی.
حوادث ناشی از کار هر روز قربانی می‌گیرد. ده‌ها کارگر به درجات مختلف مصدوم می‌شوند و برخی از آنان برای همیشه توانایی کارکردن را از دست می‌دهند. از ۶ کارگری که در چند روز گذشته کشته شدند، سه تن در بخش ساخت و ساز کار می‌کردند.
حسن هاشمی وزیر بهداشت تعداد قربانیان حوادث کار را ۲۰۰۰ تن در سال اعلام کرده است. او در همایشی در ۳۰ دی ۱۳۹۶ گفته است نیمی از حوادث کار منجر به مرگ در بخش ساختمان روی می‌دهد و ده‌ها تن نیز در این بخش مصدوم می‌شوند. سقوط از بلندی عامل اول حوادث کار(منجر به مرگ) است.
چرا آمار حوادث کار در ایران چنین بالاست؟
علی مظفری مدیر کل بازرسی کار وزارت کار به تازگی گفته است برای پیشگیری از حوادث ناشی از کار کمبودی در آئین‌نامه و ضوابط وجود ندارد اما کارفرمایان این ضوابط را اجرا نمی‌کنند.
مظفری ۲ تیر در گفتگو با خبرگزاری مهر به آئین‌نامه‌های «پیشگیری از حوادث کار» اشاره کرده و افزود اجرای این آئین‌نامه‌ها «تا حد بسیار زیادی می‌تواند در کاهش حوادث ناشی از کار موثر باشد.» حال آن که «اکثر حوادثی که در فرایند کار رخ می‌دهد به دلیل ناتوانی برخی کارفرمایان در نظارت مستمر بر ایمنی کار است.»
طبق مواد ۹۱ و ۹۵ قانون کار کارفرمایان موظفند وسائل و امکانات ایمنی کار را در اختیار کارگران قرار داده و چگونگی کاربرد این وسائل را به آنان بیاموزند. وزارت کار نیز مسئول نظارت بر اجرای مقررات مصوب شورای عالی حفاظت فنی از جمله از طریق بازرسی کارگاه‌هاست.
اما مدیر کل بازرسی کار از دولت و وزارت کار که مسئول نظارت بر امر رعایت ضوابط ایمنی و بهداشتی کارگاه‌هاست، سلب مسئولیت کرده است و این مساله را نیز مسکوت گذاشته است که به اعتراف مقامات دولتی از جمله مسئولان وزارت کار، در حال حاضر بخش بزرگی از کارگران ایران مشمول قانون کار نیستند.
نیمه پنهان حوادث ناشی از کار
دولت با اتخاذ سیاست‌های نولیبرالی عملا بخش اعظم کارگران را از شمول قانون کار و قواعد مربوط به ایمنی محیط کار خارج کرده است.
آمار حوادث کار که از سوی مقامات و نهادهای دولتی اعلام می‌شوند (به فرض صحت) صرفا بخشی از واقعیت را منعکس می‌کنند. آمار حوادث ناشی از کار بیمه‌شدگان تامین اجتماعی را دربر می‌گیرد. حال آن که بیشترین قربانیان حوادث کار، کارگرانی هستند که زیر پوشش بیمه‌های اجتماعی قرار ندارند.
این آمار شامل کارگران کارگاههای زیر ده نفر، واحدهای تولیدی و خدماتی در «مناطق ازاد تجاری»، و کارگران با قراردادهای موسوم به «قرارداد سفید» نمی‌شود که از پیش با دادن امضا به کارفرما، حق هر گونه اعتراض را از خود سلب کرده‌اند.
بیش از ۹۰ درصد کارگران ایران با قراردادهای موقت و پیمانی و قراردادهای سفید کار می‌کنند و کارگران مهاجر نیز که بخش عمده آن‌ها را کارگران افغانستانی تشکیل می‌دهند به دلیل نداشتن اجازه اقامت و مجوز کار آسیب‌پذیرترین کارگران‌اند.
کارگران و تشکل‌های مستقل کارگری بارها برای اعتراض به نبود ایمنی محیط کار که برای کارگران بیماری‌های حرفه‌ای، از کارافتادگی و مرگ به ارمغان آورده خواستار بهره‌مند شدن کارگران از حقوق قانونی و حذف شرکت‌های پیمانکاری شده‌اند.
یک بند از یک بیانیه مشترک که اول ماه مه امسال با امضای سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه، سندیکای کارگران شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه، گروه اتحاد بازنشستگان، و کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل‌های کارگری به مناسبت روز جهانی کارگر منتشر شد به این مساله اختصاص دارد:
«قراردادهای موقت و سفید امضای کار، فقدان امنیت شغلی و وجود شرکت‌های پیمانکاری و واسطه‌ای؛ حوادث، بیماری‌ها و سوانح مرگبار ناشی از فقدان ایمنی و بهداشت کار، به ویژه در بخش‌های ترابری، معادن و ساختمان سازی، همواره از معضلات و مشکلات توان فرسای کارگران در کشور بوده است. ما کارگران ضمن اعتراض به چنین وضعیت ناگواری، خواهان برچیده شدن قراردادهای موقت و سفید امضا، حذف شرکت‌های پیمانکاری و واسطه‌ای، قرار گرفتن کلیه کارگران شاغل از کارگاههای کوچک گرفته تا کارگران مناطق آزاد، تحت پوشش کامل قانون کار و اجرای فوری بیمه کارگران ساختمانی و در یک کلام پایان دادن به شرایط سخت و زجرآور کار در مراکز و محیط‌های کار و تولید هستیم.»
نظرها
نظری وجود ندارد.