آنچه باید درباره انتخابات پاکستان بدانیم

چهارشنیه ۲۵ ژوئیه برای پاکستان روز سرنوشت‌سازی است. مردم این کشور پای صندوق‌های رأی می‌روند تا نخست‌وزیر جدیدشان را انتخاب کنند. رقابت اصلی میان حزب مسلم لیگ-نواز، به رهبری نواز شریف و حزب اپوزسیون تحریک انصاف، به رهبری یک ستاره سابق کریکت، یعنی عمران خان است.

۲۵ ژوئیه، رأی‌دهندگان در ۵۳ مرکز و ۸۵ هزار حوزه، رأی‌های خود در سراسر پاکستان به صندوق می‌ریزند، یکی برای مجلس ملی و دیگر‌ی برای مجلس ایالتی. یش از ۱۰۵ میلیون شهروند واجد شرایط رأی دادن هستند.

۳۴۵۰ نامزد بر سر۲۷۲ کرسی مجلس ملی رقابت خواهند کرد. علاوه بر این ۲۷۲ کرسی که به طور مستقیم انتخاب می‌شوند‌، ۱۰ کرسی به اقلیت‌ها و ۶۰ کرسی هم به زن‌ها اختصاص یافته است. برای تشکیل دولت، حزب برنده باید ۱۳۷ کرسی را تصاحب کند.

در تاریخ هفتاد ساله پاکستان، یعنی از زمان استقلال پاکستان در ۱۹۴۷ از بریتانیا تا کنون، هیچ نخست‌وزیر غیرنظامی‌ای هرگز یک دوره کامل پنج ساله نخست‌وزیری را به پایان نرسانده است. اگر انتخابات به خوبی و خوش برگزار شود، برای دومین بار خواهد بود که انتقال قدرت از دولتی غیرنظامی به دولتی غیرنظامی، پس از اتمام یک دوره پنج ساله صورت خواهد پذیرفت. این اتفاق اولین بار در سال ۲۰۱۳ افتاد.

درهای حوزه‌های رأی گیری ساعت ۸ صبح گشوده و ساعت ۶ بعدازظهر بسته خواهند شد. نتایج اولیه حدود در ساعت ۸ شب اعلام خواهد شد و تا ساعت ۲ بامداد نتیجه انتخابات کم و بیش معلوم خواهد بود.

رقابت میان کیست؟

بنا تقسیمات کشوری‌ پاکستان، این کشور از چهار ایالت (سند، پنجاب، خیبرپختونخواه و بلوچستان)، دو منطقه خودمختار (جامو و کشمیر و گلگت بلتستان) و یک مرکز فدرالی (اسلام آباد) تشکیل شده‌است.

در مرکز و چهار ایالت، نبرد اصلی میان حزب مسلم لیگ-نواز، به رهبری نواز شریف و حزب اپوزسیون تحریک انصاف، به رهبری یک ستاره سابق کریکت، یعنی عمران خان است.

حزب مردم پاکستان، به رهبری بیلاوال بوتو زرداری، فرزند بی‌نظیر بوتو، نخست وزیر سابق پاکستان، و حزب متحدہ مجلس عمل، که اتحادی از احزاب محافظه‌کار مذهبی و راست افراطی است، دو گروه اصلی دیگر حاضر در رقابت انتخاباتی هستند.

در مجلس کنونی، حزب مسلم لیگ- نواز صاحب ۱۸۲ کرسی، حزب تحریک انصاف، صاحب ۳۲ کرسی و حزب مردم، صاحب ۴۶ کرسی است.

رقابت بر سر چیست؟

پس از انتشار اسناد پاناما در سال ۲۰۱۵، ورق برای نواز شریف نخست‌وزیر سابق پاکستان برگشت؛ دو سال پیش از آن، او پیروزی قاطعش را در انتخابات سال ۲۰۱۳ جشن گرفته بود. در این اسناد، افشا شده بود که شریف با پولشویی و به شکل غیرقانونی چهار آپارتمان را در لندن خریده است. نواز شریف در ژوئیه گذشته با حکم دادگاه عالی پاکستان، از نخست‌وزیری عزل، و سپس به طور غیابی در پاکستان محاکمه و به اتهام فساد و پولشویی به ده سال زندان محکوم شد. مریم شریف، دختر او، نیز به عنوان شریک جرم پدرش به ۷ سال زندان و مجازات نقدی ۲ و نیم میلیون دلاری محکوم شد.

شریف و دخترش مدعی‌اند این املاک به طور قانونی و به شکل مشروع به دست آمده‌اند؛ آنها ادعا می‌کند کل ماجرا توطئه ارتش است که تلاش‌های شریف را در جهت بهبود رابطه پاکستان با هند برنمی‌تابد.

نواز شریف در سه دوره نخست‌وزیر پاکستان بوده، اما هیچگاه نتوانسته تا پایان مدت پنج ساله نخست‌وزیری‌اش در قدرت باقی بماند.

حزب مسلم لیگ-نواز با شعار «به رأی احترام بگذارید»، از مردم خواسته انتخابات ۲۵ ژوئیه را به یک همه‌پرسی نمادین علیه دخالت ارتش در سیاست بدل کنند. حزب نوار شریف رابطه بهتری نسبت با احزاب رقیب با هند و حتی افغانستان دارد. شریف در دوران نخست‌وزیری‌اش در سال ۲۰۱۴ دعوت نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند را برای شرکت در مراسم تحلیف او پذیرفت.

حزب اپوزیسیون تحریک انصاف، در مقابل، این انتخابات را فرصتی ویژه می‌داند تا برای نخستین‌بار قدرت را به دست بیاورد. وعده‌های اصلی انتخاباتی این حزب، مبارزه علیه فساد و حل مشکات اجتماعی-اقتصادی‌اند. عمران خان، که حزبش رابطه خوبی با ارتش دارد، مخالف استفاده از خاک پاکستان به عنوان پایگاه عملیاتی آمریکاست.

چه کسی پیروز این رقابت خواهد بود؟

ایالت پنجاب، پایگاه اصلی حزب مسلم لیگ-نواز، میدان اصلی نبرد است؛ بیش از نیمی ۲۷۲ کرسی‌ای که به طور مستقیم انتخاب می‌شوند، متعلق به این ایالت‌اند. انتظار می‌رود که حزب حاکم حزب مسلم لیگ-نواز بخشی از کرسی‌هایش را در این ایالت به حزب تحریک انصاف واگذار کند.

در یکی دو ماه گذشته، بسیاری از نامزد‌های حزب مسلم لیگ-نواز در پنجاب از حزب نواز شریف روی برگدانده و یا به حزب تحریک انصاف محلق شده‌اند یا به طور مستقل در انتخابات شرکت خواهند کرد.

دست بالا را در ایالت سند، با توجه به ترکیب روستایی آن، به احتمال زیاد حزب مردم خواهد داشت. با این حال، رقابت بر سر ۲۱ کرسی مرکز این ایالت، کراچی، که بزرگترین شهر کشور است، نفسگیر خواهد بود.

در شمال غربی کشور، ایالت خیبرپشتونخواه به نفع عمران خان، رهبر حزب تحریک انصاف بسیج خواهد شد. با این حال، انتظار می‌رود حزب متحدہ مجلس عمل، بخشی از کرسی‌ها را از تحریک انصاب برباید. این حزب محافظه‌کار در پنج سال گذشته در خیبرپشتونخواه قدرت را به دست داشته است.

در بزرگترین اما کم‌جمعیتترین ایالت کشور، یعنی بلوچستان، اوضاع به نفع «حزب عوامی» است. حزب عوامی یک حزب قومگرا و چپ‌گرای مخالف حزب حاکم است. احتمال دستکاری و تقلب در این ایالت بیشتر از مناطق دیگر است.

اگر هیچ حزبی نتواند اکثریت آرا را تشکیل دهد، دولت ائتلافی تشکیل خواهد شد.

نگرانی‌ها زیادی در داخل و خارج افغانستان در مورد به برگزاری آزاد و عادلانه انتخابات وبروز خشونت‌های انتخاباتی وجود دارد.

در ۱۶ ژوئیه، کمسیون حقوق بشر پاکستان اعلام کرد که عمیقاً نگران است که نتیجه انتخابات دستکاری شود.

همچنین، ناظران و تحلیلگران نسب به حضور گروه‌های اسلامگرای افراطی در انتخابات— که در واقع، ویترین سیاسی گروه‌های تروریستی‌ای مثل لشکر طیبه و لشکر جھنگوی هستند— نگران هستند.

در همین زمینه