وزارت خزانه‌داری آمریکا بازگرداندن الواح هخامنشی را به آینده موکول کرد

الواح هخامنشی بخشی از میراث فرهنگی ایران است که در سال ۱۹۳۶ برای مطالعه به مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو به امانت سپرده شدند، اما با شکایت گروهی از قربانیان حوادث تروریستی به محاکم ایالات متحده، این آثار توقیف شدند. سازمان میراث فرهنگی انتظار داشت که با رأی قضایی دادگاه عالی آمریکا، این آثار به ایران بازگردند. اما اکنون با اعمال دور جدید تحریم‌ها، وزارت خزانه‌داری آمریکا بازگرداندن این آثار را به چند ماه آینده موکول کرده است.

محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران گفته که وزارت خزانه‌داری آمریکا به اطلاع دولت ایران رسانده که در طی چند ماه آینده درباره بازگرداندن الواح هخامنشی به ایران تصمیم خواهد گرفت:

 «پیگیر بازگشت الواح هخامنشی به ایران هستیم و منتظریم تا وزارت خزانه‌داری آمریکا اجازه خروج این الواح را بدهد. حتا ایمیلی از خزانه‌داری آمریکا دریافت کردیم مبنی بر اینکه طی چند ماه آینده تدابیر لازم برای خروج این آثار انجام خواهد شد.»

خانواده قربانیان چند عملیات بمب‌گذاری، خواهان توقیف و مصادره الواح هخامنشی برای پرداخت غرامت شده‌ بودند. آن‌ها جمهوری اسلامی ایران را متهم کرده‌اند که در انفجار مرکز تفنگداران آمریکایی در بیروت در سال ۱۹۸۳ که منجر به کشته شدن ۲۴۱ نفر شد و همچنین انفجارهایی انتحاری توسط حماس در فروشگاهی در اورشلیم در سال ۱۹۹۷ که طی آن پنج شهروند یهودی جان خود را از دست دادند، دست داشته است. مقامات ایرانی همواره این اتهامات را رد کرده‌اند. اسفند ۱۳۹۶، پیش از خروج آمریکا از برجام، علی اصغر مونسان، معاون رئیس جمهوری اسلامی و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از رأی مثبت دیوان عالی آمریکا مبنی بر مصادره نشدن الواح هخامنشی ایران خبر داده و گفته بود: با صدور این رأی اقدام عملی برای بازگرداندن الواح هخامنشی از آمریکا آغاز می‌شود. اما با آغاز دور جدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران بیم آن می‌رود که الواح هخامنشی همچنان در آمریکا توقیف بماند.

الواح هخامنشی مجموعه‌ای از کتیبه‌های کوچک در سال ۱۹۳۳ در پارسه یا تخت جمشید کشف شدند. این الواح اسنادی اداری از یک دوره ۲۰ ساله در طول پادشاهی داریوش یکم هستند که روی آنها به خط میخی و زبان عیلامی درباره حقوق و دستمزد، جیره غذا و سایر آمار و اطلاعات حکومتی مطالبی درج شده است.

از میان هزاران لوح هخامنشی که به مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو به ودیعه سپرده شده‌، در سال ۱۳۲۷ تعداد ۱۷۹ لوح، در سال ۱۳۵۰ تعداد ۳۷ هزار و ۷۴ خرده الواح به ایران بازگردانده شد. در سال ۱۳۸۳ هم تعداد ۳۰۰ لوح دیگر به موزه ملی ایران ارسال شد.

این کتیبه‌ها که تعدادی از آنها در موزه تخت جمشید نگهداری می‌شوند نشان می‌دهند در دوران هخامنشی نظام حسابرسی وجود داشته و پرداخت‌ها بر اساس اسناد مالی مکتوب انجام می‌شده و موضوعاتی مانند ضامن نیز در آن دوران متداول بوده است.

در فوریه ۲۰۰۹ مؤسسه باستان‌شناسی آمریکا (AIA) با انتشار بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن عملیات تروریستی در هر جای جهان اعلام کرد اشیاء باستانی نباید به منظور پرداخت غرامت حراج شوند و کشورها باید برای تبادل آثار فرهنگی خود احساس امنیت کنند. این مؤسسه همچنین از کنگره آمریکا خواسته بود با اصلاح یا وضع قوانین جدید مانع از حراج آثار تاریخی و فرهنگی به منظور تأمین غرامت کسانی شود که دادگاه مطابق قوانین ضد تروریستی به نفعشان رأی داده است.

بیشتر بخوانید: