سرنوشت نامعلوم ۹ میلیارد دلار ارز دولتی: هزینه دفاعی و امنیتی یا بوروکراسی بانکی؟

بانک مرکزی ایران در بیانیه‌ای درباره گم‌شدن ۹ میلیارد دلار ارز دولتی، این موضوع را تأیید یا تکذیب نکرد. یک نماینده عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اما این خبر را تکذیب کرد و گفت نمی‌توان «برخی مسائل دفاعی و امنیتی» را مطرح کرد.

اطلاعیه بانک مرکزی که در وب‌سایت رسمی آن منتشر شده است، توضیحاتی درباره فرآیند واردات کالا به ایران با تخصیص ارز دولتی داد. در جایی از این اطلاعیه نوشته شده است که

«تخصیص ارز توسط بانک مرکزی در چارچوب قوانین و مقررات مربوطه صورت پذیرفته و به معنی تامین و فروش ارز به وارد کننده نیست و صرفا به معنی مجوز خرید ارز از بانک مرکزی یا سامانه نیما در صورت تامین ریال لازم با اعتبار یک ماهه است.»

بانک مرکزی همچنین توضیح می‌دهد که پس از تأمین ارز، واردکننده باید طی حداکثر شش‌ماه اسناد حمل کالا به ایران را به بانک اعلام کند و مجوز ترخیص کالاها از گمرک را بگیرد. و پس از آن باید طی سه ماه پروانه گمرکی ورود کالا را ارائه دهد.

بدین ترتیب به گفته بانک مرکزی، « آمار ثبت سفارش اعلام‌شده تا این تاریخ لزوماً به معنی ارز تخصیص‌یافته، ارز تامین‌شده و عدم ورود کالا به کشور نیست و همچنین ارز تخصیص‌یافته لزوماً به معنی ارز تامین‌شده نیست و نیز ارز تامین‌شده تا این تاریخ نمی‌تواند به مفهوم عدم ورود کالا به کشور تلقی شود.»

بانک مرکزی همچنین گفته است که فهرست کامل دریافت‌کنندگان ارز دولتی در چهارماه گذشته به نهادهای نظارتی و گمرک ارسال شده است و مراجع قضائی در صورت مشاهده تخلف با آن برخورد خواهند کرد.

عزت الله یوسفیان ملا، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی پنج‌شنبه ۱۸ مرداد به خبرگزاری «تسنیم»، وابسته به سپاه پاسداران اعلام کرد که تنها فهرست کالاهای خریداری‌شده مربوط به ۲,۵ میلیارد دلار از ۱۱ میلیارد دلار ارز دولتی تخصیص‌داده‌شده به کالاهای اساسی مشخص است. به گفته او، از سرنوشت حدود ۹ میلیارد دلار دیگر اطلاعی در دست نیست.

هزینه امنیتی؟

اما غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس این خبر را تکذیب کرده و گفته است که «حتی یک ریال هم گم نشده است.»

به گفته جعفرزاده ایمن‌آبادی، محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه سه‌شنبه در گزارشی به کمیسیون بودجه مجلس جزئیات دقیقی از تخصیص ۱۱ میلیارد دلار ارز دولتی ارائه داده که پیش از این «با این جزئیات حتی به نمایندگان هم گفته نمی‌شد» و «قرار نیست همه مسائل را به بهانه شفاف‌سازی افشا کنیم.»

نایب رئیس فراکسیون مستقلان ولایی درباره این جزئیات بی‌سابقه می‌گوید:

«طبیعتاً برخی مسائل دفاعی و امنیتی وجود دارد که در هیچ کشور و دولتی اعلام نمی‌شود... به‌جز جزئیات مربوط به هزینه‌کرد معمول کشور، حتی بخشی از جزئیات بودجه‌های مربوط به مسائل امنیتی‌تر نیز به اطلاع مجلس رسید.»

او خبر منتشرشده در تسنیم را «کاملاً نادرست و دور از واقعیت» خواند و نوعی فراخواندن مردم به خیابان.

این نماینده محافظه‌کار همچنین در رد امکان گم‌شدن ۹ میلیارد دلار ارز دولتی به طعنه گفته است: «امروز خوشخبتانه یا متاسفانه، مسئولان ما چندان ترسی از خدا ندارند اما از مردم و رسانه‌ها می‌ترسند.»

جعفرزاده ایمن‌آبادی نگفت ۹ میلیارد دلاری که به واردات کالا اختصاص نیافته، هزینه کدام مسائل امنیتی شده است.

اقتصاد ایران پس از خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای (برجام) دچار بحران شده است. واحد پول ملی در مدت کوتاهی ۵۰ درصد از ارزش‌اش را از دست داد و نرخ تورم نسبت به سال قبل افزایش یافت. مقام‌های ایران وضعیت کنونی را «جنگ اقتصادی» توصیف کرده‌اند.

در همین زمینه