ادامه همکاری تهران و پکن به قیمت اعطای امتیازهای ویژه به چین

آمریکا تهدید کرده بود که هر کشوری، از جمله چین به خاطر ادامه روابط اقتصادی با ایران می‌تواند در معرض تحریم قرار بگیرد. وانگ یی، وزیر خارجه چین اما می‌گوید که پکن همکاری‌ها و روابط تجاری با تهران را علی‌رغم تحریم‌های ایالات متحده ادامه می‌دهد. همزمان برخی اقدام‌های مربوط به این مناسبات تجاری در ایران جنجال‌آفرین شده است. در آخرین نمونه، سازمان بنادر ایران اعلام کرده که کشتی‌های ماهیگیری چینی برای ماهیگیری در جنوب ایران مجوز طولانی‌مدت دریافت کرده‌اند.

وانگ یی جمعه ۱۷ اوت / ۲۶ مرداد در تماس تلفنی با محمد جواد ظریف، همتای ایرانی او گفت که «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام)، با منافع مشترک جامعه جهانی خواناست.

او با انتقاد از تحریم‌ها عنوان کرد که «ما آشکارا اعلام کرده‌ایم با اقدام اشتباه تحریم‌های یکجانبه مخالفیم».

چین پیش از این نیز موضعی مشابه اتخاذ کرده بود. شرکت‌های نفتی این کشور پس از خروج شرکت‌ نفتی توتال فرانسه مسئول توسعه میدان‌های نفتی بزرگ ایران شده‌اند و میلیاردها دلار در میدان‌های نفتی اصلی ایران همچون یادآوران و آزادگان شمالی سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

چین بزرگترین مشتری نفتی ایران است و روزانه حدوداً ۶۵۰ هزار بشکه نفت می‌خرد؛ چیزی معادل ۷ درصد کل واردات نفت خام چین. بر اساس قیمت کنونی نفت در بازار، چین سالانه ۱۵ میلیارد دلار نفت از ایران وارد می‌کند.

ایالات متحده گفته که قصد دارد صادرات نفت ایران را تا حد ممکن کاهش دهد و به صفر نزدیک کند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا ماه مه از توافق هسته‌ای با ایران (برجام) ــ که چین یکی از طرفین آن است ــ خارج شد و دستور بازگشت تحریم‌ها را داد. دور اول تحریم‌ها از سه‌شنبه پیشین آغاز شد و تحریم‌های نفتی ایران از چهار نوامبر / ۱۳ آبان اجرایی می‌شوند.

موضع‌گیری جدید پس از آن انجام می‌شود که برایان هوک، مسئول گروه تازه‌تأسیس اقدام ایران در وزارت خارجه ایالات متحده پنج‌شنبه هشدار داد که کشورهایی که به تجارت با ایران ادامه دهند، از جمله چین، در معرض تحریم‌های ثانوی آمریکا علیه ایران خواهند بود.

امتیازهای ایران به چین

اما ایران برای حفظ چین به عنوان متحد امتیازهایی به این کشور داده است. علاوه بر توسعه میدان‌های نفتی، چین مجوز ماهیگیری در آب‌های عمیق جنوب ایران را دریافت کرده است.

ماهیگیری کشتی‌های چینی در جنوب ایران از هفته‌ها پیش جنجالی شده است. شایعات درباره حضور این کشتی‌ها تأیید و تکذیب می‌شدند تا اینکه سازمان بنادر و دریانوردی شنبه آن را تأیید کرد.

محمدعلی حسن‌زاده، معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر دراین‌باره گفت:

«چینی‌ها قراردادی در قالب اجاره بلند مدت با شیلات کشورمان دارند، گویا فناوری که این شناورهای چینی دارند در ایران وجود نداردکه بتوانیم ماهی را در عمق ۲۰۰ متری صید کنیم. چینی ها برای ماهیگیری در عمق ۲۰۰ متری مجوز  و قرارداد رسمی دارند، درباره این‌که خدمه چینی است یا نه باید گفت الان خدمه سایر شناورهایی که بنادر تردد می‌کنند از همه کشورها هستند.»

همزمان گمرک ایران اعلام کرده است که در چهار ماهه نخست سال جاری کالاهای وارداتی از چین به کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۰ درصد گران‌ شده است. در این مدت یک میلیون و ۱۹۱ هزار و ۴۲۶ تن انواع کالا از چین به ایران صادر شده است که از لحاظ وزنی ۱۰,۳۱ درصد و از لحاظ ارزش ۲۵,۶۳ درصد از کل واردات ایران را در بر می‌گیرد.

در همین زمینه