آغاز رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا در دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه

دیوان بین‌المللی دادگستری امروز، دوشنبه ۲۷ اوت/ ۵ به پرونده شکایت ایران از آمریکا به دلیل اعمال تحریم‌های یک‌جانبه در کاخ صلح در شهر لاهه که مقر این دادگاه است رسیدگی می‌کند. شکایت ایران بر اساس «پیمان مودت» که در سال ۱۹۵۵ میان دو کشور منعقد شد مطرح شده. دادگاه لاهه اعلام کرده رأی را در مدت یک ماه صادر می‌کند.

شکایت ایران از آمریکا در تاریخ ۲۵ تیر ۹۷ در دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه به ثبت رسیده. جمهوری اسلامی در این شکایت‌نامه با استناد به معاهده دوجانبه دوستی و تجاری بین ایران و ایالات متحده در سال ۱۹۵۵ تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را غیرقانونی خوانده. به موجب این عهدنامه آمریکا متعهد شده بود مانع از مراودات پولی و بانکی نشود.

با خروج ایالات متحده آمریکا در ۱۸ اردیبهشت سال جاری، دور نخست تحریم‌های آمریکا که نظام مالی ایران را نشانه رفته به اجرا درآمد. در این مدت ریال نیمی از ارزش خود در برابر دلار آمریکا را از دست داده. دور دوم تحریم‌ها از ۱۳ آبان با تحریم نفت ایران آغاز می‌شود. پیش‌بینی شده که صادرات نفت ایران به ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد.

محسن محبی، رئیس مرکز حقوقی بین المللی ریاست جمهوری چهارشنبه ۳ مرداد به پایگاه اطلاع‌رسانی دولت گفته بود:

«دولت جمهوری اسلامی ایران به علت فوریت امر و آثار سوء ناشی از برگرداندن تحریم‌های یکجانبه امریکا به ویژه در حوزه سلامت و درمان و دارو و خصوصاً امنیت هوایی، همزمان با طرح دعوی رسمی از دیوان خواسته بود که دیوان تا زمانی که در مرحله رسیدگی و صدور رای در دعوای اصلی قرار دارد، به عنوان یک امر فوری و طی دستور جداگانه‌ای برگرداندن تحریم‌ها را ممنوع سازد و از دولت امریکا بخواهد که این اقدامات را متوقف کند.»

حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی نیز اعلام کرده که رییس دیوان بین المللی دادگستری لاهه طی نامه‌ای رسمی به وزیر خارجه آمریکا برای ایران «قرار تأمین» صادر کرده است.

وزارت خارجه آمریکا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده که شکایت ایران از ایالات متحده بر اساس معاهده فی‌مابین در سال ۱۹۵۵ را بی‌اساس می‌داند:

«دعوی ایران بی‌اساس است و ما قصد داریم مقابل دیوان بین‌المللی دادگستری، سرسختانه از ایالات متحده دفاع کنیم.»

انتظار می‌رود که وکیلان دولت آمریکا این موضوع را مطرح کنند که رسیدگی به شکایت ایران در صلاحیت دیوان بین‌المللی نیست.

جلسات این دادگاه طی چهار روز متوالی به درخواست ایران برای صدور قرار موقت علیه آمریکا برگزار خواهد شد. مرجع اصلی برای «اجرایی کردن» احکام دیوان بین‌المللی دادگستری، «شورای امنیت سازمان ملل» است. ایالات متحده آمریکا در شورای امنیت حق وتو دارد. به این ترتیب حتی اگر دیوان بین‌المللی دادگستری به نفع ایران رأی دهد، این رأی مانع از اجرای تحریم‌ها نخواهد شد.

دولت آمریکا برای مذاکره بی‌قید و شرط با جمهوری اسلامی درباره نفوذ منطقه‌ای ایران و برنامه موشکی سپاه اعلام آمادگی کرده. علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی اما مذاکره با آمریکا را ممنوع اعلام کرده است. بسته حمایتی ۱۸ میلیون دلاری اتحادیه اروپا برای جبران منافع اقتصادی ایران از برجام از یکسو و از سوی دیگر تجمع ۲۵ مرداد طلبه‌های حوزه علمیه که به تهدید به قتل رئیس جمهوری اسلامی تعبیر شد، به اختلافات جناحی در ایران درباره مذاکره با آمریکا دامن زده است.

بیشتر بخوانید