آقازاده‌ها و مهاجرت

ارزش ریال از نیمه دوم سال گذشته تا آغاز شهریور چهار برابر کاهش یافته، امید به «بازگشت سرمایه‌گذاران خارجی» هم با خروج امریکا از توافق هسته‌ای بر باد رفته است. «بحران اقتصادی» پرزور‌تر از پیش از ۱۳۹۲ رخ نموده و دستگاه‌های حکومتی هم به جان هم افتاده‌اند و یک به یک دست داشتن «آقازاده»ها در «احتکار» و «ارز دولتی» و «واردات» را افشاء می‌کنند.

این وضعیت و نارضایتی عمومی گسترده‌ای که اینبار دیگر امیدی به نیروهای «میانه‌رو مدافع غرب» هم ندارد، جمهوری اسلامی را با تهدیدی بزرگ‌تر از قبل روبرو کرده است. آنظور که نزدیکان و «خیرخواهان نظام» هم هشدار می‌دهند که «سقوط نزدیک است».

«آقازاده‌»های نظام اما پیش از «سقوط» به فکر افتاده‌اند: «موج خروج سرمایه از ایران شدت گرفته»، «ایرانیان بیش از یک‌هزار واحد ملکی در ترکیه خریده‌اند»، «سرمایه‌گذاری در گرجستان به نسبت دو سال قبل شش برابر شده»، «تقاضا برای مهاجرت به کانادا افزایش چشمگیری داشته» و دفاتر مشاوره و کارگشایی متعددی هم دست به کار شده‌اند تا راه‌های مهاجرت پولِ آقازاده‌ها را تسهیل کنند.

تقاضا برای مهاجرت و خرید ملک در «کشورهای همسایه» و به ویژه گرجستان آنقدر افزایش یافته که سفیر ایران در تفلیس به خریداران ملک هشدار داده است: «سرمایه‌گذاری و خرید ملک به معنای اقامت دائم نیست».

تغییر ترکیب مهاجران

«آنهایی که می‌خواهند بروند حاضرند هرچه دارند را زیر قیمت بفروشند»، اینها را یک مشاور املاک در شمال ایران گفته است. به گفته او «شمار آپارتمان و ویلاهای گران‌قیمت به فروش گذاشته شده افزایش چشمگیری داشته است» و برخی مشاوران املاک در تهران و شهرهای شمالی ایران به مشتریان مشاوره خرید ملک در کشورهای همسایه می‌دهند.

او گفته که تبلیغات این دفاتر مشاور املاکی در خیابان‌ها هم دیده می‌شود.

محمد بهزادی‌راد وکیل امور مهاجرت در تهران هم به زبان دیگری این افزایش میل به مهاجرت را تائید کرده است: «این روزها تعداد افرادی که برای مهاجرت مشاوره می‌گیرند افزایش یافته، اما در طیف مهاجران تغییر محسوسی به وجود آمده است».

به گفته این وکیل دادگستری تا قبل از گران شدن دلار «این دانشجویان بودند که می‌خواستند مهاجرت کنند، حالا اما بیشتر طبقه جدیدی خواهان مهاجرت شدند».

سهراب سلیمی‌راد در توصیف متقاضیان مهاجرت پس از بحران ارزی هم گفته: «این طبقه همان طبقه مرفه‌ و بالای متوسط است که به دلیل داشتن املاک و بنگاه‌های اقتصادی و داشتن درآمد خوب نگران از دست دادن دارایی‌های خود در نتیجه کاهش ارزش پول ملی هستند».

به گفته او این افراد «دغدغه این را دارند که املاک خود را در خارج از مرزهای ایران به دلار تبدیل کنند».

حراج در ایران به شوق «خارج»

«حراج در زعفرانیه»، «آکازیون در فرمانیه» و «فروش زیر قیمت به دلیل مهاجرت» .... نمونه‌های بسیاری از این آگهی‌ها را می‌توان در روزنامه‌ها و سایت‌های خرید و فروش املاک دید. یک واحد ملکی در زعفرانیه با ۱۳۶ متر مربع مساحت ۲ میلیارد و ۶۹۰ میلیون تومان برای فروش فوری، در حالیکه ملک مشابه دیگری حدود ۶,۵ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده است.

عرضه واحدهای مسکونی گرانقیمت و یا «لوکس» در شمال تهران در حالی افزایش یافته که مشاوران املاک می‌گویند: «رکود دوباره بخش مسکن را تهدید می‌کند». به گزارش بانک مرکزی و وزارت راه و شهرسازی قیمت مسکن به نسبت سال گذشته ۵۰ درصد افزایش یافته و این موجب «رکود بازار شده است».

در سایت‌های خرید و فروش آنلاین مسکن آگهی‌های فروش متعددی می‌توان دید که علت فروش فوری را «مهاجرت» اعلام کرده‌اند. برخی نیز در توضیح نوشته‌اند که به خریداری که مبلغ را نقد بپردازد تا ۳۰ درصد تخفیف می‌دهند.

مالک واحدهای مسکونی گرانقیمت و لوکس در شمال تهران و یا ویلاهای گیلان و مازنداران در آگهی‌های فروش مشخص نیستند. تنها یک شماره تماس وجود دارد که تو را به یک «دلال» و یا «مشاور املاک» می‌رساند. او هم اولین سوالش این است: «خریداری آقا؟»  و بعد هم «پول نقد داری؟». آنها یک پیشنهاد ویژه هم دارند: اگر دلار یا یورو داری، قیمت فرق می‌کند و تخفیف بیشتری می‌توانند از صاحب ملک بگیرند.

آقازاده‌ها کجا می‌روند؟

شمار زیادی از «آقازاده‌ها» سال‌ها قبل از ایران بیرون آمده‌اند، حالا هم محل جدل دو جناح درون قدرت‌اند. آنها ساکن ایالات متحده امریکا، انگلیس و یا کانادا هستند و برخی نیز در آلمان، اتریش یا سوئیس. شغلشان هم بیشتر «تجارت» است، اما بی‌نام و نشان.

حالا در موج جدید «خروج» هم وقتی راه‌های امریکا بسته است، کانادا «گزینه اول» متقاضیان به شمار می‌رود. سلیمی‌راد وکیل امور مهاجرت «سهولت کسب و کار» را علت اصلی این مسئله دانسته است.

ایرانیان ساکن کانادا هم این موضوع را تائید می‌کنند. یکی از آنان به زمانه می‌گوید:« اگه بدونید چه خبره، طرف با خانواده اومده و پس از پرداخت هزاران دلار تازه بعد از یک‌ماه و اقامت در بهترین هتل به این نتیجه رسیده که اینجا به چه درد می‌خوره و بهتره برگرده به ایران و دوباره تصمیم بگیرن که چیکار کنن ، بعدا معلوم شد که هدف اینا باز کردن حساب بانکی بوده».

کانادا چندسالی است که به مقصد مفسدان اقتصادی فراری از ایران تبدیل شده است. محمودرضا خاوری مدیرعامل فراری بانک ملی و «آقازاده»اش در کانادا کسب و کاری دارند این روزها. تلاش ایران برای بازگرداندن او هم اگر واقعیت داشته باشد، تا به حال بی‌نتیجه بوده.

پیش از خاوری اما «آقازاده»ها در کانادا موسسه و بنیاد داشتند و در رفت و آمد بودند. حالا که اوضاع «بحرانی»تر از قبل شده تعدادشان بیشتر شده است. یک ایرانی دیگر ساکن در تورنتو می‌گوید: «نکته جالب ماجرا اینکه این افراد شاید اولین بار است که به کانادا میان ولی انگار سالهاست که اینجا زندگی کردن و براشون همه چیز عادی و مسخره است و مرتب نارضایتی خودشون رو مطرح می کنن و حتی اگر بهشون رو بدی می خوان برای تو هم نسخه های زندگی رو بپیچند ، این موجودات غریب واقعا وحشتناکن و اصلا بجز پول هیچ چیز و هیچ کسی رو نمی شناسن.».

و یکی دیگر هم مشاهداتش را اینطور روایت می‌کند:«کافی است یکساعت در پلازای ایرانیان و اطراف خیابان یانگ و استیلز قدم بزنی ده‌ها آقازاده و خانم‌زاده محجبه با ماشین های آن‌چنانی و مارک‌های برند خواهید دید اما خیال نکنید ایرانی های تورنتو از دیدنشان ناراحت خواهند شد، ابدا».