شیرین عبادی: اعلامیه جهانی اطلاعات و دموکراسی برای طراحی سیستم پالایش اطلاعات نادرست است

از جمله عواقب شدت گرفتن موج خبررسانی جعلی می‌تواند بی‌اعتماد شدن مردم به دموکراسی باشد. برای مقابله با این وضعیت، سازمان گزارش‌گران بدون مرز (RSF) کمیسیونی مستقل از کشورهای مختلف با تخصص‌های گوناگون تشکیل داده تا دست به کار تهیه و تدوین پیش‌نویس «اعلامیه جهانی اطلاعات و دموکراسی» شود.

شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل به زمانه می‌گوید تلاش این کمیسیون رسیدن به راه‌حلی برای جلوگیری از آلودگی اطلاعاتی در فضای مجازی است، بدون اینکه قرار باشد کسی دست به سانسور بزند.

گزارش‌گران بدون مرز اما در اطلاعیه تشکیل این کمیسیون آورده است: «۷۰ سال پس از صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر در پاریس توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد،گزارش‌گران بدون مرز، سازمان جهانی مدافع آزادی رسانه‌ها، تشکیل کمیسیون مستقل  ۲۴ نفره‌ای از شخصیت‌‌های برجسته جهانی را با هدف تهیه اعلامیه جهانی درباره اطلاعات و دموکراسی اعلام می‌کند.»

شیرین عبادی برنده ایرانی جایزه نوبل صلح و کریستف دولوار، دبیر کل سازمان گزارش‌گران بدون مرز، مشترکا ریاست این کمیسیون را به‌ عهده دارند.

ژوزف ستیگلیتز (Joseph E. Stiglitz) و آمارتیا سن (Amartya Sen) برندگان جایزه نوبل اقتصاد، ماریو وارگاس یوسا (Mario Vargas Llos) رمان‌نویس و برنده جایزه نوبل ادبیات از کشور پرو و هووا ابراهیم (Hauwa Ibrahi) وکیل حقوق بشری از نیجریه و دارنده جایزه ساخاروف نیز برخی از اعضای این کمیسیون هستند.

ریاست این کمیسیون در نامه‌ای درباره هدف‌های مأموریت آن گفته است: «این اعلامیه باید مرجعی باشد برای بسیج همه کسانی که متعهد به دفاع از فضای همگانی آزاد و تکثرگرا هستند که هر دو از ضرورت‌های دموکراسی به شمار می‌آیند. کارکرد این اعلامیه بیان اصول، تعیین اهداف برای تصمیم‌گیران و ارائه اشکال حکومت‌‌داری خواهد بود.»

زمانه با توجه به اهمیت تهیه پیش‌نویس اعلامیه جهانی اطلاعات و دموکراسی و تاثیر آن بر حقوق شهروندان و گردش آزاد اطلاعات، با شیرین عبادی، یکی از روسای این کمیسیون گفت‌و‌گو کرده است.

او در پاسخ به این سوال که هدف از تهیه این اعلامیه چیست به زمانه می‌گوید:

«گسترش اینترنت در جهان دسترسی به اطلاعات را آسان‌تر کرده اما مشکل دیگری هم در کنارش به وجود آمده و آن اینکه اطلاعات نادرست نیز به آن‌چه بایستی به عنوان حقیقت در فضای مجازی جریان پیدا بکند، اضافه شده است. این باعث آلودگی اطلاعات در فضای مجازی شده و هیچ نوع ضابطه‌ای هم برای جلوگیری از این آلودگی اطلاعاتی وجود ندارد.»

به گفته شیرین عبادی این جریان که جنبه اطلاعاتی دارد به هیچ کشوری نیز محدود نیست و به عنوان نمونه می‌تواند مخصوصا در مقاطع انتخابات ضررهای سیاسی فراوانی بزند و بر نتیجه انتخابات تاثیر بگذارد یا اینکه باعث ورشکستگی در زمینه‌های تجاری بشود: «مثلا انتشار یک خبر دروغ می‌تواند کارخانه‌ای را از مدار تولید خارج بکند.»

با توجه به این مقدمه، این حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل معتقد است برای حذف اطلاعات نادرست باید ضوابطی تعریف شود که در سطح بین‌المللی و برای همه در همه کشورها کاربرد داشته باشد: «چه برای حکومت‌ها، چه برای شرکت‌های بزرگ و سرورهای اطلاع‌رسانی و چه برای کاربران و شهروندان عادی و این مساله‌ای است که احتیاج به یک بررسی همه‌جانبه و یک قطعنامه بین‌المللی دارد.»

شیرین عبادی: «سازمان گزارشگران بدون مرز پیشگام شده و کمیته‌ای مستقل از کشورهای مختلف با تخصص‌های گوناگون تشکیل داده تا با بررسی جنبه‌های مختلف اطلاع‌رسانی سعی کنند راه‌حلی برای جلوگیری از آلودگی اطلاعاتی در فضای مجازی ایجاد بکنند بدون آن که قرار باشد کسی دست به سانسور بزند.»

شیرین عبادی تاکید می‌کند که هدف از آغاز به کار کمیسیون تهیه و تدوین پیش‌نویس اعلامیه جهانی اطلاعات و دموکراسی ایجاد سانسور نیست بلکه طراحی سیستمی‌ست که به پالایش اطلاعات نادرست کمک کند.

او درباره آینده این اعلامیه و زیرساخت‌های تکنولوژیک مورد نیاز برای اجرایی کردن آن نیز می‌گوید: «{اجرایی شدن} این اعلامیه هم به زیرساخت‌های تکنولوژیک نیازمند است و هم احتیاج به حمایت دولت‌ها در سطح بین‌المللی دارد برای اینکه تدوین قوانین بین‌المللی بایستی از مجرای خودش یعنی سازمان ملل متحد جلو برود و در این رابطه حمایت دولت‌هایی که معتقد به آزادی بیان هستند می‌تواند بسیار مفید باشد.»