منطقه آزاد تجاری نیمی از مردم چابهار را «حاشیه‌نشین» کرد
سرعت و الگوی رشد حاشیه‌نشینی در چابهار، در کل ایران بی‌سابقه است. مردم بدون برق، آب و امکانات اولیه زندگی می‌کنند. آنها همسایه منطقه آزاد چابهارند؛ یکی از قطب‌های تجاری و اقتصادی ایران و منطقه.
از جمعیت ۱۱۲ هزار نفری شهر چابهار ۵۶ هزارنفر، یعنی نصف جمعیت در حاشیه شهر زندگی می‌کنند. مدیران منطقه می‌گویند: الگوی زیست حاشیه‌نشینی و سرعت رشد حاشیه‌نشیان چابهار در ایران بی‌سابقه است و این شهر بیشترین میزان حاشیه‌نشینی به نسبت جمعیت را دارد.
حاشیه‌نشینی در چابهار در حالی همچنان رو به رشد است که دولت تحت عنوان «توسعه سیستان و بلوچستان» طی سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری برای توسعه منطقه آزاد تجاری چابهار را افزایش داده است.
معین‌الدین سعیدی، رئیس شورای شهرستان چابهار،«خشکسالی‌های بی‌سابقه» سیستان و بلوچستان را عامل افزایش حاشیه‌نشینی دانسته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، خشکسالی باعث خسارت‌های میلیاردی به باغات میوه‌های گرم‌سیری و عمدتاً موز و انبه چابهار شده و بیش از ۸۰ درصد دام‌های روستاییان در سال‌های اخیر از دست رفته‌اند. به دنبال این خشکسالی‌ها، بخش «دشتیاری» چابهار با بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت که در گذشته به خاطر پرورش میوه‌های گرم‌سیری هندوستان کوچک نامیده می‌شد، حال به خاطر خشکسالی‌های بی‌سابقه و فراگیر به «دشت بی‌یار» شهرت پیدا کرده است.
رئیس شورای شهرستان چابهار گفته است: روستانشینان سیستان و بلوچستان که بخشی از آنها هم در مناطق مرزی ایران و پاکستان سکونت دارند، با بسته شدن مرز «ریمدان» و همچنین از دست رفتن زمین‌ها و دام‌هایشان به خاطر جذابیت‌های اقتصادی کاذبی که به واسطه منطقه آزاد و برخی شرکت‌ها و نهادها در چابهار ایجاد شده، به امید یافتن کار و زندگی بهتر به چابهار مهاجرت می‌کنند.
کمب مرادآباد بزرگ‌ترین منطقه حاشیه‌نشین چابهار و به گفته مسئولان محلی در سیستان و بلوچستان، در ایران است که جمعیت آن از حدود پنج هزار نفر در سال ۸۵، به ۲۳ هزار نفر رسیده است. هوت‌آباد، نوک‌آباد، جنگلوک، مرادآباد، عثمان‌آباد، رمین از دیگر مناطق حاشیه‌نشین چابهار هستند.
ساکنان کمب به‌رغم درخواست‌های متعدد همچنان از سیستم سیم‌کشی برق و آب آشامیدنی بی‌بهره‌اند و تنها دو مرکز بهداشتی در این منطقه وجود دارد.
به گفته محمد زین‌الدینی، دهیار کمب، برای ۲۳ هزار نفر از جمعیت کمب، کلا ۹ ترانس برق نصب شده است و شرکت برق علاوه بر پول امتیاز برق، مبلغی هم بایت جریمه به خاطر سیم‌کشی‌های غیرمجاز از ساکنان می‌گیرد.
ساکنان روستاها و مناطق حاشیه‌نشین کمب از فاقد «حتی یک متر لوله‌کشی برای آب» هستند و باید آب را از تانکرها خریداری کنند.
علیرضا محمدقاسمی، مدیر اجرایی ساماندهی روستای کمب که که زیر نظر سازمان ملی زمین و مسکن است، گفته است: پیشتر به دلیل اینکه «گفته می‌شد کمب‌نشینان خارجی‌‌اند و ایرانی نیستند، مجوز ساماندهی داده نمی‌شد اما بعد از بررسی‌های مکرر مشخص شد که کمب‌نشینان ایرانی‌اند».
به گفته او ۴۵۰۰ ملک در کمب شناسایی شده که ساکنان آن «همگی کدملی و شناسنامه داشتند».
امتیاز ویژه برای «سرمایه‌گذاران» و سرکوب بومیان
حاشیه‌نشینی در چابهار در حالی رو به گسترش است که دولت ایران با سرمایه‌گذاری وسیع در منطقه آزاد چابهار تلاش می‌کند این منطقه را به یک قطب اقتصادی تبدیل کند.
جمهوری اسلامی برای توسعه چابهار و سیستان و بلوچستان یک ستاد ویژه با عنوان «ستاد توسعه سواحل مکران» تشکیل داده و نماینده ویژه‌ای نیز در منطقه آزاد تجاری چابهار مستقر کرده است.
این ستاد برای جذب سرمایه بیشتر برای سرمایه‌گذاران «معافیت مالیاتی» ۲۰ ساله در نظر گرفته است. علاوه بر این «سرمایه‌گذاران» امکان بهره‌مندی از زمین‌های رایگان را هم دارند.
ایران برای توسعه این منطقه آزاد تجاری یک قرارداد همکاری سه جانبه با هند و افغانستان امضاء کرده است. همچنین بخشی از توسعه و بهره‌برداری این منطقه به یک شرکت هندی واگذار شده است.
همزمان با این اقدامات، محل سکونت حاشیه‌نشینان طی سال‌های گذشته چند مرتبه تخریب شده است. ساکنان منطقه گفته‌اند که زمین‌های آنان بدون اطلاع به شرکت‌های خارجی واگذار شده است و برای ترک محل سکونت خود تحت فشار قرار گرفته‌اند.
چابهار از توابع استان سیستان و بلوچستان در ۶۴۵ کیلومتری جنوب زاهدان مرکز این استان واقع است. برپایه گزارش منابع دولتی ایران استان سیستان و بلوچستان بیشترین جمعیت حاشیه‌نشین را دارد. ۵۰۰ هزار تن از جمعیت ۲,۷ میلیون نفری این استان در سکونتگاه‌های «غیررسمی» و «حاشیه‌نشین» سکونت دارد.
نظرها
نظری وجود ندارد.