چهار دهه پنهان‌کاری غول‌های نفتی درباره گرمایش زمین

روزی در سال ۱۹۶۱ میلادی اقتصاد دان آمریکایی به نام دانیل الزبرگ به سندی دست یافت که در آن ارقامی آخرالزمانی قید شده بود. الزبرگ که مشاور دولت آمریکا در خصوص برنامه‌های مخفیانه هسته‌ای بود، به سندی دست یافته بود که در آن به شکل رسمی برآوردی از میزان تلفات یک «حمله پیش گیرانه» علیه چین و شوروی آمده بود: ۳۰۰ میلیون کشته در شوروی و چین و دو برابر همین مقدار در سرتاسر کره زمین.

به گزارش گاردین، الزبرگ نتوانست شواهد کافی در این خصوص ارائه کند که چنین برنامه‌ای برای حمله‌ی پیش‌گیرانه وجود داشته است؛ او سال‌ها بعد تلاش کرد تا جزئیات این برنامه را در اختیار عموم قرار دهد. اگرچه تلاش او در این خصوص کامیاب نبود،اما الزبرگ در عوض به سبب انتشار آن چیزی مشهور شد که از آن به عنوان اسناد پنتاگون سخن می گفتند، یعنی تاریخچه پنهان مداخلات نظامی آمریکا در ویتنام.

برنامه نظامی غیر اخلاقی آمریکا طی دوران جنگ سرد با گستاخی دیگری شباهت دارد که در آن عده‌ای به قمار با آینده بشریت مشغول بودند. اخیراً اسنادی به دست آمده که مطابق آنها شرکت‌های صنعت انرژی از قبل می‌دانستند که بین محصولات آنها و گرم شدن کره زمین پیوندی برقرار است. اما بر عکس برنامه‌های هسته‌ای پیشگیرانه قبلی، این شرکت‌های صنعت انرژی به رغم آگاهی از این نتایج به فعالیت‌های خود ادامه می‌دادند.

در دهه ۸۰ میلادی شرکت‌های نفتی مثل اکسون و شل ارزیابی‌هایی در خصوص دی اکسید کربن تولید شده از سوخت های فسیلی و پیامدهای انتشار آنها برای کره زمین انجام دادند. برای مثال در سال ۱۹۸۲ شرکت اکسون پیش‌بینی کرد که تا سال ۲۰۶۰ سطح گاز دی اکسید کربن به ۵۶۰ جز در میلیون خواهد رسید- دوبرابر سطح دوران پیشاصنعتی- و این امر موجب می‌شود که دمای متوسط کره زمین تا حدود ۲ درجه در مقایسه با دوران پیشاصنعتی افزایش پیدا کند.

پس از آن در سال ۱۹۸۸ یک گزارش داخلی در کمپانی شل از پیامدهای یکسانی خبر می‌داد، اما مطابق گزارش شل رسیدن به این سطح حتی ممکن بود زودتر یعنی تا سال ۲۰۳۰ اتفاق بیافتد. این شرکت ها شکی نداشتند که پیوندی میان محصولات آنها، گرم شدن کره زمین و صدمات محیط زیستی ناشی از آنها برقرار است. چرا که تحقیقات آنها نشان دهنده این پیوند بود.

مطابق ارزیابی شرکت شل پیش‌بینی می‌شد که سطح آب دریا یک متر بالا بیاید، و گرم شدن کره زمین همچنین ممکن است به از بین رفتن لایه های یخی قطب جنوب بیانجامد، چیزی که به بالا آمدن سطح آب دریاها در سرتاسر کره زمین در حد «پنج تا شش متر» منجر خواهد شد.

تحلیل گران شرکت شل همچنین هشدار داده بودند که «از میان رفتن برخی از اکوسیستم‌ها یا نابودی برخی از زیستگاه‌ها به طغیان‌ها ناگهانی، سیل‌های ویرانگر و هجوم آب به زمین‌های کشاورزی پست منجر می‌شود». آنها همچنین گفتند که «برای جبران این تغییرات نیازمند منابع جدید آب شیرین هستیم». تغییرات آب و هوایی کره زمین همچنین تغییرات اساسی‌ای «در شیوه زندگی و کار مردم ایجاد خواهد کرد». طبق این گزارش «این تغییرات شاید بزرگترین تغییراتی باشد که در تاریخ ثبت شده است.»

شرکت اکسون نیز به نوبه خود در این خصوص هشدار داده بود که «رویدادهای فاجعه باری را باید انتظار کشید.» دانشمندان شرکت اکسون نیز مثل کارشناسان شرکت شل بالا آمدن فاجعه‌بار آب دریاها را پیش‌بینی کرده بودند، و هشدار دادند که غرب میانه آمریکا و بخش های دیگری از جهان می‌تواند به بیابان بدل گردد. این شرکت با اتخاذ موضعی خوشبینانه معتقد بود که «این مساله به اندازه یک هولوکاست اتمی یا یک قحطی جهانی فاجعه بار نیست».

این اسناد سبب وحشت همگان می‌شد در نتیجه غول‌های نفتی تصمیم گرفتند تا اطلاع‌رسانی عمومی در خصوص پیامدهای محصولات خود را متوقف کنند. گزارش «محرمانه» شرکت شل امسال برای اولین بار توسط یک بنگاه خبری در هلند منتشر شد. گزارش شرکت اکسون نیز قرار نبود در دسترس عموم قرار بگیرد. این گزارش نیز در سال ۲۰۱۵ افشا شد.

همان طور که جهان گرم می‌شود، اجزا سازنده سیاره ما- لایه‌ها یخی، جنگل‌ها، جریان های آب اقیانوس ها- به نحوی تغییر می‌کنند که دیگر امکان بازسازی آنها وجود ندارد. چه کسی این حق را دارد که چنین صدماتی را پیش‌بینی کند و بعد خود نیز به تحقق این پیش بینی یاری رساند؟ اگرچه استراتژیست‌ها و شرکت‌های سوخت فسیلی آن قدر متکبر هستند که تصمیم بگیرند چه سطحی از فاجعه برای بشریت مناسب است، تنها غول‌های نفتی این جسارت را داشتند تا آن را به انجام برسانند.

در همین زمینه