انتقاد از وضع حقوق بشر در ایران در نخستین گزارش جاوید رحمان

نخستین گزارش گزارشگر جدید ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران منتشر شد. جاوید رحمان در گزارش خود علاوه بر موارد مستمر نقض حقوق بشر در ایران، به برخی از موارد جدید نقض حقوق بشر از جمله نقض حقوق اقتصادی شهروندان، نقض حقوق معلولان، افراد دارای گرایش‌های مختلف جنسی و افراد دارای تابعیت دوگانه هم اشاره کرده است.

جاوید رحمان که پس از عاصمه جهانگیر به عنوان گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران برگزیده شد، ماموریت خود را از ژوئیه ۲۰۱۸ آغاز کرده است. گزارش نخست او حاصل مشورت او با فعالان مدنی، ایرانیان در تبعید و نهادهای حقوق بشری در ماه اوت سال ۲۰۱۸ بوده و در آن، برخی از موارد مستمر نقض حقوق بشر مورد توجه قرار گرفته و همچنین به برخی اقدامات پیش‌بینی شده برای اجرای مأموریت گزارشگر ویژه اشاره شده است.

گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران بر قصد خود برای ایجاد یک گفت‌وگوی سازنده و همکاری با دولت جمهوری اسلامی ایران برای تسهیل اجرای مأموریت خود تأکید کرده و گفته سفر بدون محدودیت او به ایران در اجرای این مأموریت بسیار مهم است و او را قادر می‌سازد با مقامات ایرانی در رابطه با حقوق بشر تعامل کند و ارزیابی دقیقی از وضعیت حقوق بشر در ایران از طریق مصاحبه با افراد ساکن در کشور انجام دهد و در گزارش آینده به کار گیرد.

گزارشگر ویژه تعدادی از موارد مستمر نقض حقوق بشر مطرح شده در این گزارش را بر مبنای بازبینی گزارش‌ گزارشگران پیشین، گزارش دبیرکل سازمان ملل و مکانیسم‌های بین‌المللی حقوق بشر تهیه کرده است. او همچنین با بررسی گزارش‌هایی که توسط منابع متعدد و رسانه‌‌ها تهیه شده و همچنین از طریق گفت‌وگو با مخاطبان مختلف به مواردی شامل اعدام و نقض حق زندگی، به ویژه اعدام مجرمان نوجوان، شکنجه و بدرفتاری، حق آزادی بیان، حقوق زنان، و نیز اقلیت‌های مذهبی و قومی را شناسایی کرده است.

جاوید رحمان موارد دیگری از نقض حقوق بشر را نیز شناسایی کرده و تاکید کرده که قصد دارد به آنها بپردازد. این موارد شامل نقض حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، وضعیت مدافعان حقوق بشر، وضعیت اتباع خارجی و دارندگان تابعیت دوگانه، اعدام‌های دهه ۶۰ و همچنین حقوق گروه‌های اجتماعی، به ویژه معلولان، افراد دارای گرایش‌ و هویت جنسیتی متفاوت می‌شود.

گزارشگر ویژه، درخواست عاصمه جهانگیر و دبیر کل سازمان ملل را در زمینه آزادی همه کسانی که صلح‌طلبانه از حق آزادی بیان خود استفاده کرده‌اند، از جمله کسانی که در جریان اعتراضات سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ دستگیر شده‌اند، تکرار کرده و از دولت ایران خواسته که تحقیقات مستقل و شفافی در مورد مرگ و میرهای گزارش شده در جریان بازداشت و سایر حوادثی که منجر به نقض حقوق معترضان در جریان و پس از اعتراضات شده، انجام دهد.

گزارشگر ویژه از دولت ایران خواسته که حقوق بنیادین آزادی عقیده و بیان را حفظ کند و تمام قوانین و سیاست‌هایی را که آزادی بیان آنلاین را محدود می‌کند متوقف کند و بررسی محتوای اینترنتی فقط از سوی مقامات قضایی مستقل و بی‌طرف انجام شود.

گزارشگر ویژه همچنین نگرانی‌ جدی خود را در مورد اجرای مداوم اعدام مجرمان نوجوان در ایران ابراز کرده و از دولت خواسته تا بلافاصله اعدام افرادی را که زیر ۱۸سال به جرمی متهم شده‌اند، ممنوع کند. او همچنین توصیه کرده که مجازات اعدام در همه موارد لغو شود.
جاوید رحمان از جمهوری اسلامی خواسته تا کنوانسیون منع شکنجه را بپذیرد و قوانینی را که به مجازات شلاق و قطع عضو می‌انجامد، و سایر مجازات‌های بی‌رحمانه، غیر انسانی یا محرک را متوقف کند.
گزارشگر ویژه همچنین از دولت ایران خواسته تا کنوانسیون رفع همه نوع تبعیض علیه زنان را تصویب کنند و تمام انواع تبعیض علیه زنان را در قانون و در عمل متوقف کنند.
گزارشگر ویژه از دولت خواسته تا به طور کامل به حقوق اقلیت‌های مذهبی و قومی ایران احترام بگذارد و اطمینان حاصل کند که همه افراد ساکن در جمهوری اسلامی بدون توجه به قومیت، مذهب یا اعتقادات، در برابر قانون برابر باشند.