یک داستان تکراری: آدم‌ربایی سیاسی در عربستان سعودی

جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی ظهر سه‌شنبه ۲ اکتبر / ۱۰ مهر به کنسولگری عربستان سعودی در استانبول مراجعه کرده بود که گواهی تجرد بگیرد اما دیگر بازنگشته و همچنان اثری از او نیست. سخنگوی دولت ترکیه اعلام کرده که از عربستان سعودی هیأتی برای قتل این روزنامه‌نگار به استانبول اعزام شده بوده است، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه که به سبب بحران اقتصادی به بهبود روابط فی‌مابین با عربستان امیدوار است می‌گوید سندی برای اثبات این ادعا در دست نیست.

اردوغان  از پادشاهی سعودی خواسته ثابت کند که خاشفجی از ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول خارج شده. رئیس جمهور آمریکا و معاون او نیز از ناپدید شدن خاشفجی اظهار نگرانی کرده‌اند. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا از عربستان سعودی خواسته است درباره این موضوع تحقیق و نتایج تحقیقات را با «شفافیت» منتشر کند. به سبب تنش‌های دیپلماتیک بین ترکیه و عربستان بر سر حضور نظامی ترکیه در قطر و در شمال سوریه و حمایت حزب عدالت و توسعه از اخوان‌المسلمین انتظار می‌رود که دامنه این بحران وسیع‌تر شود.

آدم‌ربایی در عربستان سعودی سابقه‌ای طولانی دارد. در سال‌های گذشته دست‌کم سه نفر از مخالفان حکومت عربستان ربوده شده‌اند. ماجرای سفر سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان به عربستان و اقامت اجباری او در ریاض که با وساطت امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه به پایانی خوش ختم شد، هنوز در یادها باقی مانده. «میدل ایست آی» می‌نویسد:

«عربستان سعودی یک پادشاهی استبدادی است که نظرات مخالف شهروندانش را چه در خارج از مرزهایش و چه در خاک عربستان سعودی برنمی‌تابد.»

نگاهی به سرنوشت چند تن از مخالفان سرشناس پادشاهی سعودی:

 سلطان بن ترکی

سلطان بن ترکی، یکی از شاهزادگان خاندان عبدالعزیز که در ژنو در تبعید زندگی می‌کرد، یکی از منتقدان سرسخت پادشاهی سعودی بود.

سلطان روایت کرده است که یک سال بعد از اقامتش در سال ۲۰۰۲ در ژنو، عبدالعزیز بن فهد، (پسر ملک فهد، پادشاه سابق سعودی) او را به صرف صبحانه دعوت کرد. سر میز صبحانه، بن فهد به سلطان بن ترکی پیشنهاد داده بود که به عربستان بازگردد و مشکلاتش را با پادشاه در میان بگذارد. سلطان اما ‌نپذیرفته بود.

چند دقیقه بعد عبدالعزیز به این بهانه که می‌خواهد با کسی تلفنی صحبت کند، میز صبحانه را ترک کرد. چند مرد نقابدار وارد شدند، سلطان بن ترکی را محاصره کردند، کتکش زدند و دست و پایش را بستند و به گردن او آمپولی تزریق کردند. سلطان که به هوش می‌‌آید، می‌بیند در هواپیمایی نشسته که او را به ریاض بازمی‌گرداند.

سلطان می‌گوید هفت سال در زندان و در حصر روزگار گذراند تا آنکه سرانجام در سال ۲۰۱۰ پادشاهی سعودی به او اجازه داد برای درمان به بوستون برود. در این سفر، او به دادگاهی در سوئیس از پادشاهی عربستان سعودی به دلیل آدم‌ربایی شکایت کرد.

در سال ۲۰۱۶ سلطان بن ترکی از پادشاهی عربستان تقاضا کرد برای دیدن پدرش به عربستان سفر کند. پادشاهی عربستان هم به او امان‌نامه داد. با این‌حال بعد از ورود به ریاض، مأموران او را با خشونت از هواپیما بیرون کشیدند. از آن زمان تاکنون این شاهزاده سعودی حق خروج از عربستان را ندارد.

ترکی بن بندر

ترکی بن‌بندر زمانی یک شاهزاده متنفذ در دربار سعودی به شمار می‌آمد اما بر سر ارث و میراث با دربار اختلاف پیدا کرد و مورد غضب قرار گرفت.

در سال ۲۰۱۲ با بالا گرفتن اختلافات او با دربار، ترکی بن بندر  به تبعید در پاریس آمد. او از اینجا ویدیوهایی را در انتقاد از پادشاهی عربستان و در ضرورت اصلاحات اجتماعی و سیاسی در کانالی در یوتیوب منتشر می‌کرد. در یکی از همین روزها معاون وقت وزیر کشور عربستان در گفت وگویی تلفنی از او خواسته بود به عربستان بازگردد. ترکی بن بندر این مکالمه را ضبط و در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد. چندی بعد، در سال ۲۰۱۵ در سفری به مراکش ترکی بن بندر ناپدید شد. یکی از دوستان او به شبکه جهانی بی بی سی خبر داده بود که مأموران امنیتی عربستان ترکی بن بندر را ربوده و او را به ریاض انتقال داده‌اند. یکی از مخالفان پادشاهی سعودی هم به گاردین گفته بود که به بن‌بندر القاء کرده بودند که امنیت او در مراکش تأمین است.

سعود بن سیف النصر

سعود بن سیف النصر، یک شاهزاده نه چندان بااهمیت و بانفوذ که به قمار هم بی‌علاقه نبود در سال ۲۰۱۴ از محل سکونت مجلل‌اش در هتلی در ایتالیا در انتقاد از پادشاهی سعودی پیام‌هایی در شبکه توییتر منتشر می‌کرد.

سیف النصر که خواهان برکناری محمد مرسی بود، سیاست‌های پادشاهی سعودی در قبال مصر را نقد می‌کرد.

در سال ۲۰۱۵ یک شاهزاده سعودی که نام او افشا نشد، نامه‌ای نوشت و خواهان کودتا علیه ملک سلمان شد. سیف النصر از این نامه حمایت کرد. چند روز بعد حساب کاربری او در توئیتر مسدود شد.

سیف النصر سهامدار یک شرکت ایتالیایی – روسی بود. دستگاه اطلاعاتی سعودی چنین وانمود کرد که این شرکت قصد دارد شعبه‌ای در خلیج فارس افتتاح کند. به این بهانه سیف النصر را با یک جت خصوصی به ریاض برگرداندند. سرنوشت ترکی بندر در انتظار او بود: زندان و حصر.

 بیشتر بخوانید: