پرونده خاشقجی ــ مرکل و مکرون در جستجوی موضع مشترک بر سر تحریم عربستان

آنگلا مرکل،‌ صدراعظم آلمان شنبه ۲۷ اکتبر / پنجم آبان همراه با امانوئل مکرون،‌ رئیس‌جمهوری فرانسه در استانبول حضور داشت و با او بر سر قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی رایزنی کرد. رحب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه به آنها و همتای روس‌اش، دیگر رهبر حاضر در نشست سوریه در استانبول، اطلاعات کامل پرونده خاشقجی را ارائه داد و بار دیگر تأکید کرد ریاض باید توضیحات بیشتری بدهد. در منامه بحرین نیز وزیر دفاع ایالات متحده از رهبران سعودی خواست در بررسی پرونده خاشقجی شفافیت کامل داشته باشند. امروز دادستان کل عربستان به ترکیه می‌رود.

جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی سه‌شنبه دوم اکتبر / ۱۰ مهر به کنسولگری عربستان سعودی در استانبول مراجعه کرده بود که گواهی تجرد بگیرد اما دیگر بازنگشت. یک تیم ۱۵ نفره از عربستان او را در کنسولگری به قتل رساندند. دادستانی سعودی پنجشنبه با انتشار بیانیه‌ای رسماً اعلام کرد که روزنامه‌نگار منتقد با طرح قبلی به قتل رسیده است.

سعود معجب، دادستان کل عربستان یکشنبه ۲۸ اکتبر / ششم آبان در ترکیه با بازپرسان این کشور درباره قتل روزنامه‌نگار منتقد به مبادله آخرین یافته‌ها می‌پردازند.

آنکارا در پی استرداد ۱۸ متهم بازداشت‌شده این پرونده است. اما عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان دیروز در نشست امنیتی «گفتگوهای منامه» تأکید کرد که محاکمه متهمان در عربستان صورت خواهد گرفت. سه مقام ارشد امنیتی سعودی نیز در همین رابطه برکنار شده‌اند.

همزمان جیمز متیس،‌ وزیر دفاع آمریکا که در گفتگوهای منامه قتل خاشقجی را موجب «بی‌ثباتی منطقه» دانسته بود، یکشنبه گفت که در این باره با وزیر خارجه سعودی دیدار کرده است:

«درباره‌اش بحث کردیم. می‌دانید چه گفته‌ام، همان نیاز به شفافیت و تحقیقات کامل. الجبیر وزیر خارجه نیز کاملاً موافق بود.»

هرچند دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده گفته که خواهان روشن‌شدن همه جنبه‌های پرونده خاشقجی است، به اتحاد استراتژیک «مهم» ریاض و واشنگتن علیه ایران و لزوم ادامه معاملات تسلیحاتی دوجانبه نیز اشاره کرده است.

تلاش اروپا برای یافتن موضع مشترک

به گزارش خبرگزاری «رویترز»، مرکل از تلاش او و مکرون برای یافتن موضع مشترکی بر سر معاملات تسلیحاتی اروپا با عربستان خبر داده است.

مرکل در این‌باره گفته:

«ما توافق کردیم که وقتی این پرونده شفاف‌تر و واضح‌تر شد، وقتی فهمیدیم چه کسی پس این حادثه قرار دارد، آنگاه تلاش خواهیم کرد تا یک راه‌حل یا واکنش اروپایی متحد از سوی تمام اعضای اتحادیه اروپا عرضه کنیم.»

هرچند مرکل پیش از این وعده داده بود فروش تسلیحات آلمانی به عربستان سعودی را تا زمان روشن‌شدن ابعاد پرونده خاشقجی تعلیق کند، مکرون گفته است که فروش سلاح به عربستان ادامه می‌یابد. مکرون جمعه نیز مرکل را تلویحاً به «عوام‌فریبی ناب» به دلیل توقف فروش سلاح تا پایان تحقیقات متهم کرده بود.

اما رئیس‌جمهوری فرانسه در حاشیه نشست استانبول از وضع تحریم علیه عربستان دفاع کرد، هرچند اشاره‌ای به تحریم فروش سلاح نکرد:

«قضیه برای من روشن است. اول، برخی واقعیت‌ها روشن شده‌اند. ما باید به طور کامل این واقعیت‌ها را بررسی کنیم و بفهمیم چه کسی مسئول است. تحریم‌ها را باید بر این اساس اتحاذ کرد، آنها باید منسجم و کامل باشند،‌ و متناسب و انضمامی.»

این سخنان در حاشیه نشست استانبول بر سر صلح سوریه صورت گرفت. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه نیز آنجا بود اما مسکو تا کنون انتقادی از عربستان نکرده است. آن هم در حالی که اردوغان گفت جزئیات قتل خاشقجی را به اطلاع مکرون، پوتین و مرکل رسانده است.

رئیس‌جمهوری ترکیه در حاشیه این نشست تأکید کرد که ریاض باید به پرسش‌های بیشتری پاسخ بدهد. او در عین حال از سفر دادستان کل سعودی به ترکیه استقبال کرد.

در همین زمینه