«شرایط منطقه چنان آشفته است که تنها یک اشتباه کوچک باعث بروز جنگ خواهد شد»

‎ایالات متحده اخیراً جمهوری اسلامی را به نقض قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متهم کرده و در حال رایزنی با دیگر اعضای این شورا است تا محدودیت‌های پیشین علیه برنامه موشکی ایران را بازگرداند. جمهوری اسلامی اما برنامه موشکی‌اش را تنها دفاعی توصیف می‌کند و مدعی است بر خلاف قطعنامه شورای امنیت عمل نکرده است. نادر اسکویی، پژوهشگر ارشد در شورای آتلانتیک به زمانه در این رابطه می‌گوید «برنامه موشکی ایران صرفاً دفاعی نیست.»

مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا چهارشنبه ۱۲ دسامبر / ۲۱ آذر در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا گفت واشنگتن می‌خواهد محدودیت‌های سابق سازمان ملل علیه برنامه موشکی ایران اعمال شود و تحریم تسلیحاتی ایران را نباید در سال ۲۰۲۰ لغو کرد. او از شورای امنیت خواست تا «بازرسی و ممنوعیت در بنادر و دریاها به‌منظور جلوگیری از ادامه تلاش‌های ایران برای دور زدن تحریم‌های تسلیحاتی اعمال شود».

جمهوری اسلامی مدعی است که هر چند قطعنامه ۲۲۳۱ صرفا درباره موشک‌های با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای است، اما آن‌ها را ممنوع نکرده. تهران همچنین مدعی است که موشک‌های ایران نقطه زن و برای کلاهک متعارف طراحی شده‌اند.

محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران بامداد پنجشنبه ۲۲ آذر/ ۱۳ دسامبر در پاسخ به اظهارات مایک پمپئو همتای آمریکایی خود در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، با انتشار پیامی در توئیتر خود نوشت: سخنان او [پمپئو] نشان داد که منبع استناد آمریکا و شرکایش، قطعنامه لغوشده ۱۹۲۹ است. در شورای امنیت سازمان ملل مایک پمپئو با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که بر برجام صحه می‌گذارد، خواهان محدویت دائمی برنامه موشکی ایران شد. ظریف می‌گوید در این قطعنامه هیچگونه محدودیتی برای برنامه موشکی ایران در نظر گرفته نشده و پمپئو به قطعنامه دیگری اشاره دارد که اکنون با برجام موضوعیتش را از دست داده است.

شورای امنیت سازمان ملل سه‌شنبه ۱۳ آذر/۴ دسامبر به درخواست فرانسه، بریتانیا و آلمان پشت درهای بسته تشکیل جلسه داد تا آزمایش موشک میان‌برد بالستیکی ایران را به بحث بگذارد. این سه قدرت اروپایی که خواهان حفظ توافق هسته‌ای با ایران‌اند، در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرده بودند که آزمایش موشک‌های ذوالفقار و قیام در ۳۰ سپتامبر و یکم اکتبر سال جاری به دلیل آن‌که ممکن است این موشک‌ها توانایی حمل کلاهک هسته‌ای را داشته باشند، به معنای نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است.

جلسه شورای امنیت سازمان ملل درباره فعالیت‌های موشکی جمهوری اسلامی بدون صدور قطعنامه علیه ایران به پایان رسید. در نشست شورای امنیت نماینده اتحادیه اروپا نیز ضمن دفاع از برجام از ایران خواست به آزمایش‌های موشکی خود پایان دهد.

جمهوری اسلامی با این بهانه که نیروی هوایی نیرومندی ندارد، ادعا می‌کند که موشک‌ها را برای دفاع هوایی در برابر تهاجم احتمالی طراحی و آزمایش می‌کند. در مقابل کشورهای غربی، اسرائیل و عربستان این اقدام ایران را بخشی از برنامه تهاجمی ایران در خاورمیانه می‌دانند.

سه‌شنبه ۲۰ آذرماه سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران با تأیید خبر آزمایش موشک‌های بالستیکی اخیر گفته بود: «ما تست‌های موشکی‌مان را انجام می‌دهیم و این کار اخیر هم تست مهمی بود.» او گفت سپاه پاسداران بیش از ۴۰ تا ۵۰ آزمایش موشکی در سال انجام می‌دهد.

امیر علی‌ حاجی‌زاده در جمع دانشجویان دانشگاه علم و صنعت به مناسبت ۱۶ آذر در سخنانی گفت:

«عدد ٢٠٠٠ کیلومتر وحی منزل نیست اما آنچه تا به امروز در خصوص آن تصمیم گیری شده بر اساس نیاز ماست. بسیاری از پایگاه های دشمن در فاصله ٣٠٠-۴٠٠ کیلومتری و مرحله بعدی در فاصله ٧٠٠-٨٠٠ کیلومتری است. محدودیتی از نظر فنی و یا قراردادی در خصوص برد موشک ها نداریم.»

فرماندهان سپاه پیش از این گفته بودند که علی خامنه‌ای، رهبر ایران برد استراتژیک موشک‌ها را ۲۰۰۰ کیلومتر تعریف کرده و به بیش از آن نیازی نیست، چون اسرائیل و پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه با این برد در تیررس موشک‌های جمهوری اسلامی قرار دارند.

نادر اسکویی، پژوهشگر ارشد در شورای آتلانتیک در همین ارتباط با زمانه گفت‌وگو کرده است. به گفته او برنامه موشکی ایران بر خلاف ادعای مقامات حکومتی تنها جنبه دفاعی ندارد. او برای نمونه به موشک خرمشهر اشاره می‌کند که با برد بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر  از جمله مثال‌های نقض کننده ادعای مقامات نظامی جمهوری اسلامی است. او در پاسخ به پرسشی درباره جدی شدن احتمال تقابل نظامی در منطقه به زمانه گفت: «شرایط منطقه چنان آشفته است که تنها یک اشتباه کوچک باعث بروز جنگ خواهد شد».

گفت‌وگو با نادر اسکویی، پژوهشگر ارشد در شورای آتلانتیک را در ادامه بشنوید: