تلاش آمریکا برای پایان دادن به بحران قطر: بر «چالش مشترک» متمرکز شوید

وزیر امور خارجه ایالات متحده در سفرش به قطر تلاش می‌کند تنش دیپلماتیک بین متحدانش در حاشیه خلیج فارس را برطرف کند. مایک پومپئو گفته است جدایی بین قطر و همسایگان عرب این کشور بیش از حد به درازا کشیده شده و زمان همراهی برای مقابله با چالش‌های مشترک فرا رسیده است. بحران قطر وارد نوزدهمین ماه خود می‌شود.

پومپئو که در کنفرانسی خبری در دوحه سخن ‌گفت، استدلال کرد که ادامه بحران بین قطر و چهار کشور تحریم‌کننده (عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی و بحرین) به نفع دشمنان این کشورها تمام می‌شود.

او در حضور محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر گفت:

«وقتی با هم کار می‌کنیم و جدل محدود می‌شود همه ما قدرتمندتر هستیم. وقتی یک چالش مشترک داریم، جدل میان کشورها با اهداف مشترک هیچ‌گاه مفید نیست.»

بحران قطر ۵ ژوئن ۲۰۱۷ آغاز شد. ابتدا عربستان سعودی و سپس بحرین اعلام کردند برای حفاظت از منافع ملی، مبارزه با افراطی‌گری و دخالت قطر در مسائل داخلی کشورشان رابطه سیاسی‌ خود را با این کشور قطع می‌کنند. آنها قطر را به رابطه با «گروه‌های تروریستی» و نزدیکی به ایران، «رقیب عربستان سعودی»، متهم کردند.

ساعتی بعد امارات متحده عربی و مصر هم روابط سیاسی خود با قطر را قطع کردند. راه‌های زمینی و حریم هوایی این کشورها نیز بر روی قطر مسدود شده است.

قطر که متحد آمریکا و میزبان بزرگ‌ترین پایگاه ارتش ایالات متحده در منطقه است، این اتهامات را رد کرده و اعلام کرد عربستان سعودی و متحدانش قصد دارند با نقض حاکمیت ملی و سیاست مستقل خارجی قطر، این کشور را به یک کشور وابسته تبدیل کنند.

به گزارش خبرگزاری قطری «الجزیره»، ایالات متحده که در ابتدا به ظاهر از بایکوت قطر حمایت کرده بود، تا امروز موفق نشده این کشورها را به کنار گذاشتن اختلافاتشان و تمرکز بر اولویت منطقه، یعنی مبارزه با ایران متقاعد کند.

یک دلیل این مساله پیچیدگی رابطه قطر و ایران است: دو کشوری که بزرگ‌ترین میدان گاز طبیعی جهان را به صورت مشترک در اختیار دارند.

گاز طبیعی نقش مهمی در تبدیل قطر به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان داشته است. این کشور اولین بار حدود ۲۰ سال پیش صادرات گاز را آغاز کرد. از زمان بحران کشورهای خلیج فارس قطر توافق کرده است تولید گاز طبیعی خود را افزایش دهد.

اعضای شورای همکاری خلیج فارس با هدایت آمریکا اتحاد جدیدی به نام «اتحاد استراتژیک خاورمیانه» (MESA) برای مقابله با به گفته‌ آنها «نفوذ ایران» در منطقه تشکیل داده‌اند اما بحران قطر یکی از موانع اصلی بر سر کارآیی این اتحاد جدید موسوم به «ناتوی عربی» است.

عربستان سعودی و امارات متحده عربی پیشتر اعلام کرده بودند هیچ کشوری را از ناتوی عربی حذف نمی‌کنند. قرار است علاوه بر کشورهای حاشیه خلیج فارس، مصر و اردن نیز در ناتوی عربی حضور داشته باشند.

ایستگاه بعدی: ریاض

پومپئو در بلندترین سفرش به خاورمیانه از قطر دیدار کرد. او روز شنبه در ابوظبی، با محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی دیدار کرد. از آنجا به دوحه آمد و قرار است به ریاض برود. ناظران منتظر دیدار محتمل او با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان هستند.

این دیدار تقریباً سه ماه بعد از قتل جمال خاشقجی ژورنالیت منتقد سعودی انجام می‌شود.

چندی پیش روزنامه «واشنگتن پست» اطلاعاتی را فاش کرد که نشان می‌داد خاشقجی با قطر در ارتباط بوده و برای نوشتن برخی مقالاتش از یک موسسه پژوهشی قطری خط می‌گرفته است.

هنوز مشخص نیست که عربستان سعودی خاشقجی را به خاطر روابطش با قطر به قتل رسانده باشد.

پومپئو در کنفرانس خبری دوحه گفت که قتل خاشقجی غیرقابل قبول است و او در سفرش به ریاض تلاش خواهد کرد پاسخ‌های جدیدتری از ولیعهد دریافت کند.

در سفر قبلی پومپئو به ریاض که کمی بعد از قتل خاشقجی رخ داد، لبخندهای او در کنار محمد بن سلمان خشم آمریکایی‌ها را برانگیخت.

با وجود اینکه سنای آمریکا محمد بن سلمان را در قتل خاشقجی مقصر دانسته بود، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا گفت که می‌خواهد اتحادش با عربستان سعودی را حفظ کند.

پومپئو نیز تاکید کرد رابطه عربستان سعودی و ایالات متحده «به طرزی باورنکردنی برای آمریکایی‌ها مهم است.»

در همین زمینه: