«اجرای اینستکس مشروط نیست»

سفیر آلمان در ایران بر اجرای ساز و کار مالی جدید اروپا (اینستکس) تأکید کرد اما گفت هیچ‌کس نمی‌تواند شرکت‌های خصوصی را وادار به مبادلات تجاری با ایران کند و اینستکس تنها می‌تواند به این شرکت‌ها در این زمینه کمک کند. به‌گفته او اروپا شرطی برای ایران تعیین نکرده و تأکید بر پیوستن ایران به FATF نه به‌عنوان شرط که به‌عنوان یک واقعیت در مبادلات تجاری در نظر گرفته شده است.

آلمان، فرانسه و بریتانیا، سه قدرت بزرگ اروپا چند ماه بعد از خروج آمریکا از برجام در ۳۱ ژانویه / ۲۱ بهمن سال جاری ساز و کار ویژه مالی در چارچوب توافق هسته‌ای برای تهاتر کالا و خدمات در برابر نفت و برای تأمین بخشی از منافع اقتصادی ایران را راه‌اندازی کردند که کانال مالی برای تراکنش‌های مالی با ایران یا «اینستکس» (Instex) نام دارد. دفتر این مؤسسه در پاریس است و یک بانکدار آلمانی نیز مدیریت آن را به عهده دارد. بریتانیا نظارت بر این نهاد مالی و حسابرسی آن را به عهده گرفته است.

میشائیل کلور-برشتولد، سفیر آلمان در ایران، در گفت‌وگو با روزنامه ایران درباره اینستکس اظهارنظر کرده و لازمه اجرای اینستکس را اقدام متقابل ایران دانسته و گفته است که ایران نیز باید مؤسسه یا تشکیلاتی همگون ایجاد کند تا بتواند مطالبات و تعهدات پرداختی شرکت‌های ایرانی را ثبت و تسویه کند.

کلور-برشتولد بر اعتماد متقابل در اجرای شفاف اینستکس تأکید کرد و گفت: «اعتماد تنها زمانی به‌وجود می‌آید که هر دو این ساختارها به‌صورت کاملاً شفاف با یکدیگر کار کنند و تضمین نمایند که تنها دادوستدهای تجاری قانونی و بر اساس استانداردهای بین‌المللی مراودات مالی صورت می‌گیرند.»

او با اشاره به دشواری کار افزود: «اینستکس و ساز و کار مشابه ایرانی آن می‌توانند فقط یک راهکار برای اقتصاد خصوصی باشند. آن‌ها، یعنی شرکت‌های خصوصی در ایران و اروپا خودشان تصمیم خواهند گرفت که آیا مایل به تجارت با هم هستند یا نه. هیچ کس نمی‌تواند آن‌ها را به تجارت مجبور کند ولی ما مطمئنیم که اینستکس به شرکت‌هایی که برنامه‌های تجاری‌شان تا به امروز به بن‌بست خورده‌اند، کمک خواهد کرد.»

گوردون ساندلند، سفیر آمریکا در اتحادیه اروپا ۸ فوریه / ۱۹ بهمن سال جاری به شرکت‌های اروپایی هشدار داده بود که چنان‌چه از کانال مالی اروپا برای تجارت با ایران استفاده کنند، آمریکا آن‌ها را شناسایی می‌کند و تحت تحریم قرار می‌دهد.

ساندلند گفته بود:

«اقدامات آمریکا علیه ایران به این معنی است که کانال به اصطلاح مالی اروپا وجود خواهد داشت اما استفاده اندکی از آن خواهد شد.»

«پیوستن به FATF شرط نیست، واقعیت است»

در بیانیه آلمان، فرانسه و بریتانیا درباره اینستکس بر لزوم پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) تأکید شده بود. این موضوع مورد انتقاد گروهی از مسئولان جمهوری اسلامی قرار گرفته است.

علی لاریجانی ۱۲ آذر در این‌باره گفت:

«سازوکار مالی اروپا زیاد ربطی به تصویب FATF ندارد، اما بانک‌های اروپایی این شرط را گذاشتند و گفته‌اند باید FATF توسط ایران پذیرفته شود تا مبادلات بانکی انجام شود.»

صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه، احمد خاتمی، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان و مجتبی ذوالنور رئیس کمیته هسته‌ای مجلس شورای اسلامی از جمله کسانی بودند که در این مدت شرط پیوستن ایران به FATF را دخالت در امور داخلی ایران عنوان کردند و آن را غیرقابل قبول دانستند.

سفیر آلمان در ایران در این رابطه گفت:

« ما شرطی نگذاشتیم، خیلی ساده به واقعیت‌ها اشاره کردیم و نمی‌توانیم صورت مسأله را پاک کنیم. (...) آن‌چه مشخص است این است که اینستکس باید استانداردهای بین‌المللی درخصوص مبارزه و ممانعت از پولشویی و تأمین مالی تروریسم را به‌صورت صددرصد مورد توجه قرار دهد. این امر برای جلب اعتماد و استفاده بخش خصوصی از اینستکس اجتناب‌ناپذیر است.»

به‌گفته او بانک‌های طرف قرارداد با شرکت‌های اروپایی که ایران روی همکاری‌شان حساب کرده است خود را متعهد به توصیه‌های FATF در زمینه مبارزه و ممانعت از پولشویی و تأمین مالی تروریسم کرده‌اند.

دولت ایران درصدد بود با تصویب لوایح چهارگانه درخواست‌های FATF را اجرایی کند اما این لایحه‌ها پس از تصویب در مجلس با سد شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شدند.

شنبه گذشته مجمع تشخیص مصلحت نظام در تصمیم‌گیری درباره پالرمو، یکی از چهار لایحه مبارزه با پولشویی به نتیجه‌ای نرسید و به همین سبب ادامه بحث‌ها به دو هفته آینده موکول شد. روز گذشته، سه‌شنبه ۳۰ بهمن الهیار ملکشاهی رئیس کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی گفت احتمالاً وضعیت تعلیقی ایران در FATF بار دیگر تمدید می‌شود.

گروه ویژه اقدام مالی تا جمعه ۲۲ فوریه / ۳ اسفند «پیشرفت» ایران در زمینه تصویب لوایح چهارگانه مبارزه با پولشویی را به بحث می‌گذارد.

«در بسیاری از زمینه‌ها اختلاف نظر زیادی با هم داریم»

سفیر آلمان در ایران در بخش دیگری از سخنان خود گفت:

«تمرکز اینستکس در مرحله اول بر آن بخش‌هایی که برای مردم ایران حیاتی‌ست، خواهد بود که اولاً بخش اساسی صادرات فعلی اروپا به ایران را شامل می‌شود: دارو، محصولات پزشکی، مواد غذایی و اقلام کشاورزی و ثانیاً مهم‌ترین بخش از نیازهای روزانه فعلی مردم ایران است.»

میشائیل کلور-برشتولد بیانیه جداگانه‌ اتحادیه اروپا که در آن برنامه موشکی ایران و نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی مورد انتقاد قرار گرفته بود را بیان‌کننده نگرانی‌های اتحادیه اروپا دانست و نه تهدید ایران.

او گفت:

«ما همواره به‌صورت خیلی شفاف بیان کرده‌ایم که در بسیاری از زمینه‌ها اختلاف نظر زیادی با هم داریم و اینکه باز هم از لحاظ سیاسی به هم نزدیک شویم تنها زمانی امکان‌پذیر است که بتوانیم راجع به همه موضوعات با هم صحبت کنیم.»

بیشتر بخوانید: