شکایت وکیلان مدافع حقوق بشر از بشار اسد به دیوان بین‌المللی کیفری 

جمعی از وکیلان مدافع حقوق بشر برای اولین بار از زمان آغاز اعتراض‌ها و جنگ داخلی در سوریه از بشار اسد به دیوان بین‌المللی کیفری شکایت کردند. مبنای این شکایت طرح اتهام «جنایت علیه بشریت» است که رئیس‌جمهوری سوریه به آن متهم شده.

شکایت علیه اسد به نمایندگی از ۲۸ پناهجوی سوری ثبت شده است. این پناهجویان در اردن به سر می‌برند و علت آواره شدنشان را اقدامات بشار اسد عنوان کرده‌اند.

بشار اسد سال ۲۰۰۰ میلادی و به دنبال مرگ پدرش حافظ اسد که سه دهه قدرت را در سوریه در دست داشت، رئیس‌جمهوری سوریه شد.

اعتراض‌های فراگیر به دیکتاتوری حاکم بر سوریه از سال ۲۰۱۱ میلادی آغاز و به جنگ داخلی در این کشور منجر شد که بیش از ۳۶۰ هزار نفر در آن کشته و میلیون‌ها نفر آواره شدند.

دیوان بین‌المللی کیفری اما مانند دیوان بین‌المللی دادگستری در شهر لاهه هلند است.

این دیوان نهادی است که با تصویب پیمان‌نامه بین‌المللی رم در سال ۱۹۹۸ تاسیس شد و وظیفه بررسی چهار اتهام سنگین نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت، جنایات جنگی و تهاجم جنگی را برعهده دارد.

دیوان بین‌المللی کیفری برخلاف دیوان بین‌المللی دادگستری که اختلافات بین کشورها را بررسی می‌کند، این اختیار را دارد که افراد حقیقی را به دلیل اتهام‌های سنگین جنگی و حقوق بشری محاکمه کند.

سوریه اما به پیمان‌ رم نپیوسته و به همین دلیل صلاحیت دیوان بین‌المللی کیفری را به رسمیت نمی‌شناسد.

با وجود این وکیلانی که این شکایت را مطرح کرده‌اند به حکم اخیر این دیوان ارجاع داده‌اند که درباره وضعیت پناهجویان روهینگیای میانمار (برمه) صادر شده است.

میانمار هم از امضا‌کنندگان پیمان رم نیست اما پناهجویان روهینگیا در بنگلادش شکایت خود را در دیوان مطرح کردند و دیوان به استناد این موضوع که بنگلادش دیوان بین‌المللی کیفری را به رسمیت می‌شناسد و بخشی از آن‌چه جنایت علیه بشریت خوانده می‌شود در این کشور رخ داده، این شکایت را قابل بررسی تشخیص داده است.

وکیلانی که علیه بشار اسد شکایت کرده‌اند استدلال مشابهی آورده و گفته‌اند چون اردن به عنوان محل اقامت فعلی پناهجویان شاکی به پیمان رم پیوسته و دادگاه بین‌المللی کیفری را به رسمیت می‌شناسد، این شکایت قابل طرح است.

بخش اصلی شواهدی که به دادگاه ارائه شده، اسنادی هستند که نشان می‌دهند به سوی افراد شلیک شده، نیروهای سوری محل زندگی این شاکیان را بمباران کرده‌اند و نیروهای دولتی دست به شکنجه آنان زده‌اند.

به گزارش بی‌بی‌سی اما نخستین شکایت علیه بشار اسد روز دوشنبه چهارم مارس/ ۱۳ اسفند از سوی یک سازمان غیردولتی فعال در زمینه حقوق بین‌الملل به ثبت رسیده و شکایت دوم هم روز پنج‌شنبه هفت مارس/ ۱۶ اسفند از سوی گروهی از وکیلان بریتانیایی.

رادنی دیکسون، از وکیلانی که روز پنج‌شنبه شکایت علیه اسد به اتهام جنایت علیه بشریت را مطرح کرده، گفته است: «با رای اخیر دیوان بین‌المللی کیفری، نقطه عطفی برای طرح شکایت قربانیان سوری شکل گرفته است.»

شکایت‌های قبلی علیه بشار اسد از سوی دیوان بین‌المللی کیفری با این استدلال که سوریه عضو این دیوان نیست، پذیرفته نشده است.

بشار اسد، به تازگی (ششم اسفند ۹۷) در یک سفر اعلام‌ نشده و کوتاه به تهران با علی خامنه‌ای، رهبر و حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی دیدار و گفت‌وگو کرد.

اسد در دیدار با خامنه‌ای مراتب سپاسگزاری و قدردانی خود از حمایت‌های ایران را به اطلاع رهبر جمهوری اسلامی رساند. خامنه‌ای هم گفت که کمک به سوریه مایه مباهات ایران است.

دفتر رئیس جمهوری سوریه اعلام کرده که طرفین از روابط راهبردی فی‌مابین اظهار رضایت کرده‌اند.