اعتراض‌های الجزایر، چشم‌انداز و زمینه‌ها ــ گفت‌و‌گو با امیر کیانپور

دولت الجزایر پس از اعتراضات گسترده مردمی تسلیم شد. عبدالعزیز بوتفلیقه رئیس‌جمهوری دوشنبه ۱۱ مارس از شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری برای پنجمین بار استعفاء داد و چهارشنبه ۱۳ مارس نیز دولت او از آغاز گفت‌و‌گو با مخالفان عمدتاً جوان برای نوشتن یک قانون اساسی جدید خبر داد. «زمانه» درباره اعتراض‌های الجزایر، علت وقوع آنها،‌ بستر تاریخی‌شان و چشم‌انداز تغییرات حاصل از آنها با امیر کیانپور پژوهشگر فلسفه سیاسی گفت‌و‌گو کرده است.

امیر کیانپور درباره روند سیاسی سال‌های اخیر در الجزایر که به اعتراضات گسترده ختم شد، چنین می‌گوید:«اگر آمار مشارکت مردم در انتخابات را نگاه کنیم، در ۲۰۰۹ حدود ۷۵ درصد مردم به بوتفلیقه رأی داده بودند اما این رقم در ۲۰۱۴ به ۵۰ درصد رسید و در این فاصله رئیس‌جمهوری الجزایر ۴,۵ میلیون رأی از دست داده بود. این واکنشی بود به فساد گسترده که کسی در مورد آن در الجزایر امروز شک و تردیدی ندارد. فهرست فساد مقامات حاکم الجزایر بسیار بلند بالا است. از قاچاق کوکائین تا زد و بند با شرکت‌های چند ملیتی و مسائل مربوط به خصوصی‌سازی در این فهرست به چشم می‌خورند. و بیشتر آنها به نوعی اقتصاد نولیبرال گره می‌خورند که حزب حاکم پیش می‌برد. در کنار فساد می‌توان به انحصار عشیره‌ای و فامیل‌پروری نیز اشاره کرد. حلقه نزدیکان قدرت در الجزایر همه از شهر زادگاه بوتفلیقه می‌آیند.»

اعتراض‌های الجزایر پس از آغاز اعتراض‌ها در سودان رخ داد. سودانی‌ها نیز خواهان کناره‌گیری عمر البشیر از قدرت هستند. اما دیکتاتور سودان در واکنش وضعیت اضطراری اعلام کرده است. عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر که با کودتا پس از انقلاب به قدرت رسید، حالا از گسترش اعتراض‌ها به مصر هراسان است و یکشنبه به مردمش هشدار داد که تظاهرات نکنند.

امیر کیانپور در گفت‌و‌گو با زمانه توضیح می‌دهد که اعتراض‌ها در الجزایر ناگهانی رخ نداد و حاصل یک فرآیند طولانی‌مدت به ویژه پس از جنگ‌های داخلی بود.

او به میراث استعماری فرانسه و نیز روند عفو عمومی پس از جنگ داخلی به عنوان زاویه‌هایی برای تحلیل حکومت بوتفلیقه اشاره می‌کند و همزمان توضیح می‌دهد که چگونه نخبگان حاکم با تکیه بر گفتار ضدامپریالیستی و کوبیدن بر طبل هراس از «سوریه‌ای‌شدن» به دنبال توقف موج اعتراض‌ها بودند.

اگرچه دولت از عقب‌نشینی و آغاز روند تشکیل یک نظام سیاسی جدید خبر داده است، با این حال مخالفان هنوز از فشارها کم نکرده‌اند. آنها هنوز در حال اعتراض در شهرهای مختلف هستند و قرار است جمعه نیز یک تظاهرات بزرگ و هماهنگ دیگر برپا کنند.

در همین زمینه: