آیا بلندی‌های جولان همگرایی عربی را تقویت می‌کند؟

نشست اتحادیه عرب با حضور سران کشورهای عضو از صبح یکشنبه ۳۱ مارس/ ۱۱ فروردین آغاز شد. تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا مبنی بر به رسمیت شناختن «مالکیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان»، اختلاف میان برخی کشورهای عربی، بازگشت سوریه به اتحادیه و مسائل منطقه‌ای از مهمترین موضوعات این نشست اعلام شده است. عبدالفتاح السیسی، عمر البشیر و عبدالعزیز بوتفلیقه، روسای جمهوری مصر، سودان و الجزایر در این نشست حضور ندارند.

بلندی‌های جولان اصلی‌ترین موضوع وزیران امور خارجه اتحادیه عرب بود. حال به نظر می‌رسد نشست سران نیز این موضوع را در دستور کار دارد.

احمد ابوالغیط، دبیر کل اتحادیه عرب فرمان دونالد ترامپ مبنی بر «مالکیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان» را اشغالگری خواند و گفته که کشورهای عربی با نامگذاری هر عنوان دیگری برای اشغالگری مخالفند.

وزیران امور خارجه اتحادیه عرب جمعه ۲۹ مارس/ ۹ فروردین فرمان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا مبنی بر مالکیت اسرائیل بر این منطقه را محکوم و با آن مخالفت کردند.

این فرمان که در آستانه انتخابات پارلمانی اسرائیل امضاء شد با مخالفت اتحادیه اروپا و  بسیاری از کشورها روبرو شده است.

بلندی‌های جولان  به عنوان یک منطقه استراتژیک در جنوب غربی سوریه در سال ۱۹۶۷ از سوی اسرائیل اشغال شد.

سازمان ملل حاکمیت اسرائیل بر این منطقه را در سال ۱۹۸۱ رد کرد و بلندی‌های جولان را منطقه اشغال شده نامید.

محمود عفیفی سخنگوی اتحادیه عرب  هم به رسانه‌ها گفت که ۲۲ عضو این اتحادیه می‌خواهند در بیانیه‌ای تاکید کنند که بلندی‌های اشغال شده جولان متعلق به سوریه است.

سران اتحادیه عرب در حالی بر مالکیت سوریه بر بلندی‌های جولان تاکید دارند که این کشور پس از آغاز درگیری‌های داخلی و جنگ از این اتحادیه کنار گذاشته شده است.

با این حال در چند ماه گذشته رفت و آمد برخی سران عضو اتحادیه عرب به دمشق برای بازگشت سوریه به این اتحادیه آغاز شد. براساس گزارش‌های رسانه‌ها، دوری از ایران به عنوان شرط بازگشت سوریه به اتحادیه عرب اعلام شده است.

اتحادیه عرب در نشست پیشین ایران را به مداخله در کشورهای منطقه متهم کردند. جمعه ۹ فروردین هم ابراهیم عساف، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، ایران را «بزرگ‌ترین تهدیدی که دنیای عرب را به چالش کشیده» خواند.

عساف ایران را به حمایت از «شورشیان» در یمن متهم کرد و از کشورهای عربی خواست « علیه برنامه‌ موشک‌های بالستیک ایران در هماهنگی با هم اقدام کنند».

ایران و عربستان سعودی طی سال‌های گذشته روابط پرتنشی داشته‌اند و هر دو در یمن از گروه‌های درگیر حمایت می‌کنند.

عساف گفت که ایران موشک‌هایی که  را در اختیار شورشیان حوثی قرار داده که به وسیله آن عربستان سعودی را هدف قرار بگیرند.

با این اظهارات به نظر می‌رسد که جنگ در یمن نیز یکی از موضوعات مهم سران اتحادیه عرب باشد. درگیری‌ها در یمن از چهار سال قبل آغاز شده است و به رغم توافق برای آتش‌بس همچنان ادامه دارد.

عربستان سعودی به همراه چند کشور دیگر عربی در حمایت از دولت هادی منصور به برخی مناطق یمن که تحت کنترل حوثی‌ها قرار دارد، حمله نظامی کردند.

مسئله یمن همراه با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، ایران را مانند دیگر نشست‌ها به یکی از موضوعات این نشست تبدیل می‌کند.

سوریه از سال ۲۰۱۱ از اتحادیه عرب کنار گذاشته شد اما در ماه‌های پایانی ۲۰۱۸ برخی کشورهای عربی روابط دیپلماتیک با رژیم بشار اسد را از سر گرفتند.

اتحادیه عرب از بشار اسد می‌خواهد که از تهران فاصله بگیرد، خواسته‌ای که تا به حال در دمشق پذیرفته نشده است و او ماه گذشته به تهران سفر و با علی خامنه‌ای، حسن روحانی و قاسم سلیمانی دیدار کرد.

یک کارشناس مسائل عرب هم در همین رابطه به شبکه تلویزیونی الجزیره گفت که اعتراضات مدنی در برخی کشورهای عربی از دیگر موضوعات این نشست خواهد بود.

الجزایر و سودان که نمایندگان خود را به این نشست فرستاده‌اند از جمله کشورهای عربی هستند که در ماه‌های گذشته شاهد اعتراضات مردمی بوده است. در تونس که میزبانی این دور از نشست را برعهده دارد هم اعتراض‌ها همچنان ادامه دارد.

در همین زمینه: