افزایش احتمال خروج بدون توافق بریتانیا از اروپا

نمایندگان مجلس عوام بریتانیا که برای رای منفی‌شان به خروج کامل از اروپا (برگزیت) شهرت جهانی پیدا کرد‌ه‌اند، بار دیگر به هر چهار پیشنهاد نمایندگان برای جایگزینی طرح نخست وزیر رای منفی دادند. رای‌گیری مجلس عوام الزام عملی ایجاد نخواهد کرد. با این وجود رد طرح‌های پیشنهادی، بریتانیا را همچنان در بن‌بست برگزیت گرفتار کرده است. سه‌شنبه دوم آوریل مایکل بارنیه، رئیس گروه مذاکره‌کننده اروپا پس از این رای‌گیری اعلام کرد که خروج بدون دستیابی توافق با اروپا برای بریتانیا محتمل‌تر شده است.

دوشنبه یکم آوریل چهار پیشنهاد برای جایگزینی طرح ترزا می، نخست وزیر بریتانیا در مجلس عوام بریتانیا به‌ رای‌گیری گذاشته شد. دو مورد از این پیشنهادها به «برگزیت نرم» مربوط می‌شدند.

این رای‌گیری‌ها بدون ایجاد الزام عملی انجام شدند که به «رأی‌گیری‌های نشان‌گر» (indicative votes) مشهور هستند و قرار است مسیر گزینه‌های بدیل برگزیت را نشان دهند. با وجود نزدیک‌بودن آرا موافقان و مخالفان نهایتا اکثریت آرا برای هیچکدام از این طرح‌ها به‌دست نیامد.

نزدیک‌ترین رقابت برای پیشنهاد مصالحه در خروج بود که ایجاد یک اتحادیه گمرکی جدید با اروپا را شامل می‌شد. این طرح با اختلاف سه رای شکست خورد. پیشنهاد برگزاری یک همه‌پرسی دیگر قبل از هرگونه توافق برگزیت نیز با اختلاف ۱۲ رای تصویب نشد. پیشنهاد دیگر نیز اجرای الگوی مشابه با نروژ بود که ۲۱ رای کم آورد. چهارمین طرح که به دنبال لغو برگزیت بود هم با اختلافی بیش از ۱۰۰ رأی رد شد.

برگزیت نرم

برگزیت نرم شامل الزام به باقی‌ماندن در یک «اتحادیه گمرکی دائمی» مشترک با اروپا می‌شد. براساس این طرح کسانی که در اروپا بودند اجازه داشتند بدون تعرفه و آزاد به تجارت خود ادامه دهند اما برای همه کالاهایی که وارد اروپا و بریتانیا می‌شدند تعرفه اضافی وضع می‌شد. این توافق مراوده تجاری بریتانیا را به صورت جهانی سخت می‌کرد و به قطع معاهدات پیشین این کشور در خارج از مرزهای بریتانیا و محدود شدن در نظام تعرفه اروپا منجر می‌شد اما می‌توانست ورود مهاجران از اروپا را کنترل کند.

طرح دیگر برگزیت نرم که براساس رابطه نروژ با اروپا پیشنهاد شده بود شامل ماندن در بازار انحصاری یا مشترک اروپا می‌شد. در ادامه بریتانیا اجازه داشت تا معاهدات تجاری خود را خارج از اروپا حفظ کند، اما احتمالا ورود و خروج شهروندان اروپا را به بریتانیا آزاد می‌کرد. برخی از محافظه‌کاران عمیقا با این طرح‌های نرم مخالف بودند. به گفته آن‌ها بخشی از این مخالفت به این برمی‌گردد که در این طرح‌ها برگزیت تنها در نامش برگزیت و خروج از اروپا باقی می‌ماند و همه خطوط قرمز آن‌ها با این طرح‌ها زیر پا گذاشته می‌شود. به صورت مشخص طرح برگزیت نرم دست بریتانیا را برای بستن توافقات تجاری جدید با کشورهایی مانند آمریکا و چین می‌بندد در حالی که مرزهای این کشور را برای ورود مهاجران اروپا باز می‌گذارد.

استیو بیکر یکی از نمایندگان محافظه‌کار مخالف گفته بود که در صورت تصویب برگزیت نرم، استیضاح دولت می در دستور کار قرار خواهد گرفت.

تنش‌های صحنه سیاسی بریتانیا تا حدی اروپائیان را نیز تحت تاثیر قرار داده. مایکل بارنیه، رئیس گروه مذاکره‌کننده اروپا پس از این رای‌گیری اعلام کرد که خروج بی‌قاعده و بی‌توافق بریتانیا از اروپا بیش از پیش محتمل شده اما «هنوز می‌شود جلوی آن را گرفت».

به گفته بارنیه، علیرغم هرج و مرج ناشی از خروج بریتانیا «اروپا توان اداره این روند را دارد» اما هشدار داد که «همه چیز بدون مشکل پیش نخواهد رفت و اگر توافقی صورت نگیرد، مرحله گذار هم درکار نخواهد بود و خروج ناگهانی را سخت‌تر خواهد کرد».

خروج بدون توافق می‌تواند یک‌شبه بر روابط تجاری و عبور و مرور افراد از مرزهای دو طرف تاثیر بگذارد، روند کنترل مرزها را تغییر دهد و مقررات جدید بین بریتانیا و ۲۷ کشور باقی‌مانده در اروپا را اعمال کند. طبق اظهارات بارنیه اروپا حاضر به مذاکره در باره توافق ۵۸۵ صفحه‌ای خروج نیست اما حاضر است بیانیه سیاسی را که ضمیمه متون حقوقی ست مورد بازنگری قرار دهد.

پرتگاه برگزیت و اختلاف در حزب محافظه‌کار بریتانیا

«رأی‌گیری‌های نشان‌گر» در مجلس عوام بدین منظور بود که کنترل برگزیت را به این مجلس بدهد. اما به نوشته واشنگتن‌پست، در نهایت مجلس کنترل فرمان را از ترزا می، نخست وزیر بریتانیا گرفته و برگزیت را به سمت گودال کشاند.

نیک بولز، نماینده مجلس عوام که اصرار بر تصویب خروج نرم (مشابه نروژ) را داشت، پس از شکست طرحش در مجلس اعلام کرد که از عضویت در حزب محافظه‌کار کناره‌گیری می‌کند:

«من می‌پذیرم که شکست خورده‌ام. شکست من بیشتر به این خاطر است که حزب من حاضر به مصالحه نیست. متاسفانه باید اعلام کنم که بیش از این نمی‌توانم در کرسی محافظه‌کاران بنشینم». کنت کلارک، یک نماینده ارشد محافظه‌کار که ایجاد «اتحادیه گمرکی» را پیشنهاد کرده بود نیز گفت: «بعضی مواقع فکر می‌کنم که مجلسی که در آن نشسته‌ام آنچنان سیاسی نیست و خلاف خواست مردم عمل می‌کند».

استفان بارکلی، وزیر برگزیت بریتانیا به مجلس گفته که بهترین راه ممکن حمایت از طرح پیشنهادی ترزا می است: «اگر مجلس عوام این هفته با یک توافق موافقت کند، شاید همچنان ممکن باشد تا از پیش از برگزاری انتخابات پارلمان اروپا برگزیت را عملی کرد».

انتخابات اروپا ماه مه برگزار می‌شود. به گفته بارکلی اعضای کابینه سه‌شنبه جلسه دارند تا نتایج رای‌گیری شب گذشته را بررسی کنند و برای اقدام بعدی تصمیم بگیرند.

نشانه‌ها حاکی از این است که ترزا می نه تنها کنترل برگزیت، که کنترل حزب و کابینه‌اش را از دست داده است. حزب محافظه‌کار به صورت علنی علیه او شوریده. شنبه ۳۰ مارس ۱۷۰ عضو این حزب که ۱۰ وزیر را شامل می‌شدند در نامه‌ای از او خواستند که بریتانیا با توافق یا بدون توافق از اروپا خارج شود. او در کابینه نیز رقبایش برای برکناری او دسیسه‌چینی می‌کنند. موافقان برگزیت و وزیرانی که پیشنهاد خروج نرم را دادند هر دو او را تهدید می‌کنند که در صورت اینکه خواسته‌هایشان اجرایی نشود استعفا خواهند کرد. وزرای او به حدی از دستورات او سرپیچی می‌کنند که جولیان اسمیت، «رئیس ناظر» بر حزب محافظه‌کار آن‌ها را «بدترین نمونه بی‌انضباطی در تاریخ سیاسی بریتانیا» خوانده است.

با این وجود حامیان می می‌گویند او برای بار چهارم طرح خود را در مجلس عوام به رای خواهد گذاشت و ممکن است این‌بار موفق شود. او نمایندگان محافظه‌کار را تهدید کرده که اگر این طرح رای نیاورد، انتخابات عمومی برگزار خواهد کرد. اما این تهدید آن هم از یک رهبر تضعیف‌شده، توخالی به‌نظر می‌رسد. با توجه به نظرسنجی‌ها و نزدیک‌بودن حزب کارگر بعید به‌نظر می‌رسد که محافظه‌کاران بتوانند دو سوم اکثریت را برای برگزاری انتخابات عمومی به‌دست بیاورند. می هفته گذشته اعلام کرده بود که اگر توافق او به هر صورت به نتیجه برسد، در مرحله دوم مذاکرات برگزیت با اتحادیه اروپا جای خود را به شخص دیگری خواهد داد. می ممکن است بدون برگزاری انتخابات توسط حزب خودش از رهبری حزب برکنار شود.

بوریس جانسون، وزیر امورخارجه سابق انگلیس که محبوبیت لازم را برای جایگزینی می دارد، از موضع مخالف پایین آمده و در سخنانی که غالبا از دهان رهبران احزاب به گوش می‌رسد، حمایت خود را از طرح او اعلام کرده است:‌

«ما احتیاج داریم تا برگزیت را عملی کنیم چرا که اقدامات بیشتری هست که باید انجام شود. حزب بیش از اینکه ما را از هم جدا کند، ما را متحد می‌کند. ما موفقیت‌های زیادی کسب کرده‌ایم که باید به آن‌ها افتخار کنیم اما تک تک آن‌ها در سروصدای ناهنجار برگزیت غرق شده‌اند».

جان برکو رئیس مجلس عوام در مورد قدم بعدی گفت:

«من از این‌که چه پیش خواهد آمد هیچ اطمینانی ندارم و راستش را بخواهید فکر می‌کنم که در اقلیت هم نیستم».

نگاه‌ها دوباره به می برمی‌گردد و این‌که آیا او طرحش را که تا به حال سه بار رد شده برای چهارمین بار به رای‌گیری خواهد گذاشت یا خیر. سیاستمداران بریتانیابا نزدیک شدن به پایان مهلت توافق انتخاب چندانی ندارند. اگر مجلس طرح تزرا می را حمایت نکند به این معنی ست که بریتانیا اکنون باید به دنبال یک تاخیر طولانی در خروج از اروپا باشد یا بدون توافق به خروج تن بدهد.

گی ورهافشتات، مسئول هماهنگی پارلمان اروپا برای برگزیت بعد از رای‌گیری در توییتر خود نوشت: «این آخرین شانس بریتانیاست برای اینکه از بن‌بست عبور کند یا با پرتگاه روبه‌رو شود». بریتانیا نه روز وقت دارد تا پیش از نشست فوری رهبران اروپا در بروکسل تصمیم بگیرد که چگونه می‌خواهد گام بعدی را بردارد.

قرار است بار دیگر یک رأی‌گیری نشان‌گر پیش از پایان این هفته برگزار شود.

در همین زمینه: