آمانو: باید بر برنامه هسته‌ای ایران بسیار دقیق نظارت کنیم
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید دسترسی به سلاح هسته‌ای نسبت به گذشته آسان‌تر شده و کشورهای بیشتری در پی گسترش برنامه هسته‌ای خود هستند و این، خطر تسلیحات هسته‌ای را بیشتر می‌کند.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از خطر گسترش تسلیحات هسته‌ای در جهان سخن گفت. او گفت ایران تاکنون به توافق هسته‌ای پایبند بوده اما باید برنامه هسته‌ای این کشور «بسیار دقیق» نظارت شود. آمانو همچنین از گسترش قابل توجه برنامه اتمی کره شمالی در یک دهه گذشته خبر داد و درباره برنامه هسته‌ای عربستان سعودی گفت این کشور باید مانند کشورهای دیگر پروتکل الحاقی را اجرا کند.
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگو با شبکه سی‌بی‌اس آمریکا بر پایبندی ایران به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تأکید کرد و گفت: «من فعالیت‌های متناقض با توافق هسته‌ای ایران مشاهده نمی‌کنم، اما باید بسیار دقیق در این مورد نظارت داشته باشیم».
همه طرف‌های توافق هسته‌ای شامل ایران، روسیه، چین، فرانسه، آلمان، بریتانیا و اتحادیه اروپا، هنوز هم تلاش می‌کنند تا آن را حفظ کنند، توافقی که دولت پیشین آمریکا به ریاست جمهوری باراک اوباما آن را امضا کرد و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی ایالات متحده از آن خارج شد.
در چارچوب این توافق ایران در مقابل لغو تحریم‌های جهانی محدودیت بر برنامه هسته‌ای خود را پذیرفت. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ همواره گفته است که ایران به برجام متعهد مانده و آمانو نیز در گفت‌وگو با سی‌بی‌اس بار دیگر تأکید کرد که «بازرسان [آژانس] به تمام تأسیسات و مکان‌هایی که نیاز به بررسی باشد، دسترسی دارند».
دونالد ترامپ مدت‌هاست که توافق هسته‌ای با ایران را به‌عنوان توافق بیش از حد سخاوتمندانه با تهران می‌داند و به همین دلیل از آن خارج شده است اما کاخ سفید هرگز ادعا نکرده است که تهران این قرارداد را نقض کرده است.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به خروج آمریکا از برجام گفت: «آن‌ها (ایران) تا کنون توافق هسته‌ای را اجرا کرده‌اند». او ایالات متحده را «یک کشور بسیار مهم» دانست و افزود خروج این کشور از برجام [بر اوضاع] تأثیر جدی می‌گذارد».
یوکیا آمانو سه‌شنبه ۱۳ فروردین / دوم آوریل در نشست شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که از سال ۲۰۰۹ به بعد انحرافی در فعالیت‌های هسته‌ای ایران دیده نشده و ایران به تعهدات خود در مورد برجام پایبند بوده است. آمانو همچنین بر ضرورت ادامه پایبندی کامل ایران به تعهدات خود تأکید کرد.
«برنامه هسته‌ای کره شمالی گسترش یافته است»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که «در یک دهه گذشته، برنامه هسته‌ای کره شمالی گسترش قابل توجهی داشته و در یک سال گذشته، فعالیت در برخی از تأسیسات این کشور ادامه یا توسعه یافته است.»
اظهارات آمانو براساس هشدارهای مقامات کره جنوبی و تحلیل‌گران مستقل بیان می‌شود که گفته‌اند در پی تلاش‌های آمریکا برای «خلع سلاح کامل هسته‌ای» در شبه‌جزیره کره و توقف برنامه اتمی رژیم کیم جونگ اون، کره شمالی مرکز اصلی آزمایش موشک‌های دوربرد خود را بازسازی و مرکز تحقیقات هسته‌ای اصلی خود را عملیاتی کرده است.
کره شمالی به‌صراحت هشدار داده است که می‌تواند آزمایش موشک‌های هسته‌ای و دوربرد خود را ادامه دهد.
آمانو در این‌باره گفت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تنها سازمان بین‌المللی است که می‌تواند روند خلع سلاح اتمی را به شیوه‌ای بی‌طرفانه، مستقل و عینی راستی‌آزمایی و بر آن نظارت کند» اما با مذاکرات آمریکا ـ تنها مذاکرات کنونی با کره شمالی ـ امیدی ایجاد نشده که بازرسان آژانس به‌زودی بتوانند به این کشور سفر کنند.
آمانو اما همچنان امیدوار است و می‌گوید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آماده است تا اگر توافقی با کره شمالی حاصل شد، در مدت چند هفته بازرسان خود را به این کشور اعزام کند.
عربستان سعودی و درخواست پیشبرد برنامه هسته‌ای
عربستان سعودی مشتاق پیوستن به جامعه کشورهای دارای انرژی هسته‌ای است، چرا که توسعه اقتصادی سریع آن نیازمند تولید برق بیشتری است. این کشور اکنون در حال بررسی پیشنهادهای شرکت‌های بین‌المللی برای ساخت دو نیروگاه هسته‌ای است که نخستین رأکتورهای سعودی خواهند بود، اما در حال حاضر تحت نظارت سخت‌گیرانه استانداردهای بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای قرار نگرفته است و کارشناسان و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از این موضوع به‌عنوان یک مسئله یاد می‌کنند.
در بهمن‌ماه گذشته واشگتن‌پست گزارش داد که کمیته نظارت و اصلاح مجلس نمایندگان آمریکا در یک گزارش ۲۴ صفحه‌ای اعلام کرده که چندین نفر از اعضای کنونی و سابق دولت ترامپ تلاش کرده‌اند با وجود منع قانونی و مخالفت شورای امنیت ملی آمریکا، تجهیزات لازم برای ساخت رآکتورهای هسته‌ای را در اختیار عربستان سعودی قرار دهند.
رویترز نیز به‌تازگی گزارش داد که ریک پری، وزیر انرژی آمریکا تأیید کرده که ایالات متحده شش مجوز مخفی برای چند شرکت صادر کرده تا بتوانند فن‌آوری هسته‌ای به عربستان سعودی بفروشند.
از شرکت وستینگهاوس آمریکا به‌عنوان شرکتی یاد می‌شود که برای بستن قرارداد هسته‌ای با عربستان سعودی با شرکت‌هایی از چین، فرانسه، روسیه و کره جنوبی رقابت می‌کند.
در اواخر دهه ۹۰ میلادی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌منظور نظارت بیشتر و دقیق‌تر بر برنامه‌ای هسته‌ای، برنامه نظارت جدیدی به نام «پروتکل الحاقی» را تصویب کرد. بسیاری از کشورهای قدیمی و جدید دارای برنامه هسته‌ای به این ساز و کار نظارتی جدید پیوستند اما عربستان سعودی در بین آن‌ها نیست.
یوکیا آمانو در این‌باره گفت: «پروتکل الحاقی، ابزار راستی‌آزمایی قدرتمندی است که به آژانس، امکان دسترسی گسترده‌تری به اطلاعات درباره تمام بخش‌های چرخه سوخت هسته‌ای یک کشور ارائه می‌کند. همچنین به بازرسان ما دسترسی بیشتری به تأسیسات و مکان‌ها، در برخی موارد فقط کمتر از دو ساعت از زمان اطلاع‌رسانی، می‌دهد. نه تنها عربستان سعودی، بلکه تمام کشورها باید این پروتکل را اجرا کنند. این باعث افزایش اعتماد خواهد شد.»
عربستان سعودی اصرار دارد که تنها به دنبال دستیابی به انرژی هسته‌ای است و نه سلاح هسته‌ای، اما اظهارات محمد بن‌سلمان ولیعهد این کشور نگرانی‌هایی در این زمینه برانگیخته است. او سال گذشته گفته بود که کشورش «نمی‌خواهد به سلاح اتمی دست یابد اما بدون شک، اگر ایران بمب هسته‌ای بسازد، ما در اسرع وقت از این اقدام پیروی خواهیم کرد.»
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سال‌هاست که با عربستان سعودی همکاری می‌کند و اکنون خواهان همکاری بیشتر این کشور است.
«خطر گسترش تسلیحات هسته‌ای رو به افزایش است»
یوکیا آمانو در بخش دیگری از مصاحبه خود با سی‌بی‌اس نسبت به خطر گسترش سلاح‌های هسته‌ای در جهان هشدار داد.
آمانو گفت: «به‌طور کلی، فن‌آوری برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای قدیمی است و به ۷۰ سال پیش برمی‌گردد. پس از آن پیشرفت‌های زیادی در این فن‌آوری رخ داده است. اکنون شما می‌توانید اطلاعات، مواد و آموزش لازم را به‌دست بیاورید و همه این‌ها در دسترس‌اند.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید کرد که «فضای کنونی» امکان دستیابی به سلاح هسته‌ای را برای کشورها «آسان‌تر» کرده است.
او افزود: «این یکی از دلایلی است که ما باید فعالیت‌های‌مان را تقویت کنیم تا از گسترش سلاح‌های هسته‌ای جلوگیری کنیم و بررسی کنیم که تمام مواد و تجهیزات برای هدفی صلح‌آمیز به‌کار می‌روند.»
آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در سال ۱۹۵۷ تشکیل شد و متعهد به ترویج استفاده از فن‌آوری هسته‌ای، امن و صلح‌آمیز، و جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای است.
بیشتر بخوانید:
نظرها
نظری وجود ندارد.