«هزار سال کتاب فارسی» در کتابخانه کنگره آمریکا

کتابخانه کنگره آمریکا مجموعه‌ای مجازی از نسخه‌های خطی از آثار ادب کهن ایران را در سایت خود در اختیار همگان قرار داده است. بخشی از آثار نفیس این مجموعه پیش از این در سال ۲۰۱۴ در نمایشگاه «هزار سال کتاب فارسی» به نمایش گذاشته شده بود.

در مجموعه مجازی کتابخانه کنگره آمریکا علاوه بر نسخه‌های خطی از آثار شناخته‌شده ادب کهن ایران، آثاری مانند شاهنامه فردوسی، گلستان و بوستان سعدی، غزلیات حافظ، مثنوی معنوی، پنج گنج نظامی و اشعار جامی، نسخه‌های خطی آثاری از ادب کهن ایران عرضه شده که در میان عموم مردم چندان رواج ندارد.

«اخلاق ناصری» از مهم‌ترین رساله‌های حکمت عملی اثر خواجه نصیر طوسی، «روضه الصفا» نوشته محمد بن خاوند شاه، «تاریخ نادری» نوشته میرزا مهدی خان منشی استرآبادی -منشی و مورخ نادر شاه افشار و «شاه جهان» و همچنین «کتاب قصه کامروپ» از این آثار است. این آخری اثر میر محمد مراد لایق جونپوری تحت تأثیر منظومه‌های عاشقانه هند پدید آمده و کنش شخصیت‌های آن از آرمان‌گرایی بی‌بهره نمانده است.

نسخه خطی و تذهیب شده «شاه جهان» شرحی به دست می‌دهد از احوال محمد شاه جهان، پنجمین امپراتور سلسلسه گورکانیان هند. تصاویر این کتاب از جمله نقشه‌ای که از آسیا در این اثر منتشر شده، بیانگر درک انسان ایرانی از جهان در قرن هفدهم میلادی است.

در مجموعه نفیس نسخه‌های خطی کتابخانه کنگره آمریکا، ترجمه  کتاب مزامیر حضرت داوود و چهار انجیل مقدس به زبان فارسی از مدارای مذهبی در قرون وسطی در فلات ایران نیز نشان دارد و در همان حال تنوع و تعدد کتاب‌های مذهبی شیعه نیز در این مجموعه چشمگیر است: آثاری مانند روضه الجنه، باب الدین، زیور آل محمد، اعتقادنامه و مناجات‌نامه و مانند آن.

نسخه‌های خطی فارسی کتابخانه کنگره آمریکا را مجموعه‌داری به نام کیرکور میناسایان ( ۱۸۷۴- ۱۹۴۴) به سفارش کنگره آمریکا از سراسر خاورمیانه گرد آورده است. در سال ۲۰۱۴ این آثار برای نخستین بار به نمایش گذاشته شد: نمایشگاه «هزار سال کتاب فارسی».

فهرست کتابخانه کنگره آمریکا