«کانداکا»: زن سفیدپوش سودان

زنی سفیدپوش بر سقف یک ماشین در میان جمعیت ایستاده، آواز انقلاب می‌خواند. و این حالا نماد اعتراضات سودان است.

نزدیک چهار ماه از ۱۹ دسامبر می‌گذرد و جنبش سراسری ضد حکومتی در اعتراض به عمر البشیر، رئیس‌جمهور سودان همچنان ادامه دارد. عمر البشیر ۳۰ سال پیش با یک کودتای نظامی به قدرت رسید و از آن زمان قدرت را در این کشور قبضه کرده است. معترضان خواستار کناره‌گیری او هستند.

در خارطوم، مخالفان از شنبه در مجتمعی که کاخ ریاست جمهوری و  مقر فرماندهی کل نیروهای مسلح قرار دارد، چادر زده و تجمع کرده‌اند؛ و البته نهایتاً این تجمع به درگیری نیروهای امنیتی با مردم معترض انجامید.

یکشنبه شب، ۷ آوریل هزاران نفر در خارطوم یکصدا شعار آشنای بهار عربی را فریاد زدند:‌ «مردم سقوط نظام را می‌خواهند!»

روز سه‌شنبه ۹ آوریل، سرویس ملی اطلاعات و امنیت سودان (NISS) و نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) این کشور با شلیک گاز اشک‌آور و گلوله مستقیم به مخالفان حمله کردند و دست‌کم ۱۳ نفر را کشتند. ده‌ها نفر از تظاهرکنندگان و نیروهای امنیتی در جریان این درگیری زخمی شدند.

نیروی پشتیبانی سریع به نوعی ارتش خصوصی البشیر درون ارتش و متشکل از اعضای سابق جنجویدها٬ یعنی همان نیرویی است که در دارفور مرتکب جنایات جنگی شد.

گزارش‌هایی نیز در مورد دخالت سربازان برای حمایت از معترضان منتشر شده است. به نقل از الجزیره، دو سرباز در جریان این ناآرامی به دست نیروهای امنیتی کشته شده‌اند.

آنچه اما در رسانه‌های اجتماعی، بیش از خود درگیری مورد توجه قرار گرفته،‌ تصاویر زنانی است که رهبری حرکت‌های اعتراضی را در خیابان به دست گرفته‌اند.

در این میان٬ یک تصویر به طور خاص با استقبال و تحسین کاربران در فضای مجازی روبرو شده است٬ تصویر زنی سفیدپوش بر سقف یک ماشین که در میان جمعیت ایستاده و آوازی انقلابی می‌خواند.

حالا این عکس، نماد انقلابی سودان است. و البته تاثیرگذارترین عکس سال ۲۰۱۹ تا اینجا.

این زن «الاء صلاح - Alaa Salah» نام دارد؛‌ عکس را لانا اچ. هارون گرفته و تاکنون این تصویر صدها هزار بار در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شده است.

بدون شک جنبشی که نماد آن نه تصویر یک «قربانی»، که زنی آوازخوان باشد، جنبش بخت‌یاری است. هند مکی، در توئیتر در مورد لباس سفید و گوشواره ماه طلایی الاء صلاح، توضیح داده و گفته زنان چنین لباس‌های سفیدی را در ادارات دولتی می‌پوشند و البته احتمال دارد شغل او مربوط به تولید پنبه باشد که از صادرات اصلی سودان است. در واقع الاء صلاح، زن سفیدپوش انقلابی سودان، معرف زنان شاغل در شهرها یا بخش کشاورزی در مناطق روستایی است.

گوشواره ماه طلایی او هم از جمله جواهر سنتی عروسی در سودان است و ماه نیز در این کشور، همچون بسیاری از کشورهای عرب، استعاره‌ای از زیبایی زنانه.

هند مکی همچنین نوشته «لباس او به طور کلی یادآور لباسی است که مادران و مادربزرگان ما در دهه ۶۰، ۷۰ یا ۸۰ در تظاهرات علیه دیکتاتورهای نظامی سابق می‌پوشیدند.»

در فیلمی که از الاء صلاح در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، او به آواز می‌خواند: «مادربزرگ من کانداکا بود» و جمعیت پاسخ می‌دهد: «انقلاب.»

سودانی‌ها به الاء صلاح لقب «کانداکا» را داده‌اند که عنوان ملکه نوبیان در سودان باستان بوده است.

کلمه کانداکا به طور تحت‌‌الفظی یعنی «مادر پادشاه»؛ این انتساب اسطوره‌ای اما به ملکه‌ای در آفریقا ارجاع دارد که بیش از ۲ هزار سال پیش با ۳۰ هزار سرباز در مقابل هجوم امپراطوری روم شجاعانه مقاومت کرد. در فرهنگ عامه سودان امروز نام کانداکا بر قدرت و توانمندی زنان اشاره دارد.

در عکسی که هارون گرفته، انگشت کانداکای سفیدپوش سودان، یادآور گراور گوستاو دوره از موسی در حال پایین آمدن از کوه سینا (یا مجسمه لنین در طرح نوکلاسیک بوریس یوفان)، آسمان را نشانه رفته است: ژست الهیاتی یک رهبر زمینی که به معنای نوعی وعده یا امید و همزمان نوعی هشدار است.

از زمان آغاز اعتراضات در سودان در ماه دسامبر تا کنون ۳۸ نفر بنا به آمار رسمی کشته شده‌اند. دیده‌بان حقوق بشر تعداد قربانیان را بیش‌تر برآورده کرده است.

بیشتر بخوانید: