اهداف چین از ایجاد پایگاه نظامی در تاجیکستان چیست؟

واشنگتن پست به تازگی در گزارشی از فعالیت یک پایگاه نظامی چین در تاجیکستان خبر داد. این خبر تاییدی بر گزارش‌های پیشین در این زمینه بود. چین یک پایگاه نظامی دوم هم در دهلیز واخان افغانستان دارد و نیروهای چین از سال ۲۰۱۷ در آنجا حضور داشته‌اند.

چین بزرگترین سرمایه گذار خارجی در تاجیکستان (و آسیای میانه) است و رشد توسعه اقتصادی پکن در منطقه با رشد نفوذ نظامی و امنیتی در مناطق استراتژیک همراه بوده است.

پایگاه نظامی چین در تاجیکستان حدود سال ۲۰۱۷ به کار افتاد اما انتشار خبر تأسیس پایگاه چین در تاجیکستان، همراه با پایگاهی در جیبوتی و پایگاه دیگری در افغانستان، نشان از فشارهایی دارد که از داخل جمهوری خلق چین برای گسترش پروژه‌های نظامی فرای مرزهای این کشور به‌ویژه در دریای جنوبی چین اعمال می‌شوند.

پایگاه نظامی چین در تاجیکستان تقریباً در ۱۰ کیلومتری مرز افغانستان و تاجیکستان و ۳۰ کیلومتری مرز تاجیکستان و چین واقع شده است. این پایگاه بر فراز یک مدخل مهم چین به آسیای میانه واقع شده و همچنین نزدیک دهلیز حیاتی واخان در افغانستان است که برای طرح راه ابریشم جدید (طرح یک کمربند و یک جاده) اهمیت استراتژیک دارد.

ماهواره‌های اکتشافی از وجود فرودگاه‌های متعدد هلیکوپتر و نیز قابلیت‌های پایگاه برای استقرار یک نیروی نظامی درحد لشکری با چندین گروهان و همچنین خودروهای سنگین نظامی و یه عبارتی یک ارتش پیاده نظام کوچک خبر می‌دهند.

این اطلاعات در حقیقت تاکیدی است بر ارتباط میان برنامه راه ابریشم جدید و پیامدهای سیاسی استراتژیک آن و نیز اهداف اقتصادی بیشتری که در کنار آن دنبال می‌شوند.

همکاری نظامی چین با افغانستان و آسیای میانه به سال ۲۰۱۶ باز می‌گردد و احتمال می‌رود که دو پایگاه نظامی چین در افغانستان و تاجیکستان بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ و شاید حتی قبل از آن ساخته شده باشند. سال ۲۰۱۶ چین یک راهبرد هماهنگی و مشارکت چهارجانبه را با تاجیکستان، پاکستان و افغانستان تشکیل داد. هدف مبادله اطلاعات و همکاری‌های ضد تروریسم بود و پنتاگون پیشبینی کرده که چین پایگاهی هم در پاکستان داشته باشد.

به نظر می‌رسد چین با این راهبرد همکاری چهارجانبه، اهداف دیگری را نیز به غیر از اهداف آشکار و اعلام شده دنبال کند.

پایگاه نظامی در تاجیکستان همچنین منعکس کننده اهداف غیر نظامی چین است. چین میلیاردها دلار در آسیای میانه صرف پروژه راه ابریشم جدید (طرح یک کمربند و یک جاده) کرده است و برای حفاظت از این سرمایه گذاری عظیم طبیعتا می‌خواهد در سیاستگذاری‌های منطقه حضور پررنگتری داشته باشد. چین همچنین باور دارد که توسعه اقتصادی در سین کیانگ (درغرب چین) و آسیای میانه بهترین راه برای مقابله با اقلیت مسلمان اویغور در چین است.

احتمال خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان دلیل دیگری برای افزایش حضور و نفوذ چین درآسیای میانه و حفاظت از سرمایه گذاری‌های چین در منطقه است.

چین تلاش‌های مشابهی را در دریای جنوبی چین و آفریقا دنبال می‌کند.

حضور پایگاه‌های نظامی در یک کشور خارجی وضعیت استراتژیک و ژئوپلوتیک آن کشور را تغییر می‌دهد، ممکن است بر میزان نفوذ چین بر تاجیکستان بیفزاید و می‌تواند راه مشابهی را در برابر دیگر کشورهای آسیای میانه که زیر بدهی چین قرار دارند قرار دهد و یا این که دست‌کم آن‌ها را به کمک حفاظتی چین متکی کند.

بیشتر بخوانید: