گرانی کاغذ − برخی ناشران از خیر نشر می‌گذرند
و نه فقط ناشران که نفس مطبوعات هم به شماره افتاده است. دولت حمایتگری را کنار گذاشته اما در همان حال بازار را به دلالان و سودجویان سپرده است.
زوال تدریجی کتابفروشی‌ها، رونق روزافزون دست‌فروشی کتاب (عکس: آرشیو)
گرانی کاغذ فرهنگ کتبی ایران را که اصولاً ضعیف‌تر از فرهنگ شفاهی است نشانه رفته. نه فقط ناشران که نفس مطبوعات هم به شماره افتاده است. دولت، زیر سقف سانسور حمایتگری را کنار گذاشته اما در همان حال بازار را به دلالان و سودجویان سپرده است. حتی چاپ قرآن هم که سودآور بود، دیگر نفع ندارد.
تابستان سال گذشته با سقوط ارزش ریال در برابر دلار آمریکا، دولت کاغذ را جزو کالاهای استراتژیک قرار داد. اما به زودی معلوم شد که دو شرکت «هانا تجارت پرلیت» و «خدمات پشتیبانی صنعت پرشیا»، ۶۰ درصد کل ارز تخصیص‌داده شده به واردکنندگان کاغذ را دریافت کرده‌اند، بدون آنکه کاغذ را وارد بازار کنند. قیمت هر بند کاغذ ۷۰ گرمی در این مدت [تا زمان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران] به ۴۵۰ هزار تومان رسیده است. به گزارش خانه کتاب در اثر این بحران در سال ۹۷ در مجموع قیمت کتاب دست‌کم ۵۰ درصد افزایش یافت و از شمارگان کتاب هم ۱۰ درصد کاسته شد. قیمت بسیاری از کتاب‌ها شناور است.
وزارت ارشاد اسلامی هفته گذشته اعلام کرد: «از مجموع ۲۶۲ هزار تن واردات کاغذ با ارز دولتی، فقط ۲۳ هزار تن» با تایید این وزارتخانه توزیع شده است. درباره باقی کاغذ‌های وارداتی سازمان تعزیرات حکومتی تصمیم می‌گیرد.
اعظم کیان افراز، مدیر انتشارات افراز و سخنگوی انجمن صنفی کارفرمایی زنان ناشر در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی گفته است افزایش قیمت کتاب سبب شده بسیاری از علاقمندان توانایی خرید کتاب را نداشته باشند. گردش مالی ناشران کاهش یافته و آن‌ها از نظر اقتصادی در موقعیتی «شکننده» قرار گرفته‌اند. بسیاری از کتابفروشی‌ها تغییر کاربری می‌دهند و به بنگاه‌های املاک، نمایشگاه، آرایشگاه و پیتزافروشی یا لباس‌فروشی تبدیل می‌شوند. در مقابل، کسب و کار دستفروشان رونق بیشتری پیدا کرده. مردم کتاب‌های ممنوعه را ترجیح می‌دهند.
در ایران به ازای هر یکصد هزار نفر فقط یک کتابفروشی وجود دارد. به گفته فرهاد تیمورزاده، مدیر انتشارات تیمورزاده کتابفروشی‌هایی که در طبقه همکف مکان‌های غیر تجاری فعالیت می‌کنند، بیش از سایر کتابفروشی‌ها در معرض تعطیلی و تغییر کاربری قرار دارند.
خبرگزاری مهر شنبه گذشته گزارش داد که گرانی کاغذ در ایران بر چاپ قرآن هم اثر گذاشته. به گفته مهدی قره‌شیخلو، رئیس «سازمان دارالقرآن کریم»، گرانی کاغذ «سبب شده تا آمار چاپ قرآن در سال ۹۷ به نصف تقلیل یابد.»
نفسهای آخر مطبوعات کاغذی
بحران کاغد روزنامه‌ها را هم در خطر تعطیلی قرار داده است. انتشار روزنامه «همبستگی» تیر سال گذشته و روزنامه «اعتدال» بهمن سال گذشته متوقف شد. دو هفته‌نامه «مثلث» و «صدا» نیز به دلیل گرانی کاغذ انتشار خود را متوقف کردند. روزنامه «نوآوران» و «هدف و اقتصاد» و «ثروت» هم بهمن سال گذشته به مدت چند روز روی کیوسک نیامدند.
برای انتشار یک روزنامه در ١٦ صفحه، بدون در نظر داشتن «پرت» کاغد هنگام چاپ [«اواریه»] به ۱۰۰ گرم کاغذ نیاز است. قیمت این ۱۰۰ گرم در تنها سه ماه از ۲۴۰ تومان به ۳۷۰ تومان افزایش یافته. هزینه مرکب، هزینه‌های تحریریه و بخش فنی را هم باید به این مبلغ اضافه کرد. با وقوع بحران اقتصادی، درج آگهی‌های بخش خصوصی هم که برای روزنامه‌ها منبع کسب درآمد بود کاهش یافته است.
الیاس حضرتی، مدیرمسئول روزنامه «اعتماد» و مصطفی کواکبیان، مدیرمسئول روزنامه مردم‌سالاری و محمدعلی وکیلی، مدیرمسئول روزنامه «ابتکار» اواخر اسفند سال گذشته در نامه‌ای سرگشاده به حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی نسبت به خطر «تعطیلی مطبوعات» هشدار دادند:
«نفسهای به شماره افتاده نشریات مکتوب می‌‌رود تا در تندباد کم‌توجهی‌‌ها و سوءمدیریت بخش‌های مسئول در دولت و سایر دستگاه‌‌های تصمیم‌گیر، قطع شود و بیمار در حال احتضار مطبوعات، برای همیشه رخت از کشور بربندد.»
بیشتر بخوانید:
نظرها
مسعود
در مورد مطبوعات که چپ و راستشون یه مشت قلم به مزد دروغگو هستن، تعطیل شدنشون برای ما خبر خوبیه در مورد کتاب هم بازار نشر در ایران وجود نداره غالب ناشر ها دلال اسم و رسم هستن پول می گیرن کتاب چاپ می کنن، بعضا پول می گیرن کتاب ترجمه و تالیف می کنن و به اسم مشتری چاپ می کنن. غالب کتب مزخرف هستن کتب فنی ترجمه های بی سر و ته نصف نیمه ای هستن که هیچ کاربردی ندارن، کتاب های ادبی هم سر و تهش رو بزنی چیزی دستت رو نمی گیره، این بازار انحصاری ساواکیزه نشر ایران جمع بشه برای فرهنگ و هنر این ملت بهتره.