پرسشی که نباید مطرح شود: جنگ یا صلح؟

مهم‌ترین موضوع در جلسه علنی ۲۲ اردیبهشت مجلس شورای اسلامی مذاکره با آمریکا با توجه به بالا گرفتن تنش‌ها و احتمال وقوع جنگ بود. دو راهی جنگ و صلح؟ به دلیل طرح این پرسش هفته‌نامه «صدا» توقیف شد. سردار حسین سلامی پیش از برگزاری جلسه علنی، پشت درهای بسته به پرسش‌های نمایندگان پاسخ داد. چکیده سخن فرمانده سپاه تکرار سخنان رهبر جمهوری اسلامی بود: فقط ترسوها از جنگ می‌ترسند. مذاکره نمی‌کنیم.

علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی یکشنبه ۲۲ اردیبهشت در نطق پیش از دستور خود در اعتراض به توقیف هفته‌نامه «صدا» گفت:

«بی‌اثر کردن جایگاه و کارکرد هیأت نظارت بر مطبوعات و ورود مستقیم قوه قضائیه به تخلفات مطبوعاتی به معنای برهم زدن ساختار قانونی و ایجاد آشفتگی در حوزه فرهنگ و سیاست است.»

پرسشی که نباید مطرح شود

هفته‌نامه صدا نزدیک به کارگزاران سازندگی به سردبیری محمد جواد روح عضو حزب «اتحاد ملت ایران اسلامی» یکشنبه ۲۱ اردیبهشت به دستور مقام‌های قضایی ایران توقیف شد. شعبه ۴ دادسرای فرهنگ و رسانه تلفنی خبر توقیف این نشریه را به مسئولان اعلام کرد. در آخرین شماره این نشریه در پیش زمینه تیتر «دوراهی جنگ و صلح» تصویری از ناو هواپیمابر آبراهام لینکن منتشر شده بود. خبرگزاری فارس نزدیک به سپاه پاسداران هفته‌نامه «صدا» را متهم کرده بود که صدای جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در ایران است.

یک روز پس از آنکه رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد که مایل است ایران بر سر میز مذاکره بازگردد، معاون سیاسی سپاه پاسداران جمعه ۱۰ مه/ ۲۰ اردیبهشت در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم با صراحت گفت «مذاکره‌ای با آمریکایی‌ها انجام نخواهد شد.» سردار پاسدار یدالله جوانی ادعا کرد که آمریکایی‌ها جرأت اقدام نظامی علیه ایران را هم ندارند. این نخستین پاسخ رسمی سپاه به پیشنهاد مذاکره ترامپ با سران جمهوری اسلامی بود.

علاء‌الدین بروجردی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی  یکشنبه ۲۱ اردیبهشت در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم نیز با تأکید بر همین معنا گفت:

« آمریکایی‌ها از توان دفاعی و تسلیحاتی نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران به‌خوبی آگاه‌ هستند. آرایش جنگی آمریکایی‌ها در منطقه خلیج فارس، جنبه روانی دارد و فقط می‌خواهند در دل مردم ایران رعب ایجاد کنند، وگرنه خودشان هم می‌دانند که توان مقابله با نیروهای نظامی ایرانی را ندارند.»

کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا در دو بیانیه جداگانه اعلام کرده‌اند که ناو هواپیمابر آبراهام لینکن و چند فروند بمب‌افکن راهبردی بی ۵۲ اچ برای پاسخگویی به تهدیدات نامشخص ایران که ظاهراً متوجه نیروهای آمریکایی مستقر در عراق و سوریه‌اند به خاورمیانه اعزام شده‌اند. روز گذشته وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد ناو جنگی یواس‌اس آرلینگتون نیز به ناو آبراهام لینکلن در خلیج فارس می‌پیوندد. لشکرکشی آمریکا همراه با پیشنهاد مذاکره درباره برنامه هسته‌ای ایران به تنش‌ها بین ایران و آمریکا دامن زده است. رهبر جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران هرگونه مذاکره با آمریکا را رد کرده‌اند، اما ظاهراً گروهی هم خواهان بازگشت بر سر میز مذاکره با رئیس جمهوری آمریکا هستند. توقیف هفته‌نامه «صدا» در این کارزار سیاسی ممکن است به عنوان هشدار سپاه و نهادهای اطلاعاتی درک شود.

فقط ترسوها از جنگ می‌ترسند

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی یکشنبه مجلس با بیان اینکه جمهوری اسلامی «هنوز همه برگ‌های خود را رو نکرده است» درباره احتمال مذاکره با آمریکا گفت:

«آمریکایی‌ها با مقدمه‌چینی فعلی [اعزام ادوات جنگی] نشان داده‌اند که حداقل فعلاً سیاستشان مذاکره نیست. حتماً اگر قرار بر ایجاد شرایط برای مذاکره باشد آمریکایی‌ها باید از بخشی از سیاست‌شان عقب‌نشینی کنند.»

فلاحت‌پیشه روز گذشته در گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی احتمال مذاکره مشروط با آمریکا را رد نکرده بود.

در جلسه روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی سردار پاسدار حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران نیز حضور داشت. جلسه با فرمانده سپاه پشت درهای بسته برگزار شد. به گفته فلاحت‌پیشه، فرمانده سپاه در این جلسه اطمینان داد که ایران در جنگ با آمریکا نه تنها شکست نمی‌خورد بلکه در منطقه پیروز هم می‌شود. و با این‌حال - به گفته فلاحت‌پیشه - تحلیل راهبردی سپاه ظاهراً این است که جنگ نمی‌شود.

سخنان فرمانده سپاه در عمل تکرار سخنان خامنه‌ای است در ۲۱ مرداد سال گذشته:

«جمهوری اسلامی هر وقت به آن اقتداری برسد که فشار و هوچی‌گری آمریکا رویش تأثیری نگذارد، می‌تواند با آمریکا مذاکره کند. امروز چنین چیزی نیست. بنابراین امام مذاکره با آمریکا را ممنوع کرد و من هم ممنوع می‌کنم.»

خامنه‌ای گفته بود فقط ترسوها از جنگ می‌ترسند. به گفته محمد علی پورمختار، نماینده بهادر و کبودرآهنگ، فرمانده سپاه پشت درهای بسته با تکرار حرف‌های خامنه‌ای به نمایندگان مجلس گفت: «آمریکا با اعزام ناوهواپیمابر در صدد است مردم و برخی از مسئولان را از وقوع جنگ بترساند.»

علیرضا رحیمی، عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی در نطق یکشنبه خود در مجلس از برخی جریان‌ها در حوزه علمیه قم خبر داد که تلاش دارند چنین وانمود کنند که افراد عادی هم به درجه عصمت ائمه می‌رسند. بیان این معنا: عصمت ظلیه بخشی از ولایت فقیه است.

چه کسی اول زنگ می‌زند؟

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا ۱۱ مه/ ۲۱ اردیبهشت در گفت‌وگو با سی ان بی سی گفت:

«رئیس جمهوری می‌خواهد مطمئن شود که اگر اتفاقی بیفتد ما آمادگی این را داشته باشیم تا به آن اتفاق پاسخ درخوری بدهیم.»

لحن پمپئو در بیانیه ۱۰ مه/ ۲۰ اردیبهشت وزارت خارجه آمریکا اما خصمانه‌تر بود. وزیر خارجه آمریکا با یادآوری «سابقه چهل ساله ایران در کشتن سربازان آمریکایی، حمله به تأسیسات آمریکا و گروگان گرفتن آمریکایی‌ها» از کسانی «در تهران که راه آینده نویدبخش برای ایران را در تنش‌زدایی می‌بینند» خواست رفتار حکومت را اصلاح کنند.

علاوه بر عمان، ژاپن نیز پیشنهاد میانجیگری در این بحران را داده است. امید نوری‌پور نماینده حزب سبزها در پارلمان آلمان هشدار داد که  «در دیپلماسی بحران، گفت‌وگوی مستقیم ضروری است» و خواهان سفر هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان به ایران شد. دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرده که شماره تلفنی برای تماس مستقیم با تهران در اختیار سفارت سوئیس قرار داده است. عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران هم در پاسخ گفته بود آمریکا شماره تلفن تماس مستقیم با مقامات ایرانی را در اختیار دارد. چه کسی اول زنگ می‌زند؟ هفته‌نامه صدا توقیف شد که این صدا به گوش نرسد.

علیرضا رحیمی، عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی مجلس خطاب به رئیس جمهوری آمریکا گفت:

«آقای ترامپ! منتظر تماس تلفنی از ایران نباشید، خودتان شماره چهار رقمی رئیس جمهور روحانی را بگیرید تا از واقعیت آگاه شوید. »

بیشتر بخوانید: