روز خونین خارطوم ــ «ارتش سودان چهره ضدانقلابی‌اش را نشان داد»

صدای شلیک سنگین گلوله‌ها دوشنبه سوم ژوئن / ۱۳ خرداد خارطوم، پایتخت سودان را به وحشت فروبرد. نیروهای امنیتی به تحصن‌کنندگان در برابر وزارت دفاع حمله کردند. سارا محمد، فعال و پژوهشگر نظریه سیاسی سودانی در گفت‌و‌گو با «زمانه» گفت که مذاکرات بین ارتش و تحصن‌کنندگان به دلیل اقتدارطلبی ارتش شکست خورده است.

بنا به اعلام کمیته مرکزی پزشکان سودان، دست‌کم ۹ تن کشته و بیش از ۲۰۰ نفر هم مجروح‌ شده‌اند. شمارش کشته‌شدگان و مجروحان همچنان ادامه دارد. این کمیته یکی از گروه‌های وابسته به «ائتلاف مشاغل» سودان است که نقش اصلی در هدایت اعتراضات سودان را برعهده دارد.

شبکه خبری «الجزیره» نیز از گزارش‌هایی تأییدنشده خبر داد که بر اساس آنها، نیروهای ارتش سودان بیمارستان‌ها را نیز محاصره کرده‌اند تا مجروحان را شناسایی کنند.

اعتراضات سودان ۱۹ دسامبر ۲۰۱۸ در اعتراض به گرانی و کمبود شدید نان و افزایش قیمت سوخت اغاز شد و به سرعت به جنبشی برای پایان دادن به حکومت عمر البشیر، دیکتاتور سه دهه گذشته این کشور بدل شد.

دولت البشیر ۱۱ آوریل سقوط کرد و یک شورای نظامی موقت اداره حکومت را در دست گرفت. معترضان اما برای انتقال حکومت به یک شورای غیرنظامی موقت به اعتراض‌ها ادامه دادند و در برابر وزارت دفاع سودان تحصن کردند. سپس مذاکرات بین شورای نظامی با معترضان برای تشکیل دولت انتقالی در یک بازه سه ساله آغاز شد. مذاکرات اما به تعلیق درآمد.

در ادامه گفت‌و‌گوی زمانه با سارا محمد درباره وضعیت فعلی و دورنمای اعتراضات را بخوانید.

▪️پیش از این معترضان به دستیابی به توافق با شورای نظامی امید داشتند. چه اتفاقی در مذاکرات افتاد؟ چرا ارتش به معترضان حمله کرد؟

مذاکرات پیشرفت داشت اما بر سر مسأله نمایندگی ارتش در شورای عالی دوران گذار شکست خورد. آشکار شد که ارتش نمی‌خواهد قدرت را واگذار کند. ارتش می‌خواست اکثریت اعضای شورای عالی را اعضای خودش تشکیل دهند و رهبری شورا را بر عهده داشته باشد. این مسأله به آنها اجازه می‌داد که فرآیند دادخواهی دوران گذار و حسابرسی به جنایتکاران را متوقف کنند. و نیز آنها را قادر می‌کرد که اغلب مطالبه‌های انقلابی‌ها ــ اگر نه همه آنها ــ، از جمله پایان‌دادن به جنگ داخلی و اصلاح نظام قضایی را نادیده بنگارند. و انقلابی‌ها این موضوع را نمی‌پذیرند و پاسخ‌شان هم یک اعتصاب عمومی دو روزه در سطح کشور در هفته گذشته بود.

هدف قتل عام در خارطوم که امروز صبح آغاز شد، متفرق‌کردن تحصن‌کنندگان از برابر مقر فرماندهی ارتش بود. این اتفاق ادامه سرکوب خشونت‌بار اعتراض‌ها در دارفور و افزایش دائم خشونت‌ها علیه تحصن‌کنندگان در هفته‌های اخیر بود.

ارتش و شبه‌نظامیان وابسته‌اش ــ «نیروهای واکنش سریع» ــ چهره‌ حقیقی‌شان به عنوان نیروهای ضدانقلابی را فاش کردند؛ نیروهایی که هدف‌شان ابقای دیکتاتوری در سودان است. وحشی‌گری‌ای که می‌بینیم، ادامه‌ی سیاست‌های رژیم است. آنها را می‌شناسیم و در سه دهه اخیر تجربه کرده‌ایم.

▪️شما در گفت‌و‌گوی پیشین‌مان به تجربه مصر و تأثیر آن بر ذهنیت انقلابی‌ها اشاره کردید. آیا تصور می‌کنید که حکومت ــ همچون در نمونه مصر ــ آماده استفاده از اقدامات قهرآمیز کشنده برای آفریدن هژمونی است؟ آیا فکر می‌کنید اعتراضات ادامه خواهد یافت؟

ارتش، در این لحظه که با شما صحبت می‌کنم، به شکل خشونت‌باری در حال متفرق‌کردن معترضان و تحصن‌کنندگان است. انجمن شاغلان سودان، سازمانی که بیشترین مسئولیت را در هدایت اعتراضات بر عهده دارد، از شهروندان خواسته است که به اعتراض ادامه دهند و نافرمانی مدنی را شدت بخشند و در تمام خیابان‌ها سنگربندی کنند.

مردم همین حالا در حال پاسخ به این فراخوان هستند. اما هرکسی که اکنون در خیابان حضور دارد، در حال به خطر انداختن جان خویش است. ما باید از حق اعتراض مسالمت‌آمیز که سودانی‌ها رویایش را در سر می‌پرورانند و برایش این همه فداکاری کرده‌اند، دفاع کنیم.

▪️در گفت‌و‌گوی پیشین به روابط عربستان سعودی با شورای عالی نظامی (و نیز با رژیم عمر البشیر) به عنوان مداخله نیروهای خارجی در سودان اشاره شد. به نظر شما، آیا حامیان خارجی شورای نظامی با اتفاق‌های جدید موافقند و با آنها هماهنگی شده است؟

هیچ مدرکی نیست که بتوانم برای اثبات این نکته ارائه کنم که عربستان سعودی و امارات متحده عربی و احتمالاً مصر از این قتل عام و خشونت فراگیر شورای عالی نظامی حمایت کرده‌اند. اما این کشورها به لحاظ مالی و استراتژیک از شورای نظامی موقت در ماه‌های اخیر به شدت حمایت کرده‌اند. و رهبران ارشد ارتش در روزهای اخیر برای دیدار به کشورهای حوزه خلیج فارس رفتند. من اجازه می‌دهم خود خوانندگان نقطه‌ها را به هم وصل کنند.

در همین زمینه: