افغانستان: آیا صلح با طالبان در غیاب جامعه مدنی ممکن است؟

هیئت ویژه دولت افغانستان از مذاکره با گروه طالبان دست خالی بازگشتند. منتقدان دولت خواستار حضور نمایندگان جامعه مدنی در هیئت مذاکره کننده هستند؛ خواسته‌ای که دولت تا به حال از پذیرش آن خودداری کرده است.

اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان که خود را برای رقابت‌ با سایر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آماده می‌کند، چهارشنبه ۲۰ تیر در پاسخ به انتقادها نسبت به مذاکره با طالبان، گفت که این گفت‌وگوها بابد تنها بین حکومت و طالبان انجام شود. احزاب و فعالان جامعه‌ مدنی در افغانستان اما از دولت و به صورت ویژه رئیس دولت می‌خواهند به انحصار گفت‌وگوها پایان دهند و بیش از زمینه «تحقیر مردم» را فراهم نکند.

انتقادها از دولت هنگامی بالا گرفت که فاش شد فرستادگان طالبان به مذاکره با نمایندگان آمریکا حاضر به پذیرش و گفت‌وگو با هیئت ویژه دولت افغانستان نشدند و این هیئت دست خالی به کابل بازگشت. حالا هم منتقدان دولت خواستار تشکیل یک هیئت ویژه برای جلوگیری از تکرار تجربه پیشین هستند.

به گزارش روزنامه «هشت صبح»، محمد ناطقی، رئیس کمیته سیاسی احزاب افغانستان ، تکرار آن تجربه و تصمیم نادرست، پیامدی جز «سرافکندگی» برای حکومت نخواهد داشت.

او گفته که طالبان بارها اعلام کرده که با حکومت گفت‌وگو نمی‌کند و در تصمیم خود جدی است، اما «اینکه حکومت باردیگر تصمیم گرفته است احزاب سیاسی و جامعه مدنی را در گفت‌وگو با طالبان شریک نکند، برایش مایه تعجب است».

ناطقی بهترین گفت‌وگو برای صلح را این گونه توصیف کرده است: گفت‌وگویی که چهار جهت اصلی (حکومت، احزاب، جامعه مدنی و طالبان) در آن سهیم باشند.

او گفته که احزاب سیاسی قبلاً این طرح را به حکومت سپرده‌اند، اما این طرح به نظر می‌رسد که برای حکومت مقبول واقع نشده، اما مورد قبول گروه طالبان است.

براساس این طرح حکومت تنها یکی از طرف‌های اصلی در گفت‌وگوهای صلح است و در کنار آن، نمایندگان احزاب و جامعه مدنی، از جمله نمایندگان زنان، فعالان سیاسی غیرحزبی و نهادهای غیرحکومتی هم حضور خواهند داشت.

عزیز رفیعی، رییس مجتمع جامعه مدنی افغانستان هم در پیوند با این مسئله، جنگ و صلح را یک مسأله ملی که هیچ طرفی نمی‌تواند آن را در قیمومیت و انحصار خود داشته باشد، توصیف کرده و گفته که حکومت نمی‌تواند ادعا کند نمایندگی مردم را در گفت‌وگو با طالبان دارد، چرا که «مردم حضور خود در حکومت را نمی‌بینند».

او دست‌یابی به صلح را نیازمند اجماع همگانی دانسته و گفته است؛ تا کنون اجماع لازم برای صلح در کشور تشکیل نشده و تا زمانی که این اجماع به میان نیاید، به صلح نخواهیم رسید.

صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان اما این نقدها را وارد ندانسته،  حکومت را طرف اصلی طالبان معرفی کرده و گفته است: «طرف اصلی گفت‌وگو با گروه طالبان حکومت است و این گروه نیز چاره‌ای جز گفت‌وگو با حکومت ندارد».

او اظهار امیدواری کرده است که تا دو ماه دیگر شرایط تغییر کند و طالبان حاضر به گفت‌وگوی مستقیم با حکومت افغانستان شود.

صدیقی بدون بیان جزئیات گفته که حکومت تلاش می‌کند برای گفت‌وگو با گروه طالبان، یک هیئتی را تشکیل دهد که «بتواند از تمامی افغان‌ها نمایند‌گی کند».

نمایندگان طالبان از دو سال گذشته هفت مرتبه با فرستادگان آمریکا برای صلح در افغانستان گفت‌وگو کردند اما تا به حال حاضر به گفت‌وگو با دولت افغانستان نشده‌اند.

در آخرین دور نشست میان نمایندگان آمریکا و طالبان، تشکیل دولت انتقالی یکی از خواسته‌های گروه طالبان اعلام شد.

این گروه در حال حاضر کنترل نزدیک به نیمی از مناطق افغانستان را در دست دارد.

در همین زمینه: