مرکز آمار: اختلاف طبقاتی در ایران به اوج رسید
شاخص جینی در سال ۱۳۹۷ به عدد سال ۱۳۵۴ نزدیک شد. شکاف طبقاتی و نابرابری اقتصادی در شهر بیشتر از روستاست.
شاخص جینی یا ضریب جینی یک شاخص اقتصادی برای محاسبه توزیع ثروت در میان مردم است. بالا بودن این ضریب در یک کشور معمولاً به عنوان شاخصی از بالا بودن اختلاف طبقاتی و نابرابری درآمدها در آن کشور در نظر گرفته میشود. در سال ۱۳۵۴ ضریب جینی در ایران به رقم بیسابقه ۰,۵ واحد رسیده بود که انقلاب اتفاق افتاد. مرکز آمار ضریب جینی سالانه خانوارهای کل کشور در سال ۱۳۹۷ را اعلام کرد. بر این اساس، ضریب جینی کل کشور در سال گذشته به ۴۰۹۳, ۰ واحد رسیده است.
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی در سخنانی که سهشنبه ۱۲ شهریور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی ایراد کرد، گفت: «شاخصهای اقتصادی میگویند مقاومت مردم ایران پاسخ داده است. آمار و ارقام اقتصادی نشان میدهد وضع ما نسبت به سال پیش بهتر است.» محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی روحانی نیز هفته گذشته تحلیل خوشبینانهای از اقتصاد ایران به دست داده بود.
همزمان با این سخنان، مرکز آمار ایران ضریب جینی سالانه خانوارهای کل کشور در سال ۱۳۹۷ را اعلام کرد. بر این اساس، ضریب جینی کل کشور (شاخص شکاف طبقاتی) در سال گذشته به ۴۰۹۳, ۰ واحد رسیده که در مقایسه با سال ۱۳۹۶، معادل ۰,۰۱۱۲ واحد رشد کرده و در مجموع به بالاترین حد خود از سال ۱۳۸۹ تاکنون رسیده است.
بر اساس گزارش مرکز آمار سقوط ارزش ریال به میزان ۷۰ درصد و افزایش نرخ تورم مهمترین عوامل افزایش شکاف طبقاتی در ایران بودند. مهمترین سیاست جبرانی دولت برای کماثر کردن تحریمها، یارانه ارزی در قالب تزریق دلار ۴۲۰۰ تومان بود. فارغ از رانتخواری و فساد اقتصادی، شاخص ضریب جینی نشان میدهد که سیاست یارانه ارزی که هدف ذاتیاش کاهش آثار رشد نرخ ارز بر دهکهای فرودست جامعه بود، موفق عمل نکرد و فاصله فقرا از ثروتمندان بیشتر از قبل شد.
هرگاه شاخص جینی افزایش پیدا کند، معنای آن این است که درآمد از افراد فقیر جامعه به افراد غنی منتقل شده است. ضریب جینی هر چه به صفر نزدیکتر شود، نمایانگر برابری بیشتر و هر چه به عدد یک نزدیک شود، نشاندهنده تشدید نابرابری است. ضریب جینی تفاوت مورد انتظار در درآمد بین دو فرد یا خانوار در جامعه را نیز نشان میدهد.
بر اساس گزارش مرکز آمار اختلاف ضریب جینی خانوارهای شهری و روستایی در سال ۹۷ به ۳۴۵, ۰ واحد رسیده است. در این معنا، شکاف طبقاتی و نابرابری اقتصادی در شهر بیشتر از روستا بوده است. به گزارش مرکز آمار رشد هزینههای خانوارهای روستایی و شهری بیش و کم یکسان و حدود ۲۰ درصد بود. درآمد خانوارهای شهری به دلیل درآمدهای ناشی از داراییهای بادوام مانند ملک و طلا تندتر از درآمدهای خانوارهای روستایی رشد کرده اما این رشد در دهکهای بالایی جامعه اتفاق افتاده. در همان حال خانوارهای شهری در سال ۹۷، ۲۳ درصد بیشتر هزینه تهیه اقلام خوراکی کردهاند.
محاسبهگر نرخ تورم بانک مرکزی نشان میدهد که ۴۵ هزار تومان سال ۱۳۹۰، همارزش با ۱۲۲ هزار تومان در سال ۱۳۹۶ است. در مورد سال ۱۳۹۷، دادههای بانک مرکزی موجود نیست، اما میتوان با توجه به دادههای مرکز آمار تخمین زد که در سال گذشته، ۴۵ هزار تومان سال۹۰ حداقل همارزش با ۱۳۰ هزار تومان بوده است. با این تفاصیل در سال گذشته با پرداخت ۱۳۰ هزار تومان یارانه نقدی به دهکهای پایین جامعه، بخشی از رفاه از دست رفته آنها ممکن بود جبران شود اما اکنون چنین نیست.
بیشتر بخوانید:
نظرها
گرسنگی و تشنگیتان را هم سرکوب میکنیم
گرسنگی و تشنگیتان را هم سرکوب میکنیم تا اوایل سال ۸۱ و در مدت زمانی کمتر از سه دهه، از مجموع بیش از ۵۰ درگیری و شورش شهری، افزون بر ۴۰ مورد آن در مناطق مطرودین شهری و روستایی رخ داده بود. مناطق حاشیهنشین تهران نظیر گود معصومی، چاله حصار، حمام چال و زنبورک خانه و مناطق جنوب شهر تهران (جوادیه، عبدل آباد و...) که روزها و هفتههای نسبتا آرامی را در جریان اعتراضات خرداد ۸۸ گذرانده بود، در واکنش به برنامهی ریاضت اقتصادی دولت احمدینژاد خاموش نماند. جنتی، در خطبهی نماز جمعهی تهران، خشنودی خود را از آرامش سیاسی پسا آزادسازی این گونه ابراز کرد: «پیشبینی نمیشد که پس از اعلام هدفمند کردن یارانهها وضعیت به این آرامی پیش برود و مردم بپذیرند. همان شبی که هدفمند کردن یارانهها اعلام شد، در کنار پمپهای بنزین، نیروهای امنیتی و انتظامی آماده بودند ولی هیچ اتفاقی نیفتاد. عدهای نیز دل خوش کرده بودند که فتنهها از سر گرفته میشود، اما میلیونها آفرین بر شما مردم که آب از آب تکان نخورد، چرا که فهمیدید این طرح به نفع شماست». اظهار فضل جنتی مبنی بر حضور ماموران امنیتی و انتظامی به وحشت ۳ سال پیشتر از ایراد خطبه باز میگردد. در تاریخ ۶ تیر ۱۳۸۶، مردم در پی اعتراض به سهمیه بندی بنزین، پمپ بنزینها را آتش زدند. پمپ بنزینهای نيايش، حکيميه، پونک، نيروی هوايی، چندين پمپ بنزين در خيابان انقلاب، سه پمپ بنزين در خيابان آزادی، خيابان کارگر و پمپ بنزين سليمانيه به آتش کشيده شدند. درگيری مردم با ماموران يگان ويژه و موتورسواران لباس شخصی در برخی از مناطق ازجمله خوش، شهران، رسالت، تهرانپارس، افسريه، خاوران، پيروزی و اسلامشهر شدت بیشتری گرفت. خبرگزاری های فارس، ايسنا و ايرنا گزارش هایی را از ازدحام و آشوب در بيرجند، اصفهان، بندر عباس، خراسان رضوی، زنجان، آذربايجان شرقی و غربی، گرگان و مازندران منتشر کردند. اعتراضی وسیع که به دستگیری ۳۰۰ تن در تهران انجامید.
گرسنگی و تشنگیتان را هم سرکوب میکنیم
با گذشت مدتی کوتاه، وقتی فشارهای اقتصادی بر تودهها شدت گرفت و جنگ قدرتِ درونی جبههی محافظهکاران، بالاتر رفت، طبقات پایین این فرصت را یافتند تا نارضایتی خود را به مکانهای عمومی بکشانند. در تاریخ ۲ مرداد ۱۳۹۱ در نیشابور، کمبود و گرانی برخی کالاهای اساسی، ناخشنودی مردمِ منتظر در صفهای کیلومتری عرضهی مرغ دولتی را به یک راهپیمایی اعتراضی علیه دولتْ بدل کرد. درپی آن مقامات دولتی بلافاصله در محل حاضر شدند و وعدهی توزیع مرغ ارزان قیمت را دادند. حجتالاسلام موسویْ دادستان نیشابور در مسجد جامع شهر گفت: «شان نیشابوریان بیش از آن است که برای یک یا دو عدد مرغ در خیابانها راه بروند و شعار بدهند...ما انقلاب نکردیم برای نان و آب». صحبت از نان و آب، یادآور بیآبی مطلق مناطق حاشیهنشین تهران نیز هست. در اردیبهشت سال ۱۳۹۲ جمعی از ساکنین محلهی سلطانآباد در نامهای خطاب به فرماندار نوشتند: «اینجا محلهای فقیرنشین است و دستمان به جایی بند نیست. در روزهای تابستان و ماه رمضان سالهای پیش و همین امسال، آب به صورت هفتگی و پشت سر هم قطع است و آدم را یاد صحرای کربلا میاندازد. مخصوصا لحن صحبت مدیران و کارمندان سازمان اب. شمر اند».
گرسنگی و تشنگیتان را هم سرکوب میکنیم
⚪️ تلاش برای بقای جمعیت فرودست شهری و روستایی شهرهای مختلف به مثابه تکههای پازلی است که در جریان سرکوبهای دولتهای پیاپی خود را از نو بازآفرینی و کامل میکند. آزادسازی قیمتها و صفهای کیلومتری توزیع مرغ دولتی طی سالیان گذشته به قحطی و فقدان مرغ در چابهار و دزفول و توزیع ۲۰ هزار تومانی آن در مرداد سال جاری میرسد. قطعی آب و فقدان آب شربْ اکنون به معضل بسیاری از استانهای مرزی، مناطق وسیع سیلزده و جمعیت خمیده، ذیل سیاستهای مافیای آب و سدسازی شده است. روز گذشته مردم روستای بارانگرد ایذه در اعتراض به قطعی مکرر آب، جاده را بستند. آنها لب تشنهی حسین و فغان از بیآبی را فریاد زدند. سلسله اعتراضاتی روزمره که وعده و نطقهای پیشا انتخاباتی را نه تنها مضحکهای از تاریخ میداند بلکه علیه آن متحد میشود. «متن از گروه نویسندگان #سرخط »