مکانیسم ماشه در برجام فعال نشد

نشست کمیسیون مشترک برجام که بعد از ظهر جمعه ۶ دسامبر با حضور هیأت‌های ایران و ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و‌‌ بریتانیا) در محل نمایندگی اتحادیه اروپا درر وین برگزار شده بود، بعد از حدود سه ساعت پایان یافت. به گفته نماینده چین طرف‌های اروپایی برجام «مکانیسم ماشه» را فعال نکردند.

سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران از فضای پرتنش در اجلاس خبر داد:

«بحث‌ها امروز خیلی جدی بود و در فضای پر تنشی صورت گرفت. با این حال آنچه که مسلم بود همه اعضا و همه کشورهای شرکت کننده در برجام بر حفظ این توافق تاکید داشتند و همه متفق بودند که باید همه تلاش‌ها صورت بگیرد برای اینکه برجام در جای خودش باقی‌ بماند.»

و با این‌حال سه قدرت اروپایی ارجاع پرونده ایران به سازمان ملل را به تأخیر انداختند. به گزارش خبرگزاری رویترز، فو کونگ، مدیر اداره کنترل تسلیحات وزارت خارجه چین بعد از پایان اجلاس در جمع خبرنگاران در محل نمایندگی اتحادیه اروپا گفت:

«همه کشورها باید از هر اقدامی که وضع را بدتر کنند خودداری کنند. ما اعتقاد داریم که این بخشی از مکانیسم ماشه است و مشخص نیست که با فعال شدن این مکانیسم، تنش‌ها افزایش پیدا نکند.»

بر اساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) چنانچه ایران توافق هسته‌ای را نقض کند، می‌بایست در مدت ۳۰ روز به برجام بازگردد در غیر این‌صورت کشورهای اروپایی می‌توانند پرونده ایران را برای بازگرداندن تحریم‌های اقتصادی به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهند. این مکانیسم که به عنوان «مکانیسم ماشه» شناخته می‌شود طوری طراحی شده که روسیه و چین نتوانند قطع‌نامه شورای امنیت را وتو کنند.

فو کونگ در ادامه سخنانش در جمع خبرنگاران گفت سه قدرت اروپایی در نشست وین تصمیم گرفتند مکانیسم ماشه را فعال نکنند، با این‌حال همه طرف‌های توافق هسته‌ای از ایران خواستند با بازگشت از گام‌های اخیر در کاهش تعهداتش در برجام به توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ پایبند بماند.

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین با انتشار پیامی در توییتر اعلام کرد که همچنان شرکت‌کنندگان در اجلاس خواهان حفظ برجام هستند:

«آخرین جلسه کمیسیون مشترک برجام در سال ۲۰۱۹ این را به اثبات رساند که علی‌رغم همه مشکلات و اختلافات، شرکت‌کنندگان در این نشست در حمایت از برجام و تعهد به آن متحد هستند. این جمع‌بندی اصلی است که از رایزنی‌های امروز به دست آمده است.»

پیش از آغاز نشست کمیسیون مشترک برجام، کریستوفر برگر، سخنگوی وزارت خارجه آلمان در جمع خبرنگاران در برلین گفت از نظر آلمان کاهش تعهدات ایران در برجام «قبول قبول» نیست و نماینده این کشور این موضوع را در اجلاس وین به هیأت ایرانی تذکر می‌دهند:

«ما به ایران تذکر خواهیم داد که باید به صورت کامل تمام اقدامات ناقض برجام را به عقب برگرداند.»

بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی، ایران از ۸ مه/ ۱۸ اردیبهشت سال جاری در چهار گام تعهدات خود در برجام را با افزایش سرعت غنی‌سازی اورانیوم و گازدهی به سانتریفیوژهای تأسیسات فردو کاهش داده اما هنوز سازمان بین‌المللی انرژی اتمی اعلام نکرده که ایران توافق را نقض کرده است.

سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران عصر جمعه پس از پایان چهاردهمین نشست کمیسیون مشترک برجام، با رافائل گروسی مدیر کل جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین دیدار کرد.

ایران از اروپا توقع دارد که با راه‌اندازی یک ساز و کار مالی موسوم به «اینستکس» و تخصیص اعتبار به آن تجارت کالا و خدمات در برابر نفت با ایران را میسر کند. دو دیپلمات اروپایی به رویترز گفتند که این ساز و کار مالی عملاً جنبه نمادین دارد و در حال حاضر به کار مبادلات مالی با ایران نمی‌آید.

مقامات محلی به گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی مجوز برگزاری تظاهرات و گردهمایی‌هایی مقابل هتل کوبورگ را داده بودند. هیأت ایرانی تهدید کرد که اگر محل برگزاری نشست تغییر نکند در اجلاس کمیسیون مشترک برجام شرکت نمی‌کند. سرانجام با پادرمیانی هیأت اروپایی این نشست در محل نمایندگی اتحادیه اروپا برگزار شد. سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران و هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ریاست این نشست را بر عهده داشتند.

پانویس:

این گزارش با اظهار نظر سید عباس عراقچی تکمیل شد

بیشتر بخوانید: