مرگ ۲ هزار پرنده در میانکاله: پای آلودگی‌های شیمیایی در میان است؟

شهاب الدین منتظمی، مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان محیط زیست مرگ حدود ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ قطعه پرنده مهاجر در تالاب حفاظت‌شده میانکاله را تایید کرد. او با رد احتمال ابتلای پرندگان به بیماری‌های آنفولانزا و نیوکاسل، از اعزام یک گروه پرنده‌شناسی سازمان محیط زیست به میانکاله، برای بررسی علت تلف شدن این پرندگان خبر داد.

سازمان محیط زیست ایران به مرگ حدود ۲هزار پرنده مهاجر در تالاب بین المللی میانکاله واکنش نشان داد. براساس گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) شهاب الدین منتظمی، مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان محیط زیست روز یکشنبه ۶ بهمن مرگ حدود ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ قطعه پرنده مهاجر در میانکاله را تایید کرد و گفت: یک گروه پرنده‌شناسی از سازمان محیط زیست برای بررسی علت تلف شدن این پرندگان به منطقه اعزام شده است.

منتظمی احتمال ابتلای این پرندگان به بیمارهای «آنفولانزای فوق حاد پرندگان» و «نیوکاسل» را رد کرد و از مشاهده یک «کانون تلفات» جدید خبر داد. به گفته او «بر اساس آخرین آزمایشاتی که سازمان دامپزشکی انجام داده است، بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان و نیوکاسل منتفی است و در نمونه‌های تلفات دو روز گذشته این موضوع رد شده است. امروز کانون تلفات دیگری در میانکاله مشاهده شده که باید آزمایشات لازم روی نمونه‌های آن منطقه نیز صورت گیرد».

صفرعلی ماکنعلی، معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی در یک نشست خبری گفت ممکن است این پرندگان به خاطر مسمومیت با سم «بوتولیسم» جان داده باشند: «ابتلا به بیماری نیوکاسل و آنفولانزا منتفی است و احتمال می‌رود سم بوتولیسم باشد. یعنی ریشه گیاهان پوسیده سمی تولید می‌کنند که بسیار کشنده است و ممکن است این موضوع عامل تلف شدن پرندگان باشد». او همچنین اعلام کرد «علت این موضوع ظرف یک هفته آینده مشخص می‌شود که چه نوع سمی بوده، همچنین در کنار آن نیز سایر علت‌ها همچون باکتری و انگل نیز بررسی می‌شود».

در همین رابطه ابراهیمی، مدیر کل محیط زیست مازندران نیز خرید و فروش پرندگان مهاجر در بازار‌های فریدونکنار و دیگر بازار‌های روز و هفتگی این استان را تا اطلاع بعدی ممنوع اعلام کرد.

مرگ مرموز صدها پرنده مهاجر و بومی در میانکاله

به نوشته خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) و بر اساس اعلام دامپزشکی مازندران از اواخر روز چهارشنبه هفته گذشته لاشه تعداد زیادی پرندگان مهاجر در میانکاله (تالاب میانکاله و خلیج گرگان در شهرستان‌های گلوگاه و بهشهر) توسط مردم محلی و گارد حفاظت این منطقه مشاهده شده است. گزارش‌ها از جمع‌آوری نزدیک به ۲هزار لاشه پرندگان خبر می‌دهند. یگان حفاظت محیط زیست و کارشناسان دامپزشکی مازندران که در منطقه حضور دارند اما میزان تلفات را حدود چهار هزار قطعه تخمین می زنند.

بیشتر این پرندگان از نوع چنگر معمولی، اردک ارده ای، سرحنایی، باکلان و برخی دیگر از گونه های پرندگان مهاجر و بومی بودند.

طبق اعلام مسئولان محیط زیست استان مازندران در کنار بررسی سناریو مسمومیت ناشی از جلبک و پلانگتون ها در مرگ دسته جمعی پرندگان وحشی در تالاب بین المللی میانکاله، برخی دیگر از سناریوها از جمله احتمال دست داشتن صیادان و شکارچیان غیرمجاز و حتی تالاب‌خواران نیز در دست بررسی‌ست.

نظرات یکی از کارشناسان محیط زیست

بهرنگ اکرامی، یکی از دامپزشکان معتمد اداره کل محیط زیست مازندران نیز در این‌باره به خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) گفت احتمال بیماری‌های ویروسی یا آلودگی‌های شیمیایی وجود دارد:

«بر اساس آزمایش اولیه ای که از سوی دامپزشکی استان انجام شد، فرضیه بیماری آنفلوانزا و نیوکاسل به عنوان بیماران مرگبار فصلی تا حد زیادی رد شد، ولی سایر گزینه ها از جمله بیماری های ویروسی، مسمومیت ناشی از ریختن فضولات، بقایای سموم کشاورزی و رهاسازی فاضلاب نیز در دست بررسی قرار دارد و نتایج را آزمایشگاه مشخص خواهد کرد».

او درباره احتمال دست داشتن شکارچیان غیرمجاز برای سودجویی بیشتر، توضیح داد :

«شاید احتمال مسمومیت ناشی از ریختن فضولات و یا حتی بقای سموم کشاورزی در داخل تالاب میانکاله از سوی برخی افراد ناآگاه در این تلفات دخالت داشته باشد، ولی این که شکارچی بخواهد برای شکار بیشتر دست به این کار زده باشد، خیلی دقیق نبوده، چرا که بیشتر گونه های غیر شکاری در این حادثه تلف شدند».

اکرامی اضافه کرد : اگر تلفات ناشی از مسمومیت سموم باشد، پرندگان شکاری که از لاشه این پرندگان استفاده می کنند نیز می بایست دچار این مسمومیت شده باشند که تاکنون این اتفاق نیز رخ نداده است.

میانکاله از سال ۱۳۴۸ به عنوان «منطقه حفاظت‌شده» تعیین شده و تاالاب‌ها و سواحل این منطقه تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران قرار دارد. تالاب میانکاله بیش از ۴۰ هزار هتکار مساحت دارد و سالانه بالغ بر یک میلیون و ۵۰۰ هزار  پرنده از۱۵۰ گونه در این تالاب زندگی می‌کنند. این تالاب علاوه بر پرندگان مهاجر، محل تخم‌گذاری و زیستگاه اصلی بسیاری از ماهیان دریای مازنداران است.

به نوشته ایرنا پیشتر و در دهه ۸۰ نیز در مورد مشابه‌ای تعداد زیادی از پرندگان به صورت دست‌جمعی جان دادند. آن پرونده اما پس از بررسی و رد ابتلا به بیماری آنفلوانزا و نیوکاسل از سوی کارشناسان وقت دامپزشکی استان مازندران، تنها با طرح «احتمال مسمومیت» و بدون پیگیری علت مسمومیت مختومه شد.

در همین زمینه: