معنای تحریم در کردستان

مسائلی که وضعیت امروز در ایران را موجب شده‌اند، در مناطق مختلف نتایج یکسان به بار نیاورده‌اند، به شیوه‌ای یکسان درک نمی‌شوند و به همین دلیل واکنش‌های یکسانی هم بر نمی‌انگیزند. در همه جا گرایش به تحریم انتخابات قوی بوده است، در کردستان نیز. هم با نظر به کل کشور و هم با نظر به مسائل ویژه در هر منطقه این موضوع باید بررسی و تفسیر شود.

 نتایج شمارش آراء انتخابات مجلس ۹۸، در حالی در روز سوم اسفند از سوی خبرگزاری‌های دولتی اعلام شد که مطابق آمارهای وزارت کشور، نرخ مشارکت به پایین‌ترین حد خود، پس از انقلاب ۵۷ رسید. آمارهای دولتی، نرخ مشارکت در انتخابات اخیر مجلس را کمتر از ۴۲ درصد اعلام کردند. آماری که در ۴۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است و خبر از «بحران مشروعیت» می‌دهد. این مشارکت پایین در یک پیوستار تاریخی که می‌توان انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ و حوادث پس از آن را نقطه آغاز بروز آن دانست، قابل درک است.

امر سیاسی پس از سرکوب اعتراضات سال ۸۸ تاکنون در حال دگرگوی است. در طول ۱۰ سال گذشته، آن‌چه که در عرصه سیاست در ایران روی داد، رویگردانی از منتقد درون حکومت و از نو تعریف کردن امر سیاسی در بیرون نظام بود، تعریفی که در اعتراضات اجتماعی دی ماه ۹۶، پس از ۴ دهه سرکوب، دوباره فرصت ظهور یافت و از آن پس، حضور در زندگی روزمره و مشکلات و مصائب حاکم بر آن را به عنوان پایگاه اصلی خود یافت و در مجموعه مبارزات کارگران صنعتی شهرهای جنوبی کشور و اعتراضات صنفی و طبفاتی معلمین و دانشجویان و سایر طردشدگان جامعه تجلی یافت. تداوم این اعتراضات در واقع مولود تداوم و تعمیق بحران‌هایی اجتماعی بود که به سرعت واقعیت زندگی روزمره لایه‌های پایین جامعه را تحت تأثیر قرار داد و صدای زنگ خطر فروپاشی اجتماعی را به صدا در آورد و آبان‌ماه ۹۸ و کمترین نرخ مشارکت در انتخابات، نتیجه منطقی آن بود.

کردستان، ناراضی‌تر از همیشه

مسائلی که وضعیت امروز در ایران را موجب شده‌اند، در مناطق مختلف نتایج یکسان به بار نیاورده‌اند، به شیوه‌ای یکسان درک نمی‌شوند و به همین دلیل واکنش‌های یکسانی هم بر نمی‌انگیزند.

جریان تحریم انتخابات مجلس اسفند ۹۸ در کردستان، همانطور که انتظار می‌رفت، حضوری چشمگیرتر داشت. نرخ مشارکت به نسبت میانگین کشوری پایین‌تر بوده و می‌توان آن را کمتر از ۳۰ درصد برآورد کرد.

در شهر مهاباد، ۱۷۰ هزار نفر واجد شرایط رأی دادن بوده‌اند که از این تعداد، ۵۰۵۴ نفر رأی داده‌اند. کمی آن طرف‌تر در بوکان، ۱۷۸ هزار نفر واجد شرایط مشارکت در انتخابات بوده‌اند که تنها ۴۸هزار نفر مشارکت کرده‌اند. در حوزه انتخاباتی مریوان و سروآباد، ۱۶۳ هزار نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات بوده‌اند که از این تعداد ۳۷۷۵۱ نفر مشارکت داشته‌اند که پایین‌ترین نرخ مشارکت در شهرهای کردنشین است.

بازگشت به تاریخ

کردستان اکنون در حال بازگشت به تاریخ خویش است. یعنی بازگشت به ایده‌های اوایل انقلاب ۵۷ و نه گفتن به جمهوری اسلامی در رفراندوم، با این تفاوت که اکنون نه حزبی به طور چشمگیر در شهرها حضور دارد، نه سلاحی و نه مبارزه‌ای مسلحانه. اما هنوز هم سایه‌ی آموزه‌ها و مبارزات آنان بر تاریخ و سیاست در کردستان سنگینی می‌کند. اما در غیاب این حضور، گویی سنگرهای جدیدی کشف شده‌اند که مبارزه مدنی و خیابانی را جایگزین شیوه‌های پیشین کرده‌اند. اکنون قوی‌ترین تشکلات صنفی معلمان و کارگران در کردستان حضور دارند. این تشکل‌ها در اعتراضات اجتماعی، پیش‌قدم هستند و مطالباتشان را فارغ از زبان مذهب و ایدئولوژی، فریاد می‌زنند. نه گفتن به انتخابات و تحریم گسترده آن هم، در همین چارچوب می‌گنجد.

امیدها به تغییر از درون نظام تحلیل رفته و برخوردها دوباره به مرز، خیابان و جامعه برگشته. بحران‌ها، شرایط زندگی را به طور خاص در کردستان سخت‌تر می‌کنند و همین امر واکنش‌ها را شدیدتر می‌کند. اکنون حضور در میدان سیاست و اجتماع در کردستان، دیگر نه جنگ بر سر «رنگ‌ها» است و نه خون‌خواهی این یا آن شیخ! نبرد اکنون بر سر حق حیات آزاد و زیستنی آبرومندانه است. حقی که سال‌ها است فریاد زده می‌شود. پاسخ مقابل سرکوب و خونریزی است. اما مقاومت ادامه دارد؛ شعله فریادها خاموش نگشته است.

در همین زمینه