کرونا در زندان‌ها: احتمال «بروز فاجعه» در زندان رجایی‌شهر

سخنگوی قوه قضاییه روز سه‌شنبه ۱۳ اسفند در مورد وضعیت سلامتی برخی زندانیان سیاسی از جمله ضیا نبوی، ندا ناجی و نازنین زاغری-رتکلیف که رسانه‌های داخلی با عنوان امنیتی از آنان یاد می‌کنند گفت که برخی از این افراد اصلا در بیرون از زندان هستند. غلامحسین اسماعیلی از به مرخصی رفتن ۵۴ هزار زندانی هم خبر داد و گفت که در تامین بهداشت و سلامت زندانیان، اقدامات بسیار خوبی با همکاری وزارت بهداشت انجام شده است.

در مقابل، بیش از ۱۰۰ نفر از زندانیان عقیدتی محبوس در زندان رجايی‌شهر کرج روز سه‌شنبه ۱۳ اسفند ماه با انتشار نامه‌ای سرگشاده از نهادهای حقوق بشری و جامعه جهانی برای در امان ماندن جان خود و جلوگیری از «بروز فاجعه» در این زندان، درخواست کمک کردند.

این زندانیان عقیدتی که در حال حاضر در سه گروه جدا از هم در سالن‌های ۱۱، ۲۱ و ۳۶ زندان رجایی‌شهر نگهداری می‌شوند، نسبت به شرایط نامناسب بهداشتی داخل زندان، شیوع ویروس کرونا و احتمال ابتلای زندانیان ابراز نگرانی کرده و از نهادهای بین‌المللی و به طور خاص سازمان جهانی بهداشت خواسته‌اند برای آنچه «جلوگیری از احتمال فاجعه‌ای مرگ‌بار در نتیجه ویروس کرونا در داخل زندان» خوانده‌اند، اقدام کنند.

در این نامه به تراکم بالای جمعیت زندانیان و همچنین بیمار شدن برخی از زندانیان با علائم آنفولانزا اشاره شده و از لحاظ نشدن تمهیدات احتیاطی لازم از سوی مسئولان زندان برای جلوگیری از شیوع کرونا در زندان رجایی شهر انتقاد شده است.

در خبری دیگر از زندانیان سیاسی در معرض ویروس کرونا اما ناهید کرمانشاهی، مادر هنگامه شهیدی، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی زندانی که در حال حاضر در بند زنان زندان اوین دوران حبس خود را می‌گذراند، در گفت‌وگو با پایگاه خبری انصاف‌نیوز وضعیت جسمانی این زندانی سیاسی را نامطلوب توصیف کرد و گفت که با وجود سرفه‌های خشک دخترش، او از دسترسی به حداقل تجهیزات بهداشتی همچون ماسک نیز محروم مانده است.

مادر هنگامه شهیدی در ادامه با انتقاد از ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه گفت:

«نمی‌دانم چه‌طور صدایم را به آقای رئیسی برسانم که نگران دخترم هستم که با این وضعیت و سرفه‌هایش نکند مشکوک به کرونا باشد.»

خبرهایی هم در مورد تعیین وثیقه ۸۰۰ میلیونی برای هنگامه شهیدی و احتمال اعزام او به مرخصی در روز چهارشنبه ۱۴ اسفند منتشر شده است.

حدود دو هفته از اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا در ایران می‌گذرد. گزارش‌های رسیده از زندان‌های جمهوری اسلامی حاکی از این است که بسیاری از زندانیان در سراسر کشور با خطر ابتلا به این ویروس مواجه هستند. با وجود صدور ابلاغیه از سوی رئیس قوه قضاییه مبنی بر اعطای مرخصی و دادن عفو مشروط به زندانیان برای در امان ماندن از این ویروس خطرناک، بسیاری از زندانیان سیاسی و عقیدتی همچنان از اعزام به مرخصی محروم مانده‌اند.

تدروس آنادوم، دبیرکل سازمان جهانی بهداشت (WHO) اوایل اسفند سال جاری اعلام کرد که وضعیت شیوع کروناویروس جدید در ایران نگران‌کننده است.

مقامات و مسئولان حکومتی در ایران اما اقدام بایسته‌ای برای قرنطینه شهرها و توزیع عادلانه تجهیزات پزشکی برای مهار این بیماری انجام ندادند.

در این میان، وضعیت زندان‌ها با توجه به تراکم جمعیت زندانیان و کمبود امکانات بهداشتی و مراقبتی در اکثر زندان‌های ایران بیش از هر مکان دیگری باعث تولید نگرانی شده است چون خطری که جان زندانیان را تهدید می‌کند، دو چندان است.

بنا بر گزارش‌های رسیده، جان یک زندانی سیاسی در بند زنان اوین به دلیل عدم رسیدگی پزشکی و احتمال ابتلا به ویروس کرونا در خطر جدی قرار گرفته است.

سپیده فرهان، فعال مدنی که به دلیل شرکت در اعتراضات سراسری دی ‌ماه ۱۳۹۶ از سوی دادگاه انقلاب تهران به دو سال حبس محکوم شده، هم‌اکنون با وجود ابتلا به چند بیماری و احتمال ابتلایش به کرونا همچنان از اعزام به مرخصی محروم مانده است.

محرومیت از مرخصی این زندانی سیاسی در حالی است که طبق دستورالعمل رئیس قوه قضاییه در خصوص اعطای مرخصی به محکومیت‌های زیر پنج سال، هم اکنون باید به او مرخصی تعلق می‌گرفت.

گذشته از این دو زندانی، نازنین زاغری-رتکلیف، زندانی سیاسی محبوس در بند زنان زندان اوین، در روزهای اخیر در تماسی تلفنی از احتمال ابتلای خود به ویروس کرونا خبر داده است.

بنا بر اعلام سازمان عفو بین‌الملل، نازنین زاغری-رتکلیف که با اتهام تلاش برای «براندازی نرم» از طریق همکاری با بنیاد خیریه تامسون رویترز در زندان اوین به سر می‌برد، در یک تماس تلفنی به خانواده خود گفته به بیماری کرونا مبتلا شده و علی‌رغم درخواست برای اعزام به بهداری و انجام تست کرونا، مسئولان زندان از رسیدگی پزشکی به او خودداری می‌کنند.

غلامحسین اسماعیلی اما روز سه‌شنبه ۱۳ اسفند گفت که نازنین زاغری در سلامت کامل به سر می‌برد:

«فضاسازی‌هایی شد و دیروز هم این فرد با خانواده خود تماس داشت. یک فضاسازی‌هایی شد و وقتی خبر سلامتی منتشر می‌شود کسی این خبرها را پوشش نمی‌دهد.»

پس از بازداشت‌های گسترده در پی شکل‌گیری اعتراضات سراسری در آبان ‌ماه امسال و دستگیری هزاران شهروند معترض از سوی نهادهای امنیتی، مسئولان قضایی جمهوری اسلامی اوایل دی‌ ماه اعلام کردند این بازداشت‌های گسترده باعث شده است آمار زندانیان در سراسر کشور «بیش از دو برابر ظرفیت زندان‌ها» باشد. در حال حاضر و با توجه به شیوع کرونا در زندان‌ها جان معترضان بازداشت شده با خطر جدی مواجه شده است.

کانال تلگرامی معلمان عدالت‌خواه روز یک‌شنبه ۱۱ اسفند ماه از ابتلای امیر‌حسین مرادی، دستگیر شده در جریان اعتراضات آبان که در دادگاه به اعدام محکوم شده، به بیماری کووید ۱۹ حاصل از ویروس کرونا خبر داد.

بر اساس این گزارش او که در اندرزگاه دو زندان تهران بزرگ (فشافویه) نگهداری می‌شد، پس از ابتلا به این ویروس به همراه بیش از ۱۵ تن دیگر از زندانیان محبوس در فشافویه به بیمارستان منتقل شده است.

خطر شیوع ویروس کرونا در زندان‌های ایران در حالی‌ست که بنا بر اخبار منتشر شده از سوی زندانیان، بسیاری از زندان‌ها از دارا بودن حداقل‌ امکانات بهداشتی و رفاهی محرومند.

از زندان‌های سراسر کشور اخباری مبنی بر شیوع کرونا در میان زندانیان به گوش می‌رسد.

بر اساس تازه‌ترین خبرها، محمد قنبردوست، زندانی عقیدتی که در بند جوانان زندان ارومیه دوران محکومیت خود را سپری می‌کند به ویروس کرونا مبتلا شده است.

به گفته منابع حقوق بشری، این زندانی پس از مشاهده علائم کرونا به بهداری زندان ارومیه مراجعه کرده و پس از اینکه مبتلا شدنش به این بیماری مورد تأیید قرار گرفته به یک مرکز درمانی خارج از زندان منتقل شده است.

پیگیری خانواده‌ها و فعالان حقوق بشر اما تاکنون منجر به اعزام به مرخصی چند تن از زندانیان سیاسی شده است. از جمله شهناز اکملی، مادر مصطفی کریم‌بیگی، از جان‌باختگان اعتراضات سال ۱۳۸۸ که در پی صدور فراخوان برای برگزاری مراسم چهلم جان‌باختگان اعتراضات سراسری آبان امسال از سوی نهادهای امنیتی بازداشت و روانه زندان شده بود، عصر روز دوشنبه ۱۲ اسفند ماه به مرخصی آمد.

در خبری دیگر ضیاء نبوی، فعال سیاسی و دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی که اوایل اسفند ماه توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده بود، روز گذشته آزاد شد.

به غیر از این دو زندانی سیاسی، در روزهای اخیر و در پی بالا گرفتن احتمال ابتلای زندانیان به کرونا، پروین محمدی، نایب دبیر اتحادیه آزاد کارگران ایران و فعال کارگری و همچنین مسعود کاظمی، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی از زندان به مرخصی آمدند.