بحران کرونا - بخشنامه‌ برای مرخصی زندانیان نمایشی‌ست؟

چهار هفته پس از اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا در ایران و ابتلای عده زیادی به بیماری کووید-۱۹، این ماجرا به بحرانی خارج از کنترل دولت تبدیل شده است. در این شرایط اخبار و گزارش‌های متعددی که از زندان‌های ایران منتشر می‌شوند، نگرانی‌ها در باره تهدید جان زندانیان سیاسی را افزایش داده‌اند. یک نماینده مجلس در همین زمینه از رئیس قوه قضاییه خواسته تا دستور مرخصی زندانیان مشکوک به کرونا را صادر کند.

عبدالکریم حسین زاده، رئیس فراکسیون حقوق شهروندی مجلس، شامگاه سه‌شنبه ۲۷ اسفند در حساب کاربری توئیتر خود خطاب به ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه از او خواست تا «دستور عاجل» برای اعزام به مرخصی زندانیان مشکوک به کرونا را صادر کند.

این نماینده مجلس در توئیتر خود نوشت:

«جناب آقای رئیسی، برخلاف بخشنامه شما هنوز تعدادی از زندانیان مشکوک به کرونا در زندان هستند. شاید برخی در مجموعه تحت امر شما تصور می‌کنند که بخشنامه شما، نمایشی و تنها برای بستن دهان افکار عمومی است. لطفا دستور عاجل برای مرخصی زندانیان مشکوک به کرونا را صادر کنید.»

پس از پیگیری‌های گسترده از سوی سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی و حقوق بشری و همچنین به دنبال درخواست‌های مکرر خانواده‌های زندانیان سیاسی از مقامات قضایی ایران، تاکنون شماری از زندانی سیاسی موفق به استفاده از حق مرخصی شده‌اند.

تعداد زیادی از زندانیان سیاسی و عقیدتی اما همچنان در زندان مانده‌اند.

در تازه‌ترین خبرها، اسماعیل عبدی، دبیر سابق کانون صنفی معلمان ایران پس از حدود چهار سال ماندن در حبس، شامگاه سه‌شنبه ۲۷ اسفند از زندان اوین به مرخصی اعزام شد.

ساعاتی پیش از آزادی این فعال صنفی معلمان، مهدی حاجتی، عضو سابق شورای شهر شیراز و فعال سیاسی نیز توانست با تودیع قرار وثیقه از بازداشت آزاد شود.

حاجتی روز ۲۲ اسفند ماه و به دستور شعبه ۱۰ دادیاری دادگاه انقلاب شیراز بازداشت شده بود.

هم‌زمان با آزادی این عضو شورای شهر شیراز، مهدی کوشک باغی، شهروند بهایی و زندانی عقیدتی محبوس در زندان اوین نیز به مرخصی اعزام شد.

در ادامه اخبار منتشر شده در زمینه اعزام به مرخصی برخی از زندانیان سیاسی و عقیدتی، کارزار اینترنتی «نازنین را آزاد کنید» روز سه‌شنبه ۲۷ اسفند خبر از اعزام به مرخصی نازنین زاغری، شهروند دو تابعیتی ایرانی-بریتانیایی به مدت دو هفته و همراه با پابند الکترونیک داد.

بر اساس این گزارش، با توجه به پابند الکترونیکی‌ای که به پای این زندانی سیاسی بسته شده است، او تنها می‌تواند تا ۳۰۰ متر از خانه پدر و مادر خود دور شود.

در دور روز گذشته و به دنبال پیگیری وکیلان و خانواده‌های زندانیان سیاسی اما برخی دیگر از بازداشت‌شدگان و زندانیان نیز از زندان خارج شدند.

حسین کروبی، زندانی سیاسی و فرزند مهدی کروبی که روز ۲۶ دی ماه از سوی نیروهای امنیتی در منزل شخصی خود بازداشت شده بود با تودیع وثیقه ۷۰۰ میلیون تومانی از بند ۲۰۹ زندان اوین به‌صورت موقت آزاد شد.

به ‌غیر از او فرهاد فهندژ، شهروند بهایی محبوس در زندان اوین نیز روز ۲۶ اسفند با تودیع قرار وثیقه به مرخصی آمده است.

گزارش‌های رسیده از درون زندان‌ها اما خبر از احتمال ابتلای برخی زندانیان سیاسی به ویروس کرونا به دلیل کمبود تجهیزات بهداشتی لازم برای پیشگیری از همه‌گیری این بیماری می‌دهند. مقامات قضایی با تکذیب این خبرها مدعی‌اند تمهیدات لازم برای در امان ماندن جان زندانیان سیاسی در نظر گرفته شده است.

غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه، اواسط اسفند با شایعه قلمداد کردن اخبار شیوع کرونا در زندان‌ها مدعی شده بود که شرایط نگهداری زندانیان سیاسی و امنیتی به‌مراتب مناسب‌تر از شرایط نگهداری سایر زندانیان است.

او روز سه‌شنبه ۲۷ اسفند ماه نیز با حضور در یک برنامه تلویزیونی، محروم ماندن زندانیان به گفته او «امنیتی» از اعزام به مرخصی را «فضاسازی» قلمداد کرد و گفت که بیش از نیمی از این زندانیان از مرخصی استفاده کرده‌اند.

این ادعاهای مطرح شده از سوی مقامات قضایی ایران در حالی است که نسرین ستوده، حقوقدان و عضو کانون مدافعان حقوق بشر که در حال حاضر در زندان اوین به ‌سر می‌برد، با انتشار نامه‌ای سرگشاده و در واکنش به ممانعت از اعزام به مرخصی زندانیان سیاسی از سوی قوه قضاییه، از روز دوشنبه ۲۶ اسفند دست به اعتصاب غذا زده است.

این زندانی سیاسی در نامه خود تعطیلی بسیاری از بندهای زندان‌های کشور از جمله بند زنان زندان اوین را یک ضرورت ملی دانسته و تأکید کرده که حکومت باید از در آشتی با دنیا درآید تا از مزایای دانش و تکنولوژی برای مقابله با ویروس کرونا بهره‌مند شود.

در همین زمینه و به دنبال عدم اعزام به مرخصی زندانیان سیاسی و عقیدتی، روز سه‌شنبه ۲۷ اسفند ماه ۴۵ نفر از زندانیان سیاسی در زندان تهران بزرگ از شامگاه دوشنبه تاکنون از دریافت جیره غذایی که سازمان زندان‌ها برای آن‌ها در نظر گرفته خودداری کرده‌اند.

یکی از دلایل اعتراض این زندانیان، شیوع ویروس کرونا در زندان‌ها و خودداری قوه قضاییه از اعطای مرخصی به زندانیان سیاسی است: کرونا در زندان‌ها: اعتصاب غذای زندانیان سیاسی در فشافویه

پیش از این و در ادامه درخواست‌ها از مقام‌های جمهوری اسلامی برای آزادی زندانیان سیاسی، روز ۲۴ اسفند ماه، بیش از ۱۰۰ زندانی سیاسی دوران پهلوی با ارسال نامه‌ای به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی از او خواستند برای ترمیم گسل‌های بین نظام مدیریت کشور و بخش‌هایی از مردم، دستور عفو عمومی زندانیان سیاسی و عقیدتی را بدهد.

در میان این ۱۰۰ زندانی سیاسی سابق، نام چند نماینده و وزیر سابق از جمله سید کاظم اکرمی، محمد اکرمی، فضل‌الله صلواتی، ابوالقاسم سرحدی‌زاده و سید محمد خامنه‌ای، برادر بزرگ‌تر علی خامنه‌ای نیز به چشم می‌خورد.