افزایش سرمایه‌گذاری بانک‌های جهان در سوخت فسیلی

هرچند شیوع گسترده ویروس جدید کرونا در چندین هفته دولت‌های جهان را به واکنش جدی واداشت، تهدید وجودی ناشی از بحران اقلیمی چنین واکنشی را به وجود نیاورده است. ائتلافی از گروه‌های زیست‌محیطی ایالات متحده در پژوهشی فاش کرد که بانک‌های جهان در چهار سال اخیر بیش از دو تریلیون دلار در صنعت سوخت‌های فسیلی سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

چندین شبکه‌ و گروه فعال حامی محیط زیست مستقر در ایالات متحده در یک پژوهش مشترک چهارشنبه ۱۸ مارس / ۲۸ اسفند اعلام کردند که ۳۵ بانک سرمایه‌گذاری بزرگ جهان از زمان امضای معاهده پاریس (دسامبر ۲۰۱۵) تا کنون بیش از ۲ تریلیون و ۶۶ میلیارد دلار در صنایع مربوط به سوخت فسیلی سرمایه‌گذاری کرده اند.

«شبکه اقدام برای جنگل‌های استوایی» (Rainforest Action Network)، «شبکه زیست‌محیطی بومیان» (Indigenous Environmental Network)، «اویل چینج اینترنشنال» (Oil Change International)، «مالیه را بازپس بگیر» (Reclaim the Finance)،‌ «ردگیرِ بانک» (BankTrack)، و «کلوب سیرا» (Sierra Club) با تحلیل داده‌های مربوط به سرمایه‌گذاری گزارش خود را منتشر کرده اند.

بر اساس یافته‌های آنها، تنها در سال گذشته تأمین مالی شرکت‌هایی که به طور گسترده در حال توسعه استخراج سوخت فسیلی هستند،‌ ۴۰ درصد افزایش یافته است.

این پژوهش نشان می‌دهد که جی‌پی مورگان چیس (JP Morgan Chase)، ابربانک سرمایه‌گذاری ایالات متحده بزرگ‌ترین تأمین‌کننده مالی صنایع سوخت فسیلی در چهارسال اخیر بوده و ۲۲۰ میلیارد دلار برای استخراج گاز، نفت و زغال‌سنگ سرمایه‌گذاری کرده است.

اقتصاددان‌های جی‌پی مورگان ماه گذشته هشدار داده بودند که بحران اقلیمی بقای بشر را در معرض خطر قرار داده است.

هرچند در یک سال اخیر بانک‌های سرمایه‌گذاری هشدارهای مشابهی داده اند و از محدودکردن تأمین مالی استخراج زغال‌سنگ، و نفت و گاز در قطب شمال خبر داده اند،‌ به نوشته مولفان گزارش یادشده، فعالیت‌های سودجویانه و تجاری این بانک‌ها با مفاد معاهده پاریس خوانا نیست.

در حقیقت،‌ بانک‌های بزرگ سرمایه‌گذاری جهان در چهار سال اخیر تأمین مالی شرکت‌های مشغول به استخراج نفت و گاز در قطب شمال را نیز افزایش داده اند. آنها سرمایه‌گذاری در زغال‌سنگ، نفت و گاز شیل و فرکینگ را هم ادامه داده اند.

انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی یک دلیل اصلی گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی حاصل از آن است. منع استخراج زغال‌سنگ به عنوان یکی از آلاینده‌ترین سوخت‌ها هنوز عملی نشده است.

غول‌های نفتی از بزرگ‌ترین آلاینده‌های محیط زیست هستند و تا کنون تلاش‌های فعالان محیط زیست برای مالیات‌بندی موثر بر آنها و کاهش فعالیت‌هایشان به جایی نرسیده است.

دو سال پیش، «پایگاه داده‌ تولیدکنندگان بزرگ کربن» همراه با انستیتو «پاسخگویی اقلیمی» در گزارشی نشان دادند که چگونه ۱۰۰ تولیدکننده بزرگ نفت و سوخت مسئول انتشار بیش از ۷۰ درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان از ۱۹۸۸ به این سو هستند.

۹ اکتبر ۲۰۱۹ نیز روزنامه بریتانیایی «گاردین» با استفاده از داده‌های انستیتو پاسخگویی اقلیمی فاش کرد که مسئولیت «یک سوم کل انتشار گازهای گلخانه‌ای در عصر مدرن» ــ معادل ۴۸۰ میلیارد تن دی اکسید کربن از ۱۹۶۵ به این سو ــ با تنها ۲۰ شرکت تولید سوخت فسیلی است. این شرکت‌ها علاوه بر شورون، اکسون، بی‌ پی، و شل، شرکت‌های دولتی همچون آرامکوی عربستان سعودی، گازپروم روسیه، و شرکت ملی نفت ایران را هم دربرمی‌گیرند.

تعهدات معاهده پاریس درحالی از سوی شرکت‌ها و بانک‌ها و دولت‌ها عملی نمی‌شوند که خود این معاهده به گفته متخصصان محیط زیست ابداً کافی نیست.

 حتی در صورت عمل تمام کشورها به تعهدات برآمده از توافق اقلیمی پاریس (۲۰۱۵)، باز هم بسیار محتمل است که متوسط درجه حرارت زمین نسبت به دوران پیشاصنعتی بین ۳,۴ تا ۳,۹ سلسیوس افزایش یابد و تأثیرات ویرانگر تغییرات اقلیمی را به همراه آورد.

گزارش‌های سازمان ملل در یک و سال نیم اخیر تصویر هراسناکی از آینده بشر به تصویر کشیده اند. اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای و گرمایش زمین با روند فعلی پیش برود، پیامدهای وخیم تغییرات اقلیمی در زمان حیات اغلب ما ساکنان زمین هویدا خواهد شد: خشکسالی، قحطی، مهاجرت‌های اقلیمی انبوه، بیابان‌زایی،‌ پدیده‌های اقلیمی حاد،‌ سیل، خسارت‌های اقتصادی، آتش‌سوزی‌های طبیعی گسترده و بسیاری موارد دیگر که به گفته سازمان ملل به «آپارتاید اقلیمی» ختم خواهد شد.

در همین زمینه: