کرونا: احتمال کاهش پنج درصدی انتشار جهانی گازهای کربنی

شیوع ویروس جدید کرونا در سرتاسر جهان می‌تواند به لحاظ حجمی، به بزرگترین کاهش تاریخ در انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از سوخت‌های فسیلی بینجامد. اما آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داده که این کاهش انتشار را نباید یک «پیروزی اقلیمی» دانست.

بر اساس تحلیل روزنامه بریتانیایی «گاردین» از داده‌های مربوط به مصرف سوخت فسیلی در جریان پندمی کووید‌۱۹، محدودیت‌ها بر سفر، کار و صنعت به دلیل کرونا می‌تواند در سال جاری میلادی، ۲,۵ میلیارد تن ــ معادل پنج درصد ــ از انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای بر اثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی بکاهد.

این بزرگترین کاهش انتشار گازهای کربنی در تاریخ است. ۱۹۴۵، پس از پایان جنگ جهانی دوم، ۷۵۰ میلیون متر مکعب از انتشار گازهای گلخانه‌ای کاسته شد. ۱۹۷۵، بر اثر رکود دهه ۱۹۷۰، کاهش ۱۰۰ میلیون تن بود. ۱۹۸۳،‌ رکود چهارساله به کاهشی یک میلیارد تونی انجامید. و بالاخره، بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ تنها ۳۰۰ میلیون تن از انتشار این گازها کاست.

کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که ۲۰۲۰ به دلیل مصرف سوخت‌های فسیلی و ساخت‌و‌سازهای سیمانی، سال دیگری در افزایش دائمی انتشار کربن در جو باشد.

اما تخمین جدید نشان می‌دهد که میزان انتشار از ۳۶,۸ میلیارد تن دی اکسید کربن در ۲۰۱۹ به ۳۴,۵ میلیارد تن در ۲۰۲۰ برسد: کمترین میزان آن در یک دهه اخیر.

دلیل اصلی این کاهش انتشار کاهش در تقاضا برای نفت است که نهایتاً به میزان ۱۱ میلیون بشکه در روز در سال جاری افت خواهد کرد.

همچنین کاهش تقاضا برای استفاده از گاز و زغال‌سنگ در صنایع سنگین و تولید برق به کاهش انتشار ۲۰۰ میلیون تن گاز کربنی ناشی از احتراق گاز و ۵۰۰ میلیون تن دیگر ناشی از احتراق زغال‌سنگ خواهد انجامید.

با این وجود، فاتح بیرول، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داده است که نباید این کاهش را یک پیروزی اقلیمی شمرد:

«این کاهش بر اثر تصمیم‌گیری درست حکومت‌ها به وجود نیامده،‌ بلکه بر اثر سقوط اقتصادی به وجود آمده که طی آن،‌ هزاران تن در حال از دست دادن شرایط زندگی هستند».

کاهش کم‌سابقه قیمت نفت بر اثر پندمی کرونا و نزاع نفتی بین روسیه و عربستان سعودی می‌تواند پس از پایان پندمی، به افزایش ناگهانی تقاضا و استفاده از سوخت‌های فسیلی بینجامد.

بر اساس گزارش سالانه سازمان ملل درباره انتشار گازهای گلخانه‌ای در ۲۰۱۹ که ۲۶ نوامبر سال گذشته منتشر شد، انتشار این گازهای عامل گرمایش زمین باید تا ۲۰۳۰، دست‌کم ۵۵ درصد کاهش یابد. و کشورها باید برنامه‌های رادیکال‌تری نسبت به آنچه در توافق اقلیمی پاریس (۲۰۱۵) معین شده بود، در پیش بگیرند.

توافق پاریس از دولت‌ها خواسته است که افزایش دما را «تا حد خوبی زیر ۲ درجه سلسیوس» نگه دارند، اگرچه تعهد اصلی مبتنی بر نگه داشتن افزایش دما در مرز ۲ درجه است.

کارشناسان و فعالان محیط زیست و متخصصان پنل اقلیمی سازمان ملل نسبت به نابسنده‌بودن توافق پاریس هشدار داده‌اند و می‌گویند که افزایش دمایی معادل ۱,۵ درجه تمام تأثیرات ویرانگر تغییرات اقلیمی را به همراه خواهد آورد.

فعالان محیط زیست نگران‌اند که با تأثیرهای اقتصادی ناشی از شیوع ویروس جدید کرونا، دولت‌ها از زیر بار مسئولیت‌های اقلیمی‌شان شانه خالی کنند.

بیست‌و‌ششمین نشست تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP26) قرار بود روزهای ۹ تا ۱۹ نوامبر سال جاری در گلاسکو اسکاتلند، در بریتانیا برگزار شود. این نشست به دلیل شیوع کرونا به سال ۲۰۲۱ موکول شد.

این اجلاس یکی از آخرین فرصت‌های رهبران جهان برای دست‌زدن به یک اقدام فوری و متناسب با وضعیت اضطراری اقلیمی توصیف می‌شد.

قرار بود در نشست آتی تغییرات اقلیمی ملل متحد، کشورها برنامه‌های مشخص خود را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ـــ که به «میزان مشارکت تعیین‌شده در سطح ملی» موسوم‌اند ــ‌ ارائه دهند و به سمت اجرایی‌کردن واقعی تعهدات توافق اقلیمی پاریس بروند.

در همین زمینه: