پیگیری شکایت از مقامات ایران با وجود توقف بازخوانی جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی

حدود ۱۰۰ روز پس از واقعه شلیک پدافند هوایی سپاه پاسداران به هواپیمای مسافربری اوکراینی، دولت کانادا از توقف روند بازخوانی جعبه سیاه این هواپیما به دلیل شیوع کرونا خبر داده است. برخی خانواده‌های جان‌باختگان در واکنش به این خبر اعلام کردند پرونده شکایت قضایی از مقامات جمهوری اسلامی همچنان در حال پیگیری است.

علی‌اصغر گرجی، عموی پونه گرجی، یکی از جان‌باختگان پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین، با اشاره به خبر اعلام شده به نقل از دولت کانادا به زمانه می‌گوید:

«با وجود اینکه مقامات کانادایی از عدم اعزام کارشناس برای بازخوانی جعبه سیاه هواپیما خبر داده‌اند، شکایت جمعی برخی از خانواده‌ها و بازماندگان حادثه سرنگون شدن هواپیمای اوکراینی در دادگاه اونتاریوی کانادا از عاملان این حادثه، همچنان در حال پیگیری است.»

او تأکید می‌کند که بحران کرونا تنها بهانه‌ و دستاویز مقامات دولتی ایران و کاناداست تا پرونده این هواپیما را مشمول زمان کنند، به این منظور که از اعتبار حقوقی و قضایی ساقط شود.

پس از آغاز بحران شیوع ویروس کرونا در ایران و دیگر نقاط جهان، کتی فاکس، رئیس هیأت ایمنی حمل و نقل کانادا روز ۱۲ آوریل/ ۲۴ فروردین با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد به دلیل شیوع ویروس کرونا، اطلاعات جعبه سیاه و تجزیه و تحلیل ضبط ‌کننده‌ها باید به تأخیر بیفتد تا شرایط به اندازه کافی بهبود یابد و امکان سفر ایمن فراهم شود.

فاکس در بیانیه خود صراحتا تأکید کرد که در این مرحله، نمی‌توان پیش‌بینی کرد چه زمانی ممکن است این اتفاق بیفتد.

روز چهارم بهمن ‌ماه سال ۹۸ اعضای خانواده برخی از جان‌باختگان حادثه سرنگون شدن هواپیمای اوکراینی در تهران از رهبر جمهوری اسلامی و فرمانده سپاه پاسداران به دادگاه اونتاریوی کانادا شکایت کردند.

شکایت‌کنندگان اقدام سپاه در شلیک به هواپیمای خطوط هواپیمایی اوکراین را عمدی و حمله‌ای «تروریستی» توصیف کرده و اعلام کردند در چارچوب قانون جزایی «عدالت برای تروریسم» دستگاه قضایی کانادا، پیگیر شکایت خود خواهند بود.

در روزهای بعد علی‌اصغر گرجی با تشریح نحوه پیگیری شکایت خود و دیگر خانواده‌های قربانیان از طریق مراجع قضایی کانادا در گفت‌وگو با زمانه گفت که با همکاری یک تیم از وکلایی که قبلا در مورد فعالیت‌های تروریستی ایران پرونده‌هایی داشته‌اند و در این پرونده‌ها برنده شده و تجربه خوبی در مورد جمهوری اسلامی دارند، اقدام به طرح شکایت خود از مقامات ایران کرده است.

گرجی اما در گفت‌وگوی روز چهارشنبه ۱۵ آوریل/ ۲۷ فروردین ماه خود با زمانه، از عدم جدیت دولت کانادا برای حمایت از خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی خبر می‌دهد و می‌گوید:

«اقدام اخیر دولت کانادا بیش از پیش به همه ثابت کرد که جاستین ترودو اهتمامی برای تحقق عدالت در این پرونده و حمایت از خانواده‌های جان‌باختگان ندارد.»

جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا روز ۱۲ ژانویه/ ۲۲ دی‌ ماه در مراسم بزرگداشت جان‌باختگان هواپیمای ساقط شده اوکراینی در دانشگاه ادمونتون کانادا اعلام کرد تا اجرای کامل عدالت در کنار خانواده‌های قربانیان این رویداد خواهد ایستاد.

ترودو اما بعدتر و در روز جمعه ۱۴ فوریه/ ۲۶ بهمن ماه به ‌همراه فرانسوا فیلیپ شامپانی، وزیر خارجه کانادا در حاشیه برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ با محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دیداری صمیمانه داشت.

این دیدار انتقادهایی را از نخست وزیر کانادا در شبکه‌های اجتماعی در پی داشت به‌نحوی که مقامات کانادایی در واکنش به این انتقادها اعلام کردند هدف ترودو از دیدار با وزیر امور خارجه ایران نشان دادن جدیت او برای پیگیری تحقیقات در مورد پرونده ساقط شدن هواپیمای اوکراینی بوده است.

جاستین ترودو اوایل بهمن ماه اما خواستار ارسال جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی از ایران به فرانسه شد. او دلیل این خواسته خود را نبود فن‌آوری لازم در ایران برای بازخوانی و رمزگشایی جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی عنوان کرد.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم روز ۲۶ بهمن ماه در یک گفت‌‌وگو با شبکه تلویزیونی ان‌بی‌سی در واکنش به این درخواست دولت کانادا، اعلام کرد که علی‌رغم اینکه ایران توانایی بارگذاری اطلاعات جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی را ندارد، اما دولت ایران جعبه سیاه را به دولت‌های خارجی تحویل نخواهد داد.