چرا نفت خام آمریکا سقوط کرد؟

قیمت نفت غرب تگزاس آمریکا برای تحویل در ماه مه دوشنبه ۲۰ آوریل/ ۱ اردیبهشت منفی شد و به نزدیکی منفی ۴۰ دلار رسید. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در واکنش به این وضعیت وعده داد از کنگره برای خرید ۷۰ میلیون بشکه نفت بودجه تقاضا کند. این وعده هم اما مانع تداوم فروش نفت همراه با «پاداش» نشد. آیا این وضعیت تداوم خواهد یافت؟

کاهش قیمت نفت آمریکا در روز سه‌شنبه بر قیمت نفت برنت هم اثر گذاشت. قیمت نهایی شاخص نفت خام برنت روز دوشنبه (یکم اردیبهشت‌) ۲۵ دلار و ۵۷ سنت و قیمت شاخص دبلیوتی‌آی آمریکا ۲۰ دلار و ۴۳ سنت برای هر بشکه معامله شد. قیمت شاخص‌ نفت خام آمریکا برای تحویل در ماه مه که روز سه‌شنبه سر رسید آن است پس از افت شدید و رفتن به کانال زیر صفر، در روز سه‌شنبه افزایش یافت و مثبت شد، اما قیمت شاخص نفت خام برنت به دلیل ضعف تقاضای ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا کاهش یافت.

به گزارش خبرگزاری رویترز قیمت شاخص نفت خام دبلیوتی‌آی برای تحویل در ماه مه با ۳۹ دلار افزایش  یک دلار و ۳۷ سنت معامله شد. قیمت نفت برنت با ۲۶ درصد کاهش به ۱۸ دلار و ۸۱ سنت رسید: پایین‌ترین قیمت از سال ۲۰۰۲ تاکنون.

«صفر شدن ظرفیت ذخیره» بازار نفت اصلی‌ترین علت کاهش تاریخی قیمت نفت تگزاس آمریکا است. تولیدکنندگان نفت در تگزاس آمریکا تنها تا امروز (سه‌شنبه ۲۱ آوریل) برای قرارداد نفت در ماه آینده (مه) فرصت داشتند و در غیر این‌صورت می‌بایست هزینه نگهداری نیز پرداخت کنند. هزینه‌ای که زیان بیشتری از فروش نفت به قیمت منفی بر آنها تحمیل خواهد کرد.

کاهش قیمت نفت در ماه‌های گذشته خرید و ذخیره را افزایش داده است. آنطور که ذخایر نفتی بر روی نفتکش‌ها حدود ۱۶۰ میلیون بشکه تخمین زده می‌شود. تنها در دو ماه گذشته بالغ بر ۳۰ میلیون بشکه نفت مازاد به بازار عرضه شده است.

تجار نفت در دو ماه گذشته، پس از کاهش قیمت‌ها امیدوار بودند که اوپک و تولید کنندگان غیراوپک به یک توافق برای کاهش تولید دست یابند و قیمت نفت باردیگر در مسیر صعودی قرار بگیرد. آرون برودی، رئیس یک موسسه تحقیق و مشاوره در بازار خدمات انرژی در تحلیل این وضعیت گفت: «اگر شما تولیدکننده باشید بازار خود را از دست داده‌اید و اگر مکانی برای ذخیره نفت نداشته باشید، شانس خود را از دست داده‌اید».

تجاری که به گفته لویز دیکسون از موسسه تحلیل بازار انرژی «ریستاد انرژی»  بر اساس امید، حدس و گمان و توییتر تصمیم گرفتند و قیمت را تعیین کردند و حالا با «غرق شدن واقعیت» روبرو هستند.

اعضای اوپک و غیراوپک چندی پیش به توافق تاریخی کاهش تولید ۹,۷ میلیون بشکه در روز دست یافتند. این توافق که قرار است از آغاز ماه مه ۲۰۲۰ اجرایی شود نتوانسته بازار را با «شوک قیمتی» روبرو کند.

عربستان سعودی اعلام کرده است که پیش از مه، موعد آغاز توافق کاهش تولید، تولید روزانه را کاهش می‌دهد. با این حال هنوز مشخص نیست که این توافق بتواند بر بازار قیمت نفت اثر مثبت داشته باشد.

 کاهش تقاضا و افزایش ذخیره سازی

ویروس کرونا نزدیک به نیمی از جمعیت جهان را به قرنطینه برده است. پروازهای داخلی و بین‌المللی متوقف شده و یا کاهش چشمگیری داشته است، بسیاری از کارگاه‌ها و کارخانه‌های صنعتی کوچک و بزرگ تولید را کاهش داده یا کامل تعطیل کرده‌اند. کشتی‌های باربری و مسافربری کمتر جابجا می‌شوند و مهم‌تر آنکه پالایشگاه‌های تولید فرآورده‌های نفتی، از جمله بنزین، به دلیل کاهش تقاضا نفت خریداری نمی‌کنند.

کارشناسان بازار انرژی ظرفیت ذخیره‌سازی نفت جهان را حدود ۶,۸ میلیارد بشکه برآورد می‌کنند و می‌گویند حدود ۶۰ درصد از ظرفیت ذخیره‌سازی پر شده است. ظرفیت ذخیره سازی در افریقای جنوبی دریای کارایب کامل تکمیل شده است و گزارش می‌شود برزیل، آنگولا و نیجریه نیز در روزهای آینده ظرفیت بیشتری برای ذخیره‌سازی نخواهند داشت.

در این شرایط هنوز مشخص نیست توافق اوپک و غیراوپک برای کاهش تولید تا چه زمانی پایدار باشد. به ویژه آنکه عربستان سعودی و روسیه یک رقابت نفتی نیز دارند. برای عربستان کاهش قیمت نفت چندان خوشایند نیست اما روسیه تابستان امسال با ادامه توافق کاهش تولید مخالفت کرد.

سقوط بورس‌ها

سقوط تاریخی قیمت نفت به فاصله کوتاهی بورس‌ آمریکا و آسیا شرقی را تحت تاثیر قرار داد. شاخص داو جونز ۲,۵ درصد سقوط کرد. در شرق آسیا هم سقوط قیمت نفت و انتشار خبر بیماری رهبر کره شمالی شاخص سهام نیکی ژاپن را نزدیک به ۲ درصد (۱,۹۷) کاهش داد.

شاخص سهام در هنگ‌هنگ ۲,۲۵ درصد ارزش خود را از دست داد،  ای‌اس‌اکس استرالیا ۱,۶۲ درصد و کوسپی کره‌جنوبی ۱,۶ درصد پایین آمد. در اروپا نیز شاخص داکس ۲,۳۹ درصد کاهش یافت.

این وضعیت اما می‌تواند کوتاه مدت و موقت باشد. چرا که نفت غرب تگزاس برای تحویل در ماه ژوئن حدود ۲۰ دلار برای هر بشکه قیمت‌گذاری شده است و انتظار می‌رود پس از اجرایی شدن توافق کاهش تولید قیمت نفت باردیگر به یک ثبات نسبی برسد.

در همین زمینه: