لنین در آینه مجسمه‌هایش

نظرها

• برتولت برشت

  ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹، ۱۸:۱۶

  ﻗﺎﻟﯽ ﺑﺎﻓﺎﻥ ﮔﻭﻳﻭﻥ ﺑﻭﻻﻕ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺳﺗﺎﻳﺵ ﺷﺩﻩ ﺍﺳﺕ ﺭﻓﻳﻕ ﻟﻧﻳﻥ. ﻣﺟﺳﻣﻪ ﻫﺎی ﻧﻳﻡ ﺗﻧﻪ ﻭ ﺗﻣﺎﻡ ﻗﺩ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻣﯽ ﺳﺎﺯﻧﺩ. ﻧﺎﻣﺵ ﺭﺍ ﺑﺭ ﺷﻬﺭﻫﺎ ﻣﯽ ﻧﻬﻧﺩ، ﻭ ﺑﺭ ﮐﻭﺩﮐﺎﻥ ﻧﻳﺯ. ﺧﻁﺎﺑﻪ ﻫﺎﻳﯽ ﺑﻪ ﻫﻣﻪ ی ﺯﺑﺎﻥ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺧﻭﺍﻧﻧﺩ، ﺍﻧﺟﻣﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻳﺗﻳﻧﮓ ﻫﺎ بر پا می شود، ﺍﺯ ﺷﺎﻧﮕﻬﺎی ﺗﺎ ﺷﻳﮑﺎﮔﻭ، ﺑﺭﺍی ﺑﺯﺭﮔﺩﺍﺷﺕ ﻟﻧﻳﻥ. ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻧﭼﻧﻳﻥ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺭﺝ ﺩﺍﺷﺗﻧﺩ، ﻗﺎﻟﯽ ﺑﺎﻓﺎﻥ ﮔﻭﻳﻭﻥ ﺑﻭﻻﻕ ﺩﻫﮑﺩﻩ ﻳﯽ ﮐﻭﭼﮏ ﺩﺭ ﺟﻧﻭﺏ ﺗﺭﮐﻣﻧﺳﺗﺎﻥ: ﺑﻳﺳﺕ ﻗﺎﻟﯽ ﺑﺎﻑ، ﺷﺏ ﻫﻧﮕﺎﻡ، ﺩﺭ ﺁﻧﺟﺎ ﻫﺳﺗﻧﺩ، ﺍﺯ ﺗﺏ، ﻟﺭﺯﺍﻥ، ﻭ ﺍﺯ چرخ ریسندگی ﻣﺣﻘﺭﺷﺎﻥ ﺗﺏ ﺯﺑﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﮐﺷﺩ. ﺍﻳﺳﺗﮕﺎﻩ ﺭﺍﻩ ﺁﻫﻥ ﺍﺯ ﺍﻧﺑﻭﻩ ﭘﺷﻪ ﭘﻭﺷﻳﺩﻩ ﺍﺳﺕ، ابری تیره که ﺍﺯ ﻣﺭﺩﺍﺏ ﺑﺭﻣﯽ ﺧﻳﺯﺩ، ﻣﺭﺩﺍﺑﯽ ﮐﻪ ﭘﺷﺕ ﮔﻭﺭﺳﺗﺎﻥ ﻗﺩﻳﻣﯽ ﺩﻩ ﺍﺳﺕ. . ﺍﻣﺎ ﻗﻁﺎﺭی ﮐﻪ ﻫﺭ ﺩﻭ ﻫﻔﺗﻪ ﻳﮏ ﺑﺎﺭ، ﺁﺏ ﺁﺷﺎﻣﻳﺩﻧﯽ ﻭ ﺗﻭﺗﻭﻥ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﺩ، ﺧﺑﺭ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﺩ ﮐﻪ: ﺭﻭﺯ ﺑﺯﺭﮔﺩﺍﺷﺕ ﺭﻓﻳﻕ ﻟﻧﻳﻥ ﻧﺯﺩﻳﮏ ﺍﺳﺕ. ﻭ ﻣﺭﺩﻡ ﮔﻭﻳﻭﻥ ﺑﻭﻻﻕ، ﻣﺭﺩﻡ ﻓﻘﻳﺭ، ﻗﺎﻟﯽ ﺑﺎﻓﺎﻥ، ﺗﺻﻣﻳﻡ ﻣﯽ ﮔﻳﺭﻧﺩ ﮐﻪ ﻣﺟﺳﻣﮥ ﻧﻳﻡ ﺗﻧﻪ ﻳﯽ ﺍﺯ ﺭﻓﻳﻕ ﻟﻧﻳﻥ ﺩﺭ ﺩﻫﺷﺎﻥ ﺑﺭﭘﺎ ﺩﺍﺭﻧﺩ. ﺑﻪ ﻫﻧﮕﺎﻡ ﮔﺭﺩﺁﻭﺭی ﭘﻭﻝ ﺑﺭﺍی ﻣﺟﺳﻣﻪ، ﻣﺭﺩﻡ ﺩﻩ، ﻟﺭﺯﺍﻥ ﺍﺯ ﺗﺏ، ﻣﯽ ﺁﻳﻧﺩ. ﻭ ﭼﻧﺩ ﮐﻭﭘﮏ ﭘﻭﻟﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺩﺷﻭﺍﺭ، ﺑﻪ ﺩﺳﺕ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻧﺩ ﺑﺎ ﺩﺳﺕ ﻫﺎی ﻟﺭﺯﺍﻥ، ﻣﯽ ﺩﻫﻧﺩ. و ﺍﺳﺗﭘﺎ ﮔﺎﻣﺎﻟﻑ سرباز تیزبین ﺍﺭﺗﺵ ﺳﺭﺥ، که ﭘﻭﻝ ﻫﺎ ﺭﺍ – ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺕ ﺍﻣﺎﻧﺕ – ﻣﯽ ﺷﻣﺭﺩ، می بیند ﻓﺩﺍﮐﺎﺭی ﺍﻳﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺭﺍی ﺑﺯﺭﮔﺩﺍﺷﺕ ﻟﻧﻳﻥ، ﻭ ﺩﻟﺷﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻭﺩ، ﺍﻣﺎ ﺍﻭ، ﺩﺳﺕ ﻫﺎی ﻟﺭﺯﺍﻥ ﺭﺍ ﻧﻳﺯ ﻣﯽ ﺑﻳﻧﺩ. ﻭ ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ، ﭘﻳﺷﻧﻬﺎﺩ ﻣﯽ ﮐﻧﺩ: ﺑﺎ ﭘﻭﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺭﺍی ﻣﺟﺳﻣﻪ ﮔﺭﺩ ﺁﻣﺩﻩ، ﻧﻔﺕ ﺑﺧﺭند ﻭ ﺭﻭی ﻣﺭﺩﺍﺏ ﭘﺷﺕ ﮔﻭﺭﺳﺗﺎﻥ ﺑﺭﻳﺯند، ﻣﺭﺩﺍﺑﯽ ﮐﻪ ﺯﺍﺩﮔﺎﻩ ﭘﺷﻪ ﻫﺎﺳﺕ، ﭘﺷﻪ ﻫﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺗﺏ ﺁﻓﺭﻳﻧﻧﺩ. و ﺑﺩﻳﻥ ﺳﺎﻥ، ﺩﺭ ﮔﻭﻳﻭﻥ ﺑﻭﻻﻕ، با تب ﻣﺑﺎﺭﺯﻩ کنند، والبته در بزرگداشت آن ﺭﺍﺩﻣﺭﺩ، ﺭﻓﻳﻕ ﻟﻧﻳﻥ، ﮐﻪ ﻫﺭﮔﺯ ﻓﺭﺍﻣﻭﺵ ﻧﺧﻭﺍﻫﺩ ﺷﺩ. ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺭ ﺍﻳﻥ ﮐﺎﺭ ﻣﺻﻣﻡ ﺷﺩﻧﺩ – ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﺑﺯﺭﮔﺩﺍﺷﺕ. ﺳﻁﻝ ﻫﺎی ﮐﻬﻧﻪ، ﭘﺭﺷﺩﻩ ﺍﺯ ﻧﻔﺕ ﺳﻳﺎﻩ ﺭﺍ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﭘﯽ ﺩﻳﮕﺭی ﺑﻪ ﻣﺭﺩﺍﺏ ﺑﺭﺩﻧﺩ ﻭ ﻣﺭﺩﺍﺏ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻧﻔﺕ ﭘﻭﺷﺎﻧﺩﻧﺩ. ﺑﺩﻳﻥ ﮔﻭﻧﻪ ﺩﺭ ﺧﺩﻣﺕ ﺧﻭﻳﺵ ﺑﻭﺩﻧﺩ، ﻫﻣﭼﻧﺎﻥ ﮐﻪ ﻟﻧﻳﻥ ﺭﺍ ﺍﺭﺝ ﻣﯽ ﻧﻬﺎﺩﻧﺩ. ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ارج نهادند ﻭ ﺑﻪ ﺧﻭﻳﺵ ﺳﻭﺩ ﻣﯽ ﺭﺳﺎﻧﺩﻧﺩ. ﭘﺱ، ﺍﻳﺷﺎﻥ، او را ﻓﻬﻣﻳﺩﻩ ﺑﻭﺩﻧﺩ. ﺷﻧﻳﺩﻳﻡ ﮐﻪ ﭼﮕﻭﻧﻪ ﻣﺭﺩﻡ ﮔﻭﻳﻭﻥ ﺑﻭﻻﻕ ﻟﻧﻳﻥ ﺭﺍ ﺍﺭﺝ ﻧﻬﺎﺩﻧﺩ، ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ، ﺑﻪ ﻫﻧﮕﺎﻡ ﺷﺏ، ﭘﺱ ﺍﺯ ﺁﻧﮑﻪ ﻧﻔﺕ ﺭﺍ ﺑﺭ ﻣﺭﺩﺍﺏ ﺭﻳﺧﺗﻧﺩ ﻣﺭﺩی ﺍﺯ ﺟﻣﻊ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺧﺎﺳﺕ ﻭ ﺧﻭﺍﺳﺕ ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻠﻭﻳﯽ ﺩﺭ ﺍﻳﺳﺗﮕﺎﻩ ﺭﺍﻩ ﺁﻫﻥ ﻧﺻﺏ ﺷﻭﺩ، ﻭ ﺑﻳﺎﻥ ﮐﻧﺩ، ﺗﻣﺎﻣﯽ ﻣﺎﺟﺭﺍ ﺭﺍ ﺗﻐﻳﻳﺭ ﻧﻘﺷﻪ ﻭ ﺗﺑﺩﻳﻝ ﻧﻳﻡ ﺗﻧﻪ ی ﻟﻧﻳﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﻳﺷﻪ ﮐﻧﯽ ﺗﺏ ﻭﺳﻳﻠﻪ ی ﭼﻧﺩ ﺗﻥ ﻧﻔﺕ ﻭ ﺍﻳﻥ ﻫﻣﻪ ﺭﺍ، ﺑﻪ ﻗﺻﺩ ﺑﺯﺭﮔﺩﺍﺷﺕ ﻟﻧﻳﻥ. ﺍﻳﻥ ﮐﺎﺭ ﺭﺍ ﻧﻳﺯ ﮐﺭﺩﻧﺩ ﻭ ﺗﺎﺑﻠﻭ، ﺁﻭﻳﺧﺗﻪ ﺷﺩ.

• در ستایش دیالکتیک

  ۷ اردیبهشت ۱۳۹۹، ۵:۱۶

  در ستایش دیالکتیک ‏ لشکر بیداد اکنون با صلابت پیش می راند ‏ ظالمان بَهر هزاران سال دیگر‎ ‎نقشه می ریزند زور، می گوید: آنچه هست این‎ ‎گونه خواهد ماند هر صدائی جز صدای حاکمان خاموش!‏‎ ‎‏ ‏ بر‎ ‎سر بازارها می غرّد استثمار: ‏ ‏ تازه کردم صید خود‎ ‎آغاز ‏ لیک بسیاری به خیل بردگان، نومید، می گویند:‏ ‏ آنچه می خواهیم ما هرگز نمی آید.‏ هان و هان تا زندگی باقی است واژۀ هرگز نباید گفت آنچه محکم بود دیگر‎ ‎نیست ‏ آنچه هست اکنون، این چنین دیگر نخواهد ماند.‏ ‏ حاکمان آنگه که حرف خویش بس کردند‏ حرف محکومان شود آغاز. ‏ پس، که را یارای آن باشد که «هرگز» بر زبان آرد؟ دیرپائی ستمکاران، متکی بر کیست؟ ‏ ‏ بی گمان بر ما.‏ محو استیلای جباران، متکی بر کیست؟ ‏ همچنان برما. ‏ ‏ ای فرو افتاده، برپا‏‎ ‎خیز!‏ ای سپر انداخته، بستیز! ‏ ‏ کیست بتواند ببندد راه بر آن کس که از وضع خود آگاه است؟‏ ‏ پس، تودۀ مغلوب امروزین، فاتح فردا‎ ‎ست وان زمان، «هرگز»، بی گمان «امروز» خواهد شد.‏ برتولت برشت ‏

• در ستایش دیالکتیک

  ۷ اردیبهشت ۱۳۹۹، ۵:۱۶

  در ستایش دیالکتیک ‏ لشکر بیداد اکنون با صلابت پیش می راند ‏ ظالمان بَهر هزاران سال دیگر‎ ‎نقشه می ریزند زور، می گوید: آنچه هست این‎ ‎گونه خواهد ماند هر صدائی جز صدای حاکمان خاموش!‏‎ ‎‏ ‏ بر‎ ‎سر بازارها می غرّد استثمار: ‏ ‏ تازه کردم صید خود‎ ‎آغاز ‏ لیک بسیاری به خیل بردگان، نومید، می گویند:‏ ‏ آنچه می خواهیم ما هرگز نمی آید.‏ هان و هان تا زندگی باقی است واژۀ هرگز نباید گفت آنچه محکم بود دیگر‎ ‎نیست ‏ آنچه هست اکنون، این چنین دیگر نخواهد ماند.‏ ‏ حاکمان آنگه که حرف خویش بس کردند‏ حرف محکومان شود آغاز. ‏ پس، که را یارای آن باشد که «هرگز» بر زبان آرد؟ دیرپائی ستمکاران، متکی بر کیست؟ ‏ ‏ بی گمان بر ما.‏ محو استیلای جباران، متکی بر کیست؟ ‏ همچنان برما. ‏ ‏ ای فرو افتاده، برپا‏‎ ‎خیز!‏ ای سپر انداخته، بستیز! ‏ ‏ کیست بتواند ببندد راه بر آن کس که از وضع خود آگاه است؟‏ ‏ پس، تودۀ مغلوب امروزین، فاتح فردا‎ ‎ست وان زمان، «هرگز»، بی گمان «امروز» خواهد شد.‏ برتولت برشت ‏

• در ستايش کمونيزم

  ۷ اردیبهشت ۱۳۹۹، ۵:۱۹

  در ستايش کمونيزم معقول است، فهميدنی و آسان تو که استثمارگر نيستی درکش توانی کرد. به صلاح توست جويای آن شو! ابلهان، ابلهانه‌اش می‌نامند، و پليدان، پليد! عليه پليدی‌ها و بلاهت‌ها ست. استثمارگران جنايتش می‌نامند اما، ما می‌دانيم که پايان جنايت‌ها ست. نه حماقت، که پايان حماقت‌ها ست. نه معما، که گشايش است و آسودگی آسودگی‌ای که دشوار متحقق می‌شود. تو که استثمارگر نيستی درکش توانی کرد. برتولت برشت

• به مناسبت صد و پنجاهمین سالروز تولد لنین

  ۸ اردیبهشت ۱۳۹۹، ۰:۰۶

  به مناسبت صد و پنجاهمین سالروز تولد لنین انیشتین باهوش‌ترین انسان تاریخ و فیزیک‌دان سوسیالیست که علم فیزیک را به کلی متحول کرد، می‌گوید: «به لنین به عنوان انسانی که برای تحقق عدالت اجتماعی کل زندگی‌اش را فدا کرد و کل انرژی‌اش را به اجرای آن اختصاص داد افتخار میکنم، گرچه با برخی روش‌های لنین مخالفم، اما تنها انسانی مثل لنین می‌تواند انسانیت را زنده کند، لنین نگهبان و بازگرداننده انسانیت است.» Einstein thought highly of Vladimir Lenin, saying: "I honor Lenin as a man who completely sacrificed himself and devoted all his energy to the realization of social justice. I do not consider his methods practical, but one thing is certain: men of his type are the guardians and restorers of the conscience of humanity."

• موقعیت انقلابی

  ۸ اردیبهشت ۱۳۹۹، ۴:۲۱

  مجموعه‌ی شرایط عینی مشخصی را که لنین، برای وقوع انقلاب ضروری می‌داند "موقعیت انقلابی" می‌نامند. به عبارت دیگر موقعیت انقلابی مجموعه‌ی شرایط عینی است که نتیجه‌ی بحران اقتصادی و سیاسی یک نظام اجتماعی در مرحله‌ای مشخص است و انقلاب اجتماعی را میسر می‌سازد. بر اساس تعریف لنین شرایط عینی انقلاب دارای سه مشخصه است: 1) ادامه حاکمیت برای رژیم حاکم بدون ایجاد تغییرات امکان ندارد؛ بحران در میان سران حاکمیت یعنی بحران سیاسی در طبقه‌ی حاکم موجب پیدایش شکافی می‌شود که نارضایتی و شورش مردم ستمدیده در آن راه می‌یابد. برای شروع انقلاب معمولا کافی نیست که پایینی‌ها نخواهند به روال سابق زندگی کنند، بلکه علاوه بر آن لازم است که بالایی‌ها هم نتوانند به روال سابق حکومت کنند . 2) تشدید بی سابقه فقر و بدبختی مردم ستم‌‌زده که کار را به نحوی بی سابقه به تشدید تضاد بین مردم و هیئت حاکمه می‌کشاند. 3) افزایش قابل توجه فعالیتهای مردمی که به هنگام "آرامش" تن به غارت می‌دهند؛ اما در سرفصل‌های توقانی و شورش تحت تاثیر بحران عمومی و یا در نتیجه اقدامات هیئت حاکمه بیش از پیش و به مبارزه تاریخی جلب می شوند و به نحوی بی سابقه آمادگی پیدا می‌کنند که به عمل انقلابی دست بزنند. لنین، یکی از بارزترین نشانه‌های انقلاب را این گونه توضیح میدهد که: "مردم از دولت جدا شده اند و به لزوم استقرار نظم جدید پی برده‌اند."او از "برآمد سیاسی آشکار طبقات و توده‌ها" سخن می‌گوید. آنان‌که دیگر حکومت و نظم موجود را برنمی‌تابند و دیگر نمی‌خواهند به استثمارگران و ستم‌کاران اجازه دهند که آنها را همچنان بچاپند و همچون گذشته بر آنان حکومت کنند. در نتیجه توده‌ها پا به میدان مبارزه سیاسی با حکومت گذاشته و نظم او را به چالش می‌کشند. به‌عنوان یک قانون عمومی، بدون این تغییرات عینی، که مستقل از اختیارات احزاب و گروه‌ها و طبقات می‌باشد، انقلاب، غیر ممکن است. لنین در این مورد می‌گوید: "چنین موقعیتی در سال ۱۹۰۵ در روسیه و در تمام دوران انقلاب اکتبر در غرب وجود داشت. اما آن موقعیت همچنین در سالهای شصت در قرن ۱۹ در آلمان و در سالهای ۶۱-۱۸۵۹ و ۸۰-۱۸۷۹ در روسیه وجود داشت اگر چه در این حالات، انقلابی به وقوع نپیوست. چرا ؟ بخاطر اینکه هر موقعیت انقلابی باعث انقلاب نمی‌شود. در چنین شرایطی فقط وقتی انقلاب به وقوع می‌پیوندد که علاوه بر تغییراتی که در بالا ذکر شد، تغییری ذهنی هم اضافه شود. یعنی نیروی پیشتاز برای به انجام رساندن عملیات توده‌ای انقلابی به قدر کافی قوی باشد تا بتواند دولت قدیم را (که حتی در دوره بحران هم اگر سرنگون نشود به خودی خود سقوط نمی‌کند) براندازد ( و یا جابجا ) کند." بنابراین شرط ذهنی همان عنصر رهبری یا سازمان پیشتاز است. پس هنگامی که موقعیت انقلابی یا به عبارتی شرط عینی انقلاب فراهم شد، باید توانایی نیروی پیشتاز، به اقدامات مردمی اضافه شود تا آنان بتواند دولت کهنه را که هیچوقت حتی در درون بحران‌ها نیز اگر آن را «برنیاندازند» به خودی خود «بر نمی‌افتد»، درهم بشکند. لنین به حرکت کشانده شدن یکباره «تعداد بسیار زیاد و بی سابقه‌ای» از افراد جامعه را به عنوان نشانه‌ای از انقلاب ذکر می‌کند که البته همواره با قهرمانی و جانباری توده‌های انقلاب کننده همراه است. او توضیح می‌دهد که در دوران انقلاب، توده‌ها، در مقیاس میلیونی به‌پا می‌خیزند. «عموم افراد جامعه» که پیش از این به زندگی غیر سیاسی مشغول بودند، با "افزایش فوق‌العاده سریع و یکباره و ناگهانی» به‌پا خاسته و «به طور فعال، مستقل و مؤثر در زندگی سیاسی و در کار ساختن دولت شرکت می‌کنند". این توده‌ها در جریان مبارزه خود با رژیم حاکم و نظم سیاسی و اجتماعی‌یی که آن رژیم در جامعه بر قرار کرده است، یعنی در واقع در مبارزه با روبنای حاکم، در صدد ایجاد حکومت و نظم سیاسی و اجتماعی جدیدی بر می‌آیند. لازم است که شرایط ذهنی، هماهنگ با موقعیت انقلابی، عمل نماید یعنی نیروهای انقلابی و پیشتاز سازمان‌یافته بوده و بتوانند با مردم عمیق‌ترین روابط را برقرار کنند و آنها را زیر یک شعار واحد گرد آورند و متشکل سازند. نیروی پیشتاز باید بتواند بر مبنای سیاستی صحیح و اصولی، مردم را در تهاجم علیه حکومت، به سوی پیروزی هدایت کند. اخلال و اشکال در هر یک از این اجزاء می تواند انقلاب را به گمراهی بکشاند و دچار شکست کند یا راه‌حل بینابینی و سازشکارانه‌ای را بر جامعه تحمل کند. عوامل مختلفی می توانند در پیدایش و تعمیق وضعیت انقلابی موثر باشند. هم پیوندی و ارتباطات بین المللی، دگرگونی های کشورهای پیشرفته و در ممالک همسایه، می تواند سریعا و عمیقا بر انقلاب تاثیر بگذارد. به همین دلیل است که نیروی پیشتاز یعنی عامل ذهنی باید هشیار، آماده و بیدار متوجه این تغییرات و عوامل مختلف و تاثیرگذار باشد و مواضع و تصمیمات ضروری را اتخاذ کند. وضعیت انقلابی و به عبارتی شرط عینی انقلاب می‌تواند به سرعت و بطور ناگهانی پدید آید. به همین دلیل است که نقش عامل ذهنی افزایش می‌یابد و اهمیت آمادگی و فعالیت‌ها و مسئولیت آن در قبال چگونگی روند انقلاب بیشتر می‌شود. در اواخر ماه ژوئیه سال ۱۹۱۷ لنین در مقاله "درسهای انقلاب" می‌نویسد: "هر انقلابى به معناى یک تحول ناگهانى و شدید در زندگى توده‌هاى عظیم مردم است". سپس، وی به طور مشخص، از "دوران انقلاب" صحبت می‌کند که طی آن "دهها میلیون تن از مردم در هر هفته بیش از یک سال زندگی عادی و خواب‌آلود چیز می‌آموزند".

• بریده ای از شعر اسماعیل رضا براهنی

  ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۹، ۱۸:۰۸

  قسم به چشم‌های سُرخت اسماعیل عزیزم، که آفتاب، روزی، بهتر از آن روزی که تو مُردی خواهد تابید قسم به موهای سفیدت که مدتی هم سرخ بودند که آفتاب روزی که آفتاب روزی که آفتاب روزی بهتر از آن روزی که تو مُردی خواهد تابید ای آشنای من در باغ‌های بنفش جنون و بوسه! ای درازکشیده بر روی تختخواب فنری بیمارستان «مهرگان»! ای آزادی‌خوان فقیر بر روی پله‌های مهربان! ای اشک‌های تنهای سپرده به نسیم باد تیمارستان! ای شاعرتر از شعرهای خود و شعرهای ما! ای تباه‌شده در دانشگاه، در مدارس، در کافه‌ها، میخانه‌ها و در محبت زن و فرزند و دوستان نمک‌نشناسی چون ما! ای امیدوار به این خیال که زمانی «استالین» در خیابان «چرچیل» ظهور خواهد کرد و «رفقا»یت برای معالجه‌ی شاش‌بندت تو را به «مسکو» خواهند فرستاد! ای متناقض ابدی! عاشق «استالین»، «دوگل»، «آل احمد»، «هوشی مینه»، زنی رنگین‌چشم، و «سیاوش کسرایی»، باهم! ای که در تیمارستان‌های تهران، خواب بیمارستان‌های سواحل «کریمه» را می‌دیدی! ای که می‌خواستی پسرت را به شوروی بفرستی به جایش به آمریکا فرستادی! ای که از خانه‌ی اجاره‌ای‌ات در «امیرآباد»، خواب جایزه‌ی «لنین» را می‌دیدی! از پله‌های گران‌قیمت تیمارستانی خصوصی که حقوق تقاعدت را بالا می‌کشید، صلای آزادی در می‌دادی! و گمان می‌کردی «ب» از قماش «کاسترو»ست و «ک» از کرباس «لنین»! ای متناقض ابدی! که سادگی روحت به پیچیدگی همه‌ی عقایدت می‌چربید، و سادگی‌ات کندوی عسلی بود که انگار فقط یک ملکه داشت، و زنبورهای دیگرش نبودند! ای مثل باغی از درختان گردو در ذهن کودکان ساده‌ی شعر! ای اسماعیل! ای ایستاده در صف آزمایشگاه‌های شهر، با شیشه‌ای بلند در دست، و جنگلی از تصاویر رنگین بر سر! ای خوابگرد شرق و غرب! ای خیانت‌شده! ای بی‌حافظه‌شده پس از نوبت‌ها شوک برقی! ای ناشتای عشق! ای آشنای من در باغ‌های بنفش جنون و بوسه! دکمه‌های نیمه‌سیاه و نیمه‌قهوه‌ای پستان‌های ورم‌کرده‌ات بوی بوسیدن می‌دهند دو شانه‌ی برهنه‌ات به دو غول یک چشم می‌مانند که از پشت پوست مرده جهان را می‌نگرند تماشا می‌کنی نمی‌توانی حرف بزنی، به جای حرف زدن بوسه می‌زنی بلند نشو، از رختخوابت، بلند نشو، اسماعیل! حرف که می‌زنی گریه‌ام می‌گیرد که چرا حرف نمی‌توانی بزنی ای بهار فقید کلمات بر گلستان مخدوشی از دهانی افسرده، ای اسماعیل بلند نشو از رختخوابت! ای هم‌سن شاه، معاصر اختناق، ای شهروند شکنجه! ای گنجشک دربدر در خانه‌های اجاره‌ای! ای پسر واقعی «ابراهیم» و «نیما» باهم ای بی‌خانه، ای بی‌آسمان، ای بی‌سقف، ای بی‌زمین! ای سایه‌نشین تنگ‌دست این عصر تنگ‌دل ای شاعر نسلی تهی‌دست گورت کجاست تا که به مدد عشق تو را از اعماق آن بیرون کشم؟ ای اسماعیل! ای برادر من، بلند نشو از رختخوابت! یادت صبحانه‌ای است که در روز اول انقلاب خوردم خاطره‌ی مرگت، آب غسلی است که شهیدی سوراخ‌سوراخ‌شده در انقلاب را دادم بلند نشو از رختخوابت! ای که واژه‌ها را هم یک‌یک و هم دسته‌دسته فراموش کردی، تو را به خدا، بلند نشو از رختخوابت! --مثل آسمانی که پرندگانش را فوج به فوج فراموش می‌کند مثل شبی که ستارگانش را فراموش می‌کند-- بلند نشو از رختخوابت! ای پدر زخمی پرندگان گریان آسمان ایران! ای شعرخوان جوان سی سال پیش برای کارگران! وقتی که باید از آن‌ها امضاء می‌گرفتی که شعرت را می‌فهمند، که شعری هست که کارگران هم می‌فهمند-- ای تبعید‌شده از شانه‌های سوخته‌ی کویر به روسپی‌خانه‌ی تهران! تهران، تو را، پیش از آن که بمیری به گوری گمنام بدل کرد بلند نشو از رختخوابت، اما به من بگو: گورت کجاست تا ابریشمی از کلمات بر آن بریزم! مرده باد شاعری که راز سنگر و ستاره را نداند! زنده باشی تو که این راز را می‌دانستی! و از ورای سینه‌ای سفید که بر آن خیل حوریان خفته بودند چشم‌های مورب آهوان باکره را شیر می‌دادی ای نهان‌گشته از چشم منِ بی‌یار! ای تنها مردی که جنون «اوفیلیا»ی «هملت» را داشتی! ای غرقه در مرداب‌های ساکت، در برگ‌های پائیز، در شبه‌جزایر متروک، در بهمن‌های فروریخته، در دریاچه‌های نمک، در تپه‌های طاسیده، در آشیانه‌های پرنده، در آسمان‌های بی‌ستاره، در خورشیدهای بی‌مدار، در مهتابی‌های مشرف به خالی، در کوچه‌های تهی از قدم‌های عاشق! به مدد عشق از گور بیرونت خواهم کشید!