بازتاب تنش‌های ایران و آمریکا در رسانه‌های جهان
ادامه تنش‌ها میان ایران و آمریکا در جهان کرونازده
تهران و واشنگتن در پاسخ به بحران کرونا ناکارآمد بودند و اکنون تحت فشارهای داخلی قرار دارند. در چنین شرایطی، برخی تحلیلگران تقابل محدود دو طرف برای انحراف توجه‌ها را بعید نمی‌دانند.
تصویری از پرتاب ماهواره نظامی سپاه به نام «نور» ــ عکس: تسنیم
وقتی ویروس جدید کرونا جهان‌گستر شد و به‌ویژه در ایران شیوع گسترده و مرگباری یافت، برخی تحلیلگران امیدوار بودند که تنش بین ایران و ایالات متحده در پرتوی آن کاهش یابد. ایران خواهان رفع تحریم‌ها شد. ایالات متحده از تخفیف فشار حداکثری سر باز زد و پیشنهاد ارسال کمک کرد. تهران آن را ریاکاری خواند و رد کرد. در این میان، برخی تنش‌های نظامی در خاک عراق بین شبه‌نظامیان شیعه و نیروهای آمریکایی رخ داد.
حالا مشخص شده که شیوع کووید۱۹ تنش‌ها بین واشنگتن و تهران را کم نکرده است. در جدیدترین دور افزایش تنش‌ها، قایق‌های سپاه پاسداران به ناوهای آمریکایی نزدیک شدند و پس از آن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده اعلام کرد که دستور انهدام قایق‌ها در صورت وقوع اتفاق مشابهی را داده است. فرماندهان سپاه پاسداران به نوبه خود با تهدید جدیدی پاسخ دادند. ایران یک ماهواره نظامی نیز به فضا پرتاب کرد.
در عین حال، حکومت هر دو کشور در پاسخ به بحران کرونا ناکارآمد بوده و اکنون تحت فشارهای اجتماعی و سیاسی از داخل قرار دارد. در چنین شرایطی است که تحلیلگران ترکیه‌ای و لبنانی در دو یادداشت زیر احتمال ادامه تقابل محدود دو طرف برای انحراف توجه‌ها از مشکلات داخلی را بعید نمی‌دانند.
■ چین یا ایران: کدام‌یک هدف ترامپ است؟ ــ برهان‌الدین دوران
برهان‌الدین دوران، مدیر بنیاد دولتی «پژوهش‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی» در آنکارا در ستونی در روزنامه دولتی «دیلی صباح» ترکیه به اختلاف ایالات متحده با ایران و چین می‌پردازد.
دوران مقاله‌اش را با انتقاد از «کارزار سیاه‌نمایی نیویورک‌تایمز علیه پاسخ ترکیه به کووید۱۹» آغاز می‌کند و می‌نویسد: «ایالات متحده در صدر ناموفق‌ترین کشورهای جهان در جنگ علیه ویروس کرونا است».
تحلیلگر ترکیه‌ای با اشاره به بحران کرونا و سال انتخابات در ایالات متحده می‌نویسد:
«ترامپ هر کاری خواهد کرد تا در نوامبر بار دیگر انتخاب شود. اجازه بدهید امروز یک گمانه‌زنی بکنیم: ارائه‌دادن یک "تهدید مشترک" جدید به مردم آمریکا و شکست‌دادن آن دشمن به آسانی می‌تواند به نفع ترامپ تمام شود. چین یک نامزد بدیهی برای این کار است، چون رئیس جمهوری ایالات متحده هنوز پکن را مقصر پندمی معرفی می‌کند و هر دو اردوگاه جمهوری‌خواه و دموکرات با او هم‌نظرند. اما حرکت شتاب‌زده و کوته‌بینانه علیه چین ــ که قرار است رقیب اصلی واشنگتن در دهه‌های آتی باشد ــ می‌تواند به لحاظ مالی و سیاسی و نظامی پرهزینه باشد.»
دوران پس از اشاره به روابط چین و آمریکا، مدعی می‌شود که ترامپ به «یک رقیب ضعیف‌تر و یک پیروزی» نیاز دارد و از اینجا به مسأله تنش‌ها با ایران می‌رسد:
«در روزهای اخیر، ترامپ به نقد از ایران مشغول بوده و این پرسش را مطرح کرده که آیا افزایش تنش‌ها با تهران می‌تواند به کارزار انتخاباتی‌اش کمک کند یا نه. خاطره حمله هوایی ایالات متحده که قاسم سلیمانی را سوم ژانویه کشت، هنوز تازه است. حتی شیوع ویروس کرونا عزم دولت ترامپ برای تحمیل "فشار حداکثری" بر ایران را کاهش نداد.»
دوران با اشاره به تنش‌های نظامی اخیر در خاک عراق می‌نویسد:
«ایالات متحده و ایران هنوز در حال نبرد سیاسی بر سر دولت بعدی عراق هستند. هفته گذشته، شناورهای ایرانی به آزار نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس دست زدند و تنش‌ها بین واشنگتن و تهران را افزایش دادند. وقتی ترامپ اعلام کرد که به ارتش آمریکا دستور داده در صورت حمله همه‌ی شناورهای ایرانی را نابود کنند، ایرانی‌ها با تهدید به خشونت پاسخ دادند و به ترامپ گفتند به نجات سربازان‌اش از ویروس کرونا مشغول شود. پاسخ هر دو دولت به پندمی کرونا نسبتاً ناموفق بوده و این موضوع باعث می‌شود احتمال توسل آنها به تقابل محدود بیشتر شود.»
تحلیلگر ترکیه‌ای مقاله را چنین به پایان می‌رساند:
«تنش‌های تازه با ایالات متحده می‌تواند نخبگان سیاسی ایران را قادر سازد که پاسخ ضعیف‌شان به پندمی کرونا را به گردن جهان خارج بیندازند. ویروس می‌تواند به هر دو طرف بهانه‌های تازه‌ای برای احیای تنش‌های قدیمی اعطاء کند.»
■ ویروس کرونا: تنش ایران و ایالات متحده تنها یک مثال از حادشدن وضعیت در جهان است ــ راغده درغام
راغده درغام، بنیانگذار و رئیس اجرایی انستیتو بیروت و یک زن روزنامه‌نگار باسابقه لبنانی در ستونی در وبسایت خبری اماراتی «نشنال» نسبت به افزایش تنش‌های ایران و ایالات متحده هشدار می‌دهد اما ان را یک نمونه از حادشدن اوضاع جهانی توصیف، و استدلال می‌کند که «عدم قطعیت درون مرزهای ملی در حال ایجاد اصطکاک سیاسی بین کشورها است.»
درغام در مورد رفتار جمهوری اسلامی می‌نویسد:
«در واقع برخی رهبران ایرانی رمضان را فرصتی برای بسیج حمایت مردمی از رژیم تهران می‌دانند، به‌ویژه اگر آقای ترامپ به تهدید "نابودکردن" قایق‌های تندروی آنها عمل کند. آنها احتمالاً امیدوارند که افزایش تنش به افزایش قیمت نفت بینجامد ... و آقای ترامپ را به رویارویی نظامی بکشاند که می‌تواند در سال انتخابات پرهزینه باشد.»
راغده درغام ادعا می‌کند که بر اساس اطلاعات معتبری که به او رسیده، نوعی تقابل همین حالا «در حال آماده‌شدن» در تهران است تا فشارهای اجتماعی درونی را منحرف کند. ایرانی‌ها در حال آماده شدن برای یک «مرحله دشوار پس از رمضان» هستند زیرا شیوع کووید۱۹ اقتصاد را در هم کوبانده.
به باور نویسنده نشنال امارات، جمهوری اسلامی دیگر به این نتیجه رسیده که پندمی باعث پایان‌یافتن تحریم‌های ایالات متحده یا اجرایی‌شدن موثر مکانیزم اروپایی دورزدن تحریم‌ها نخواهد شد و تهران به بازاندیشی در آنچه او «سیاست‌های توسعه‌طلبانه» در خاورمیانه نخواهد پرداخت. او بازدید محمدجواد ظریف از سوریه در هفته گذشته را گواهی بر این ادعا می‌داند.
درغام سپس به بعد بین‌المللی بحران کرونا می‌پردازد و پس از اشاره به مشکلات روسیه، درباره آمریکا می‌نویسد:
«این روزها بسیاری از دولت‌ها ــ به ویژه دولت ترامپ ــ نگران‌اند که بحران می‌تواند به ناآرامی اجتماعی، قیام و اعتراض بینجامد؛ پدیده‌هایی که همین حالا در فضای مجازی آغاز شده اند.»
روزنامه‌نگار لبنانی پس از اشاره به تقابل چین و ایالات متحده، مقاله را چنین پایان می‌دهد:
«این مهم است که اشاره کنیم رهبران و دنباله‌روان آنها در سرتاسر جهان در طوفان برآمده از این ویروس مضطرب شده‌اند. و مسأله این است که چیزی در دست نداریم برای اشاره به اینکه تنش‌ها ــ چه نظامی باشند، چه اقتصادی و چه اجتماعی ــ در جهان پس از کرونا به سرعت فروکش خواهند کرد.»
نظرها
نظری وجود ندارد.