دادخواهی اقلیمی دولت هلند را وادار به کاهش انتشار کربن کرد

ماه گذشته دولت هلند اعلام کرد که در تبعیت از یک حکم دادگاه عالی این کشور طرح‌هایی برای کاهش انتشار کربن به اجرا خواهد گذاشت. دولت هلند به دلیل شکایت فعالان زیست‌محیطی وادار به این کار شد. قرار است هلند بر اساس طرح جدید انتشار کربن را حدود ۱۰ مگاتن سالانه کاهش دهد. دولت این کشور با توجه به شیوع ویروس جدید کرونا و تصویب سیاست‌های نجات مالی، توانست این بسته اقلیمی با بودجه چند میلیارد دلاری را با اعتراض کمتر راست‌گرایان به تصویب برساند.

بر اساس این طرح، نیروگاه‌های ذغال‌سنگی برق یا تعطیل خواهند شد یا با حداقل ظرفیت به ادامه کار خواهند پرداحت. یک بسته یارانه‌ای سه میلیارد دلاری برای حمایت از پروژه‌های مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر و بازسازی مسکونی برای استفاده از این انرژی‌ها در نظر گرفته شده است.

محدودکردن شمار دام‌ها، جنگل‌کاری دوباره و کاستن از حد سرعت در خیابان‌ها و بزرگراه‌ها از دیگر بخش‌های طرح دولت هلند است.

این طرح همین حالا به اعتراض دامنه‌دار دامداران و کشاورزان هلندی انجامیده که حرفه‌شان تحت تأثیر این قوانین قرار خواهد گرفت. با این وجود،‌ بسته‌های حمایتی نیز در کنار این سیاست‌ها در نظر گرفته شده.

دولت هلند وادار به انجام این کار شده است. سال ۲۰۱۳، بنیاد زیست محیطی هلندی اورخندا*، از طرف ۹۰۰  شهروند از دولت به دلیل آنکه نتوانسته به وظیفه خود در زمینه مقابله با بحران اقلیمی عمل کند، به دادگاه شکایت کرد.

دادگاه ابتدایی به نفع آنها رأی داد و با شکایت دولت،‌ تصمیم نهایی به دادگاه عالی منتقل شد.

در نهایت، دادگاه عالی در یک تصمیم تاریخی در لاهه ۲۰ دسامبر گذشته رای داد که سیاست‌های هلند در رابطه با بحران اقلیمی کافی نبوده است و دولت هلندی را موظف کرد تا انتشار گازهای گلخانه‌ای را تا ۲۵ درصد ( در مقایسه با سال ۱۹۹۰) تا پایان سال  ۲۰۲۰ کاهش دهد.

در رأی نهایی آمده بود که دولت باید در ۲۰۲۰ به میزان ۱۵ مگاتن از انتشار کربن بکاهد و به تعهد بین‌المللی‌اش در مورد کاهش ۲۵ درصدی سریع‌تر برسد.

دولت راست‌گرای مارک روته قبلاً طرحی برای کاهش ۱۷ درصدی ارائه داده بود.

اکنون فعالان محیط زیست هلند در حال پیگیری یک شکایت اقلیمی از غول نفتی شل هستند. چنانچه شکایت از شل در دادگاه با موفقیت همراه باشد، آنگاه شل باید میزان انتشار گاز دی اکسید کربن‌اش را به میزان ۴۵ درصد تا سال ۲۰۳۰ (در مقایسه با سطح فعلی آن در سال ۲۰۲۰) کاهش دهد.

در ۲۰۱۸ نیز فعالان محیط زیست توانستند در یک دادگاه برای کاهش سطح تولید نیتروژن به پیروزی برسند.

مبنای استدلال دادگاه عالی هلند برای تأیید این حکم حقوق بشری بود: دولت هلند وظیفه دارد تا از حقوق بشر شهروندان‌اش در مواجهه با تغییرات اقلیمی محافظت کند.

دولت هلند در دوران شیوع کرونا این بسته اقلیمی با بودجه سه میلیارد دلاری را با اعتراض اندک راست‌گرایان نسبت به سال‌های پیش به تصویب رساند. به گزارش روزنامه بریتانیایی گاردین،‌ یک دلیل آن برای نمونه در نظر گرفتن بسته نجات چهار میلیارد دلاری برای هواپیمایی هلند (کی ال ام) بود و بودجه اقلیمی در مقایسه با بودجه مربوط به بحران کرونا صدای کسی را درنیاورده است.

به علاوه، شیوع کرونا همین حالا درصد قابل توجهی از انتشار کربن کاسته است.

این پرونده امید به دادخواهی‌های مشابه در دیگر کشورها را زنده کرده است. به گزارش گاردین، بیش از ۱۵۰۰ پرونده شکایت اقلیمی در سرتاسر جهان یا به انتها رسیده یا در حال انجام است. اما پرونده اورخندا موفق‌ترین آنها بوده است.

متخصصان سازمان ملل در گزارش‌هایی هشداردهنده در دو سال اخیر نسبت به پیامدهای وخیم گرمایش جهانی هشدار داده‌اند: تأثیرات تغییرات اقلیمی یعنی خشکسالی، قحطی، مهاجرت‌های اقلیمی انبوه، بیابان‌زایی،‌ پدیده‌های اقلیمی حاد،‌ سیل، خسارت‌های اقتصادی، آتش‌سوزی‌های طبیعی گسترده و بسیاری موارد دیگر که به گفته سازمان ملل به «آپارتاید اقلیمی» ختم خواهد شد.

بر اساس گزارش سالانه سازمان ملل درباره انتشار گازهای گلخانه‌ای در ۲۰۱۹ که ۲۶ نوامبر سال گذشته منتشر شد، انتشار این گازهای عامل گرمایش زمین باید تا ۲۰۳۰، دست‌کم ۵۵ درصد کاهش یابد. و کشورها باید برنامه‌های رادیکال‌تری نسبت به آنچه در توافق اقلیمی پاریس (۲۰۱۵) معین شده بود، در پیش بگیرند.

توافق پاریس از دولت‌ها خواسته است که افزایش دما را «تا حد خوبی زیر ۲ درجه سلسیوس» نگه دارند، اگرچه تعهد اصلی مبتنی بر نگه داشتن افزایش دما در مرز ۲ درجه است.

کارشناسان و فعالان محیط زیست و متخصصان پنل اقلیمی سازمان ملل نسبت به نابسنده‌بودن توافق پاریس هشدار داده‌اند و می‌گویند که افزایش دمایی معادل ۱,۵ درجه تمام تأثیرات ویرانگر تغییرات اقلیمی را به همراه خواهد آورد.

بیست‌و‌ششمین نشست تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP26) قرار بود روزهای ۹ تا ۱۹ نوامبر سال جاری در گلاسکو اسکاتلند، در بریتانیا برگزار شود. این نشست به دلیل شیوع کرونا به سال ۲۰۲۱ موکول شد.

قرار بود در نشست آتی تغییرات اقلیمی ملل متحد، کشورها برنامه‌های مشخص خود را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ـــ که به «میزان مشارکت تعیین‌شده در سطح ملی» موسوم‌اند ــ‌ ارائه دهند و به سمت اجرایی‌کردن واقعی تعهدات توافق اقلیمی پاریس بروند.

یادداشت:

*Urgenda: اورخندا  (به هلندی) یا اورجندا ( به انگلیسی) ترکیبی از دو کلمه ارجنت یا اورخنت ( به معنای اضطراری و فوری) و اجندا یا اخندا (به معنا دستور کار ) است.

در همین زمینه: