ادعای ارتش اسرائیل: ایران از سوریه عقب‌نشینی می‌کند
بر اساس تحقیقات مورد ادعا نیروهای سپاه قدس به دلیل بحران اقتصادی و بالا گرفتن نارضایتی‌های اجتماعی در ایران از سوریه عقب‌نشینی می‌کنند اما به طور نامحسوس است.
سوریه، عمق استراتژیک جمهوری اسلامی، خواب خوشی که تعبیر نداشت؟ (عکس: شاتر استاک)
ارتش اسرائیل ادعا می‌کند که نیروهای سپاه قدس به دلیل بحران اقتصادی و بالا گرفتن نارضایتی‌های اجتماعی در ایران و همه‌گیری ویروس کرونا از سوریه عقب‌نشینی می‌کنند، اما به طور نامحسوس و در همان حال غیر قابل انکار.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس ارتش اسرائیل پنجشنبه ۲۱ مه/ ۱ خرداد در یک نشست خبری در جمع خبرنگاران از عقب‌نشینی نامحسوس نیروهای سپاه قدس در سوریه خبر داد. یک مقام نظامی اسرائیل شیوه نیروهای سپاه قدس را به این شکل توصیف کرده است: «تحرکات رو به عقب از مکانی به مکان دیگر چنانکه به تدریج از سوریه دور [و به ایران نزدیک شوند] و با هر تحرکاتی هم که انجام می‌شود از تعداد نیروها کاسته می‌شود.»
مقام نظامی اسرائیل در ادامه می‌افزاید حجم این تحرکات زیاد نیست و به چشم نمی‌آید اما قابل انکار هم نیست.
ارتش اسرائیل ادعا می‌کند که بر اساس تحقیقات میدانی به این نتایج دست پیدا کرده است. نشست خبری یاد شده هم بر اساس گزارش آسوشیتدپرس برای معرفی نتایج این تحقیقات برگزار شده بود.
در این نشست خبری مقام نظامی اسرائیل ادعا کرد در اثر پیامدهای تحریم‌های آمریکا و بحران اقتصادی که ایران به آن دچار شده و همینطور پیامدهای همه‌گیری ویروس کرونا در ایران که بحران اقتصادی موجود را عمیق‌تر کرده است، جمهوری اسلامی ایران چاره‌ای جز عقب‌نشینی از سوریه ندیده است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده سابق و رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت در مصاحبه با برنامه اینترنتی رودررو با اشاره به سفرش به سوریه گفته بود:
«زمانی که به سوریه رفتم عده‌ای گفتند هزینه درست کردم. ولی باز هم تکرار می‌کنم ما شاید ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار به سوریه پول دادیم و باید از سوریه پس بگیریم. پول این ملت آنجا هزینه شده است.»
بنا بر گفته فلاحت‌پیشه دولت سوریه که توانایی بازپرداخت این مبلغ را ندارد، امتیاز استخراج برخی از معادن سوریه را به مدت ۷۰ سال به جمهوری اسلامی ایران واگذار کرده است.
حسین شریعتمداری، نماینده ولی فقیه در موسسه کیهان در سرمقاله‌ای اظهارات فلاحت‌پیشه را «سخیف» و «عوامانه» و ناشی از «کم‌دانی» او جلوه داد. برایان هوک، مسئول کارگروه ایران در وزارت خارجه آمریکا ۹ آبان / ۳۱ اکتبر سال گذشته در مصاحبه‌ای تخمین زده بود که ایران ۱۶ میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده است.
گذار از فاز نظامی به فاز سیاسی
سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در سخنانی که ۲۴ اردیبهشت سال جاری ایراد کرد با تکذیب گزارش‌‌‌ها درباره عقب‌نشینی نیروهای سپاه قدس از سوریه ارتش اسرائیل را به «سیاست گمراه‌سازی و دروغ‌پراکنی» متهم کرده و گفته بود:
«رسانه‌های اسرائیلی از روی حماقت و فریبکاری تلاش کردند کاهش پروازها و حمل‌ونقل هوایی میان ایران و سوریه را دستاوردی برای اسرائیل قلمداد کنند و این فریب و گمراه‌سازی است، زیرا این مسئله ناشی از تأثیرات کرونا بوده است.»
نصرالله در ادامه افزوده بود:
«مستشاران با تصمیم سوری و ایرانی در سوریه حضور دارند و رزمندگان هم با تصمیم سوریه و مقاومت حضور دارند و تحت تأثیر هیچ چیزی قرار نخواهد گرفت.»
دبیرکل حزب‌الله لبنان اما به مخالفت روسیه با حضور نظامی ایران در سوریه اشاره‌ای نکرد: تشکیل کارگروه مشترک توسط روسیه و اسرائیل برای خروج نیروهای خارجی و برقراری ثبات در سوریه یکی از مهم‌ترین نمودهای این مخالفت بود.
همزمان با این تحولات گیر پدرسون، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه از آمادگی طرف‌های متخاصم در جنگ داخلی سوریه برای آغاز دور تازه‌ای از گفت وگوهای صلح در ژنو و توافق بر سر قانون اساسی تازه‌ای برای آن کشور خبر داده است. پدرسون احتمال داده که وقفه در درگیری‌ها در سوریه ممکن است امکانی برای غلبه بر «سوءظن بسیار بسیار عمیق» بین طرفین متخاصم به وجود آورد.
گذار سوریه از فاز نظامی به فاز سیاسی و همزمان تسریع روند بازسازی این کشور بدون سرمایه گذاری اروپا و نیز کشورهای خلیج‌فارس میسر نیست. اسد هم به از سرگیری مناسبات با کشورهای عربی خلیج فارس و عضویت مجدد در اتحادیه عرب بی‌تمایل نیست.
نظرها
هوشنگ
تحلیلی از "حزب کمونیست ایران" در مورد عقب نشینی های اخیر رژیم در برابر آمریکا. گر چه در این متن تمرکز بر روابط رژیم و آمریکا میباشد, اما این تحلیل به طور کلی در مورد حضور ج.ا. در سوریه, و در مورد عقب نشینی اش از آنجا نیز صادق است. ------------------------------ جمهوری اسلامی، عقب نشینی گام به گام بنا به گزارش خبرگزاری رویترز نیروی دریایی آمریکا روز سه شنبه ۱۹ مه به کشتی‌ها و قایق‌ها در خلیج فارس هشدار داده که بیشتر از ۱۰۰ متر به ناوگان این کشور نزدیک نشوند. نیروی دریایی آمریکا تأکید کرده نزدیک شدن به ناوهای رزمی آمریکایی در فاصله کمتر از ۱۰۰ متر تهدید تلقی شده و در نتیجه واکنش دفاعی در پی خواهد داشت. این هشدارها در پی تهدیدات یک ماه پیش دونالد ترامپ آمده که گفته بود در صورت تعرض قایق‌های ایرانی به سوی آنها شلیک خواهند کرد. این هشدارها در شرایطی است که ماه گذشته ۱۱ قایق ایرانی در اقدامی ماجراجویانه به کشتی ها و گاردهای ساحلی آمریکا در آبهای خلیج نزدیک شدند. همزمان با این هشدارها برایان هوک، مسئول امور ایران در وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که رهبران رژیم ایران حالا تنها یک راه دارند: “یا با پرزیدنت ترامپ مذاکره کنند یا فروپاشی اقتصادی را مدیریت کنند.” این خط و نشان کشیدن ها در حالی است که در نتیجه تشدید تحریم های اقتصادی صادرات نفت ایران از روزانه دو میلیون و ۱۳۰ هزار بشکه در سال ۲۰۱۷ به کمتر از ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است و در ادامه تشدید تحریم ها اخیرا کشتی‌های جنگی آمریکا راهی دریای کارائیب شده‌اند تا جلوی ورود نفتکش‌های ایرانی به سواحل ونزوئلا را بگیرند. سخنان هوک به رغم لحن تند و تهدید آمیز آن در مورد رژیم جمهوری اسلامی نشان می دهد که مقامات رسمی دولت آمریکا هنوز از رام شدن این رژیم و اصلاح سیاست های آن در راستای منافع آمریکا و متحدین آن در منطقه خاورمیانه قطع امید نکرده اند. اما به رغم این هشدارها و خط و نشان کشیدن ها از جانب آمریکا و تهدیدات توخالی، هر از چند گاهی فرماندهان سپاه پاسدارن در عالم واقع گام به گام در برابر سیاست تهاجمی آمریکا عقب نشینی کرده اند. در عراق یکی از کانون های کشمکش دو طرف اگر چه سران جمهوری اسلامی مصطفی کاظمی را که قبلا ریاست سازمان امنیت عراق را بر عهده داشت به همدستی با آمریکا در کشتن قاسم سلیمانی متهم می کردند، اما سرانجام بعد از دیدارهای جداگانه سفرای جمهوری اسلامی و آمریکا با کاظمی، جمهوری اسلامی حمایت خود از معرفی وی به عنوان نامزد نخست وزیری عراق را اعلام کرد. آمریکا نیز بار دیگر بطور زمانبندی شده معافیت عراق از تحریم های ایران را تمدید کرد. هم آمریکا و هم جمهوری اسلامی در حل بحران حکومتی در عراق و خاموش کردن اعتراضات توده ای منافع مشترک دارند. همچنین بعد از آنکه ارتش آمریکا برای مقابله با حملات موشکی حشد الشعبی و دیگر گروههای اسلامی وابسته به جمهوری اسلامی، سامانه های ضدموشکی پاتریوت را در پایگاه عین الاسد و پایگاهی در اربیل کردستان عراق مستقر کرد عملا حملات راکتی نیروهای وابسته به جمهوری اسلامی علیه نیروهای آمریکایی متوقف شده است. این تحولات نشان می دهد که اگر چه جمهوری اسلامی به عنوان یک حربه تبلیغاتی از نیروهای وابسته به خود در پارلمان عراق برای تحت فشار قرار دادن آمریکا جهت ترک خاک عراق تلاش می کند، اما در عمل به حضور آمریکا در خاک این کشور و رعایت منافع استراتژیک آن تمکین کرده است. در دوره ای که آمریکا به رغم افول قدرت اقتصادی و موقعیت هژمونیک خود در جهان برای رسیدن به مقاصد خود تهاجمی عمل می کند و برای حفظ مزایا و منافع استراتژیک خود در منطقه خاورمیانه قدرت نظامی و اقتصادی خود را بکار می بندد، لابد سران جمهوری اسلامی هم متوجه شده اند که با مانور دادن در شکاف رقابت های روسیه و چین با آمریکا نمی تواند بیش از این زیر فشارهای دولت آمریکا دوام بیاورد. از سوی دیگر اتحادیه اروپا هم در واکنش به سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی و مقابله با برنامه های تولید موشک های دوربرد و بلند پروازی های اتمی آن بیش از پیش با مواضع آمریکا که رئوس آن را در هنگام خروج از برجام اعلام کرد همگرا شده است. همه از جمهوری اسلامی می خواهند که پا از محدوده ای که برایش تعیین کرده اند فراتر نگذارد. از مداخله گری های نظامی در کانون های بحران منطقه دست بردارد، منافع استراتژیک قدرت های غربی و متحدان آنها در منطقه را تهدید نکند و یک عضو رام شده و مؤدب جامعه جهانی سرمایه شود. به نظر می رسد تشدید فشارهای آمریکا و اتحادیه اروپا برای مهار جمهوری اسلامی در منطقه و از طرف دیگر شکست استراتژی تعرض بازدارنده رژیم در منطقه باعث شده که رژیم اسلامی هر چه بیشتر به نرم های مد نطر و مقبول قدرت های سرمایه داری جهانی تن دهد. شرایطی داخلی ایران هم جمهوری اسلامی را به سوی سازش گام به گام سوق می دهد. منافع و غریزه طبقاتی به جمهوری اسلامی حکم می کند که دشمنان آشتی ناپذیر خود را بشناسد. قدرت های سرمایه داری جهان دشمنان آشتی ناپذیر جمهوری اسلامی نیستند. جمهوری اسلامی در طی همین ماههای اخیر با بحران های متعددی روبرو شده که این بحران ها رژیم را فرسوده کرده اند. خیزش آبان ماه و سرکوب خونبار جوانان و به حاشیه رانده شدگان بستوه آمده از فقر و بیکاری، بحران مشروعیت ادعایی رژیم را عمیق تر کرد. رژیم به رغم سبعیتی که در سرکوب معترضان از خود نشان داد نتوانست جامعه را مرعوب کند و تحولات متعاقب نشان داد که توده های به جان آمده بیشتر به گذار انقلابی از جمهوری اسلامی گرایش پیدا کرده اند. خشم و اعتراضی که در پی کشتار مسافران هواپیمای اکراینی و دروغپردازی حول آن شعله بر کشید، نشانگر آن بود که مردم همچنان مترصد فرصتی هستند تا شر این رژیم را از سر خودشان کم کنند. بعد از آن شکست مفتضحانه رژیم در نمایش انتخاباتی مجلس و “نه بزرگ” مردم به جمهوری اسلامی نشان داد که قدرت نمایی رژیم در رژه تابوت ها از عزم مردم برای به زیر کشیدن این رژیم چیزی کم نکرده است. بحران کرونا ضعف و استیصال، فساد نهادینه شده و دروغگویی رژیم جمهوری اسلامی و ضدیت آن با مصالح عمومی مردم در مقابله با این نوع بحران ها را بیشتر نمایان ساخت. اکنون چنین به نظر می رسد که جنبش دادخواهی علیه کشتار آبان و خشم و انزجار علیه موج اعدام ها و بگیر ببندهایی هایی که جریان دارد مانند آتش زیر خاکستر در زیر گرد و غبار بحران کرونا مدفون شده اند، اما طولی نخواهد کشید که شعله های آن فروزان تر از خیزش آبان دامان جمهوری اسلامی را خواهد گرفت. تداوم اعتراضات و اعتصابات کارگری و جنبش های اعتراضی بر متن تشدید فقر و فلاکت اقتصادی همین را گواهی می دهد.