بحران جانشینی رهبر: آیا «غدیرسازی» جدیدی در راه است؟
گفت‌وگو با شیرین عبادی
خامنه‌ای در یک فایل صوتی ادعا میکند خمینی به او گفته بود «شما رهبر بشوید». آیا مسئله جانشینی رهبر در رده‌های بالای حاکمیت به یک بحران و جنگ قدرت تبدیل شده است؟
فرزاد صیفی‌کاران
روز چهارشنبه ۱۴ خرداد و تنها یک روز پس از سی و یکمین سالگرد مرگ روح‌الله خمینی، وبسایت پایگاه اطلاع‌رسانی خامنه‌ای گزارشی را حاوی یک فایل صوتی با عنوان «شما رهبر بشوید» منتشر کرد. در این فایل صوتی صدای خود خامنه‌ای را می‌شنویم که خاطراتش را درباره برکناری حسین‌علی منتظری از جانشینی رهبری جمهوری اسلامی و انتخاب خودش را به عنوان جانشین از جانب خمینی بیان میکند.
بر طبق آنچه در توضیح این فایل صوتی منتشر کردند، مهرماه سال ۱۳۶۷ یعنی شش ماه قبل از رویدادهای فروردین ۱۳۶۸ که به عزل آیت‌الله منتظری از رهبری آینده جمهوری اسلامی ختم شد، در جلسه‌ای خصوصی با حضور سران قوا در آن زمان یعنی خامنه‌ای، هاشمی رفسنجانی، موسوی، موسوی اردبیلی و سید احمد خمینی، روح‌الله خمینی بر عزل آیت‌الله منتظری مجدد تأکید کرده، و خطاب به علی خامنه‌ای گفته است که او را گزینه مناسب برای رهبری آینده جمهوری اسلامی میداند.
این فایل صوتی جلسه خصوصی در شرایطی منتشر میشود که بحث جانشینی رهبر بعد از علی خامنه‌ای، با توجه به یکدست شدن مجلس شورای اسلامی تحت تسلط اصول‌گرایان بیش از هر زمان دیگری بالا گرفته است.
اکنون پرسش اینجاست، هدف از انتشار این فایل صوتی در شرایط کنونی چیست؟ آیا مسئله جانشینی رهبر در رده‌های بالای حاکمیت جمهوری اسلامی به یک بحران و جنگ قدرت تبدیل شده است؟
شیرین عبادی، حقوق‌دان و برنده جایزه صلح نوبل، اخیرا در یادداشتی تحت عنوان «آیا غدیرسازی جدیدی در راه است؟» به بیان دلایل انتشار این فایل صوتی پرداخته و زمانه در همین زمینه با او گفت‌وگو کرده است.
■ گفت‌وگوی زمانه با شیرین عبادی را بشنوید:
شیرین عبادی معتقد است انتشار فایل صوتی جلسه خصوصی خامنه‌ای در شرایط حال حاضر به این دلیل است که نشان دهند همان‌طور که خمینی جانشین خودش را تعیین کرد، به تبع او رهبر صالح فعلی هم امکان و اجازه تعیین جانشین بعد از خود را خواهد داشت و آن را غدیرسازی جدید میداند:
«طبق نواری که از مجلس خبرگان منتشر شد، در آنجا قید شده بود که آقای رفسنجانی به چه صورت صحبت می‌کنند، و بعد جسته‌وگریخته خاطراتی از اطرافیان، ولو به‌صورت غیررسمی نقل می‌شد که آقای هاشمی رفسنجانی برای اینکه بتواند آراء را به سمت آقای خامنه‌ای برگرداند، یک مطلبی هم از خودش عنوان میکند که آقای خمینی، خامنه‌ای را صالح برای رهبری میدانستند. این مطلبی است که چند سال قبل بر سر زبان‌ها بود و آقای خامنه‌ای هم در کتاب‌هایش به این مسئله اشاره میکند و باافتخار می‌گوید که خمینی من را انتخاب کرده بود و صالح می‌دانست. صرف‌نظر از صحت‌وسقم این ادعا، اکنون پس از سی سال به‌قدرت رسیدن آقای خامنه‌ای، منتشر کردن یک نوار که ادعا میشود مربوط به سالها قبل است، حکایت از ضرورت یک امر میکند، زیرا اگر این نوار سالها قبل وجود داشته و مربوط به صحبت‌های سال‌های اولیه انتخاب ایشان است، پس چرا الآن دو مرتبه آن را منتشر می‌کنند؟»
به گفته شیرین عبادی در نظام جمهوری اسلامی هر گاه قصد دارند موضوعی را به افکار عمومی تحمیل و از مخالفت‌های موجود جلوگیری کنند، به احوال و اقوال خمینی استناد خواهند کرد:
«با توجه به روشی که در ایران وجود دارد و همواره وقتی سیاستمداران در قدرت هنگامی‌که می‌خواهند یک امر را جا بیندازند، فوراً استناد می‌کنند به گفتار یا کردار آقای خمینی، و می‌گویند خمینی این‌گونه می‌گفت پس ما هم حق داریم. این شیوه و روش مرسومی است که همه ما می‌دانیم. اکنون با توجه به این روش، یادآوری این مسئله بعد از سی سال که خمینی جانشین خود را تعیین کرد، چه معنایی دارد؟ آیا جا انداختن این مطلب نیست کسی که ردای رهبری ایران را پوشیده، میتواند جانشین خودش را هم تعیین کند؟ بنابراین اگر زمانی شما شنیدید که رهبر فعلی کسی را به عنوان جانشین تعیین کرده، بدانید که کار عجیب‌وغریبی صورت نگرفته، چراکه خمینی هم همین کار را کرده بود و در حقیقت این امر به‌نوعی تعیین جانشین آینده است. همچنین ازآنجایی‌که آقایان به‌غلط خود را جانشین روش محمد و علی معرفی می‌کنند و هر چیزی را می‌خواهند به آنها منتسب کنند، در حقیقت با طعنه و کنایه من از «غدیرسازی» نام بردم و هدفم طرح این سؤال است، آیا می‌خواهید جای پای کسی را محکم بکنید که در آینده قرار است بر این مقام تکیه بزند؟ از اکنون تلاش میکنید جلودار انتقادات شوید؟»
رهبری علی خامنه‌ای همواره محل بحث، تردید و مناقشه بوده است، چرا که از سویی تردیدها نسبت به روایتی که «حدیث جعلی» خوانده میشود از جانب هاشمی رفسنجانی بسیار زیاد است و از سوی دیگر، رهبری خامنه‌ای بنا بود یک رهبری موقت باشد و او از لحاظ فقهی به این دلیل که آیت‌الله نبود، امکان انتساب به سمت رهبر و ولی‌فقیه را نداشت.
اما موضوع جانشینی رهبر آینده ظاهراً در لایه‌های بالای نظام جمهوری اسلامی به یک بحران تبدیل شده و به گفته شیرین عبادی در زیرپوسته قدرت این بحران ایجاد شده است. منتهی نماد بیرونی آن فعلاً پیدا نیست، اما بیت خامنه‌ای به صورت مداوم تلاش میکند تا فرد موردنظر آنها رهبر بعدی نظام باشد.
نظرها
کارو
تمام شواهد حاکی از آن است که به زودی جناب حجة الاسلام ابراهیم رئیسی با کنار زدن دیگر رقبا و به ویژه حجة الاسلام روحانی، حجة الاسلام لاریجانی و دیگران، به «امام رئیسی» تبدیل شده و امام سوم امت بشوند. مردم همیشه در صحنه هرچه بتوانند در تظاهرات ها و اعتراضات آینده شان علیه این جنایتکار شعار داده و افشاگری کنند. #رئیسی_بمیری_رهبری_رو_نبینی
Ahmadi
تا اونجایی که من یادم هست خامنه ای اصرار داشت کس دیگه ای رهبر بشه ولی مجلس خبرگان با اتفاق آرا اونو انتخاب کردن کسی که قصد دارد مطلبی رو بنویسه باید صادق باشه و با اطلاعات کامل و بدون جبهه گیری بنویسه ♂️
یاسین
علی ما نقل تاریخ هر ثانیه ش تکرار است نقل خانم شیرین عبادی آدم را یاد تعیین خلیفه سوم میاندازد آن نظری در اکثریت است که رای عبدالرحمن با اوست
شهرام 48
وقتی از این ماجرا و ماوقع صحبت به میان می‌آید هرکس فراخور خواسته و دلپسند خودش اظهار رای و نظر میکند اما واقعیت امر این است که تمامی حرکات و اتفاقات از پیش مهندسی شده و بر پایه برنامه مدون انجام و به اجرا درآمد
دوست
به تبع او نه به طبع او.. -------- ویراستار: ممنون. تصحیح شد.
محسن
اینکه خمینی خامنه ای رو صالح میدونست جدا فیلم مجلس خبرگان برای تعیین جانشین خمینی به صورت کامل موجوده که چند ساعته و چطور مسشه که رای به رهبری خامنه ای میدن این چرتو پرتا چیه آدمو از خودتون نا امید میکنید
بیژن
خمینی هیچوقت کسی رو به جانشینی تعیین نکرد. اینها جعلیات است. چون همه میدانستند که خمینی هرگز چنین کاری نکرده داستانی ساختند و با داستان گویی آقایان خبرگان را سرگرم و خواب کردند. داستان را طوری تعریف کردند که گویی حقیقت است. بروید مباحث همان مجلس را بخوانید تا متوجه بشوید با نقل یک داستان جعلی چطوری تاریخ سی سال بعد را پی ریزی کردند. داستان این بود.رفسنجانی از قول سید احمد خمینی تعریف که وقتی خامنه ای به کره شمالی رفته بود و تلویزیون مراسم استقبال از رییس جمهوری را نشان میداده خمینی گفته واقعا این آقای خامنه هیئت رهبری به او می آید. معلوم نیست منظورش از رهبری ولایت فقیه بوده یا همان ریاست جمهوری که شغلش بوده. و خبرگان دل به این داستان دادند و این شد تایید خامنه ای توسط خمینی. با این وجود بیش از پنجاه درصد موافق نبودند. رفسنجانی با تحت فشار قرار دادن خبرگان که الان مرده روی زمین است و مردم منتظرند و این انتخاب موقتی است بالاخره به اکثریت لازم دست یافت. خود خامنه ای هم میدونست که شایستگی اش را ندارد. و اینکه گفت من شایستگی و شرایطش را ندارم. این اولین و آخرین حرف درستی بود که در زندگیش به زبان آورد. حالا اما هی دروغ میسازند که بگویند خمینی جانشین تعیین کرده پس جانشینش هم میتواند تعیین کند. و ده سال است که حرف از غدیر قم میزنند. اما بضرس قاطع میتوان گفت که اگر چنین کاری بکند همان روز آخرین روز حکومت خودش و جانشینش خواهد بود. نه فقط مردم بلکه بسیاری از گرگهایی که او را احاطه کرده اند زندگی را بر او حرام خواهند کرد. خامنه ای این را میداند. پسرش هم این را میداند و برنامه اش در حال حاضر چاپیدن کشوراست تا پدر زنده است. داعیه رهبری ندارد. خواهید دید که چنین خواهد شد.
اسبقی
یک نکتهء اساسی در صحبت های جناب "بیژن" اشاره به خصلت گرگ وحشی بودن اطرافیان خامنه ای است. که چنین توصیفی دیگر به هیچ وجه بیانی استعاره ای نیست, و بلکه توصیف دقیق حیوانات وحشی ی است که مردم ایران با آنان روبرو هستند. اقتصاد کشور ورشکسته شده است. بازار نفت خوابیده. قاچاق نفت دیگر نه مشتری دارد و نه پول و پله ای. زمانی که این گرگها دیگر نتوانند از بازار نفت دزدی کنند, و دیگر پولی از صندوق های بازنشستگی و بازار بورس و ...در میان نباشد, دقیقا به خاطر گرگ صفتی خویش شروع خواهند کرد به دریدن یکدیگر. این جنبه از بحران جانشینی رهبر اکثر اوقات نادیده گرفته میشود.
امیرحسین
این که میگید خامنه ای رهبر آینده رو انتخاب می کنه به نظرم چندان درست نیست. خامنه ای نمی تونه مستقیما با مردم صحبت کنه و به مردم بگه که من فلانی رو انتخاب کردم چون سالها دارند مردم رو فریب میدن و پای صندوق رای خبرگان می کشونند و مردم به صورت قانونی انتظار دارند که مجلس خبرگان رهبر آینده رو انتخاب کنه. به نظرم خامنه ای در یکی ازصحبت هاش به زودی توصیه ای می کنه که فلانی می تونه برای رهبری مناسب باشه. اما نه با قطعیت. بلکه این رو به مجلس خبرگان واگذار می کنه. اما طوری جریان رو پیش می برند که یکی به نعل بزنند یکی به میخ. صراحتا نمی گه. طوری که در آینده هر جا لازم شد بگن خامنه ای دخالتی در انتخاب رهبر نداشته و این تصمیم مجلس خبرگان بوده که صالح ترین فرد رو انتخاب کردند.