پیش‌نویس نهایی برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های ایران و چین تصویب شد

سخنگوی دولت از تصویب پیش‌نویس نهایی برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های ایران و چین در هیئت دولت خبر داد و آن را مهم خواند. پیش از این درباره این برنامه گفته شده بود که ایران امتیازهای بسیاری در زمینه سرمایه‌گذاری‌های نفت و گاز به چین داده است اما ظریف موضوع را تکذیب کرده و گفته بود این توافق‌نامه در حد پیشنهاد است.

علی ربیعی، سخنگوی دولت سه‌شنبه ۳ تیر گفت: «تصمیم و مصوبه مهم جلسه گذشته هیئت وزیران در حوزه سیاست‌گذاری، پیش‌نویس نهایی برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های ایران و چین بود که به تصویب رسید و این امر پیشرفت بزرگی در تعمیق روابط با چین محسوب می‌شود.»

ربیعی این برنامه را «اثبات‌کننده شکست‌های آمریکا و سیاست‌های این کشور برای منزوی کردن ایران و قطع ارتباط ایران با جامعه بین‌المللی» دانست و افزود: «این راهبرد با اتخاذ رویکرد برد - برد و تأکید بر سیاست‌های متوازن جهت تأمین منافع متقابل، نویدبخش همکاری‌های طولانی‌مدت هم است.»

به‌گفته ربیعی «بخش مهمی از این برنامه با تفاهم صورت گرفته و مذاکرات انجام‌شده به‌زودی به مرحله اجرا خواهد رسید».

«گسترش همکاری‌های دوجانبه اقتصادی و تجاری، گسترش همکاری‌های دانشگاهی در بخش فن‌آوری و علم، تقویت و اجرای قانون و همکاری‌های امنیتی در حوزه‌های مختلف از جمله تروریسم، حمایت از یکدیگر در مجامع بین‌المللی و گسترش همکاری‌های نظامی، همکاری در زمینه‌های نفت خام، پتروشیمی، راه‌آهن، اتصالات دریایی با هدف ارتقای جاده ابریشم و مباحثی در کنار توسعه مانند ریشه‌کردن فقر و بهبود معیشت مردم در مناطق کمتر توسعه‌یافته» از جمله موضوعاتی است که براساس سخنان سخنگوی دولت در این برنامه گنجانده شده است.

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران یکشنبه یکم تیر در جلسه هیئت دولت با اشاره به برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های ایران و چین، شرایط جدید در مناسبات دو کشور را دارای اهمیت استراتژیک برشمرد و پیشبرد مشارکت راهبردی دو کشور در مناسبات دوجانبه منطقه‌ای و بین‌الملل را براساس «رویکرد برد - برد» هدف اساسی این برنامه بلندمدت دانست.

روحانی با تأکید بر گسترش همکاری دو طرف در حوزه انرژی، توافق در این برنامه را گامی مثبت در جهت افزایش اهمیت انرژی جهانی و توسعه پایدار منابع نفت و گاز و همچنین انرژی‌های تجدیدپذیر خواند و سرمایه‌گذاری مشترک در توسعه مناطق آزاد را برای ارتقای نقش این مناطق در تولید و تجارت بین المللی پرفایده دانست.

هیئت دولت روز یکشنبه درباره برنامه همکاری جامع ۲۵ ساله ایران و چین به وزارت امور خارجه مأموریت داد که طی مذاکرات نهایی با طرف چینی، این برنامه را به امضای طرفین برساند.

اوایل ماه سپتامبر سال گذشته نشریه بریتانیایی پترولیوم اکونومیست در گزارشی تفصیلی به‌نقل از یک منبع نزدیک به شرکت نفت ایران که نام او ذکر نشده بود، نوشته بود که در سفر ماه اوت ظریف به چین و دیدارش با وانگ یی همتای چینی خود، او براساس توافقی که در سال ۲۰۱۶ به نام «مشارکت جامع استراتژیک چین و ایران» امضا شده بود، متنی گسترش‌یافته به وزیر خارجه چین ارائه داده که بندهای غیرعلنی شامل تخفیف و امتیازهای بسیار به چین در زمینه سرمایه‌گذاری نفت و گاز ایران به آن افزوده شده بود.

روحانی و ربیعی در حالی از «رویکرد برد ـ برد» در برنامه استراتژیک مشترک با چین سخن می‌گویند که این نشریه توافق فوق را «حیرت‌انگیز» خوانده و نوشته بود اجرای آن می‌تواند در توازن بخش جهانی نفت و گاز تغییرات اساسی صورت دهد.

براساس این گزارش، ستون اصلی برنامه مشترک دو کشور سرمایه‌گذاری ۲۸۰ میلیارد دلاری چین برای توسعه بخش‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران است. این مبلغ می‌تواند در طول دوره پنج ساله نخست واریز شود، اما گفته می‌شود که مبالغ بیشتر در دوره‌های پنج ساله بعدی، بسته به توافق دو طرف، در دسترس خواهد بود.

سرمایه‌گذاری دیگر ۱۲۰ میلیارد دلاری و برای ارتقاء زیرساخت‌های حمل و نقل و زیرساخت‌های تولیدی ایران است که می‌تواند همچون توافق قبلی در دوره پنج ساله و یا در صورت موافقت دو طرف در دوره بعدی واریز شود.

در این گزارش آمده بود که این توافق به چین تخفیف‌های بزرگی برای خرید نفت داده است و پکن می‌تواند پول محصول خریداری شده از ایران را حداکثر تا دو سال به این کشور پرداخت کند.

از جمله مزایای دیگر این است که «شرکت‌های چینی اولین حق انتخاب یا رد طرح‌های جدید، ناتمام یا متوقف شده‌ توسعه‌ میدان‌های نفت و گاز ایران را خواهند داشت. شرکت‌های چینی همچنین اولین حق رد یا قبول انجام پروژه‌های پتروشیمی در ایران را در اختیار خواهند گرفت».

از سوی دیگر، دست‌کم پنج هزار پرسنل امنیتی چین در ایران مستقر خواهند شد تا از پروژه‌های چینی «محافظت» کنند. چین همچنین این «حق» را دارد که «هر محصول نفت، گاز و پتروشیمی را تا حداقل تخفیف تضمین‌شده ۱۲ درصد تا شش ماه خریداری کند.

این قرارداد این «حق» را نیز به چین می‌دهد تا پرداخت‌هایش را به «یوآن» واحد پول ملی خود یا ارزهای ضعیف‌تری که از تجارت با آفریقا و کشورهای اتحاد جماهیری شوروی پیشین به‌دست آورده است، بپردازد. بدین ترتیب از دلار برای پرداخت معاملات این کالاها از چین به ایران به هیچ وجه استفاده نمی‌شود.

مقام نزدیک به وزارت نفت ایران به پترولیوم اکونومیست گفته بود که با این قرارداد ایران می‌تواند در شورای امنیت سازمان ملل چین را در کنار دوست دیرین خود روسیه داشته باشد تا با وتوهای خود مانع از گسترش تحریم‌های آمریکا علیه ایران از طریق شورای امنیت شوند.

رسانه‌های ایران در آن زمان گزارش پترولیوم اکونومیست را «شایعه» و «خبرسازی» درباره روابط ایران و چین خوانده و انگیزه آن را نگرانی غرب از روابط تجاری و اقتصادی دو کشور دانسته بودند.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز حدود یک ماه پس از انتشار گزارش نشریه بریتانیایی گفته بود: «این مسئله از اساس نادرست است. صرفاً پیشنهادی از سوی ایران برای روابط ۲۵ ساله مطرح شده است. در اصل، توافقی در کار نیست که بندهایی داشته باشد. یک پیشنهاد برای برنامه‌ای ۲۵ ساله است که تازه باید بنشینیم و شروع به نوشتن توافق کنیم.»

بیشتر بخوانید: