تنش‌های تهران‌ـ‌‌‌واشنگتن:‌ آیا ایران منتظر انتخابات ۲۰۲۰ آمریکاست؟

هرچند بحران شیوع ویروس جدید کرونا ابتدا احتمال کاهش تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده را افزایش داد،‌ اکنون این چشم‌انداز کاهش تنش از بین رفته است. در زیر خلاصه‌ دو یادداشت درباره آخرین وضعیت تنش‌ها را به قلم یک مقام سابق امنیتی آمریکا و سفیر پیشین ایتالیا در عراق مرور خواهیم کرد. نویسندگان این دو یادداشت احتمال مذاکره بین دو کشور را اندک می‌دانند و احتمال افزایش تنش را مطرح می‌کنند.
آیا ایران منتظر نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری پیش روی آمریکا برای آغاز مذاکرات است؟

◾️ ترامپ به دنبال یک معجزه ایرانی است. تهران اما به او چنین چیزی نخواهد داد ــ مارکو کارنلوس

مارکو کارنلوس،‌ سفیر سابق ایتالیا در عراق و فرستاده مخصوص ایتالیا به سوریه در امور مربوط به فرآیند صلح، در یادداشتی برای وب‌سایت «میدل ایست آی» استدلال می‌کند که مقام‌های ایرانی علی‌رغم تمایل دونالد ترامپ،‌ با رئیس‌جمهوری ایالات متحده به مذاکره نخواهند نشست.

کارنلوس مقاله را با اشاره به وضعیت دشوار ترامپ در سیاست داخلی به دلیل مدیریت ضعیف بحران کووید‌۱۹ و اعتراض‌های سراسری علیه نژادپرستی و خشونت پلیس آغاز می‌کند.

سفیر سابق ایتالیا در عراق سپس ابراز علاقه ترامپ به مذاکره با ایران پس از تبادل زندانی بین دو کشور را نشانه این می‌داند که رئیس‌جمهوری آمریکا می‌خواهد با دستیابی با توافق با جمهوری اسلامی، وضعیت خود را در سال انتخابات بهتر کند.

ترامپ در توئیتی نوشته بود: «ممنون ایران. تا موقع انتخابات آمریکا برای توافق بزرگ صبر نکنید. من برنده خواهم شد. شما الان توافق بهتری خواهید کرد!»

اما کارنلوس این «توافق بزرگ» را غیرممکن می‌داند: «اینکه ترامپ تصور می‌کند می‌توان رهبری ایران را به امضای قراردادی سرسختانه‌تر نسبت به قرارداد ۲۰۱۵ متمایل کرد، نشان می‌دهد که او شیوه فکر کردن و عمل کردن رهبری ایران را نمی‌فهمد.»

به باور نویسنده، ایران پیش‌بینی می‌کند که شاید ترامپ بار دیگر انتخاب نخواهد شد: «اگرچه ریاست‌جمهوری جو بایدن نتیجه ایده‌ال برای ایران نیست، رهبری در تهران ترجیح می‌دهد منتظر بماند و ببیند چه اتفاق‌هایی در ماه‌های آینده خواهد افتاد.»

سفیر سابق ایتالیا در بغداد همچنین ناکامی سه‌ساله مذاکرات آمریکا و کره شمالی، رفتار پیش‌بینی‌ناپذیر ترامپ،‌ ترور قاسم سلیمانی، دورنمای الحاق کرانه باختری توسط دولت اسرائیل و فشار اقتصادی تحریم‌ها بر سوریه و لبنان را دلایل دیگر ایران برای مذاکره‌نکردن با واشنگتن می‌داند.

◾️ ایران و ایالات متحده تصویر واضحی از یکدیگر ندارند ــ پانیت تلوار

پلنیت تلوار، مدیر ارشد سابق شورای امنیت ملی ایالات متحده و معاون سابق وزیر خارجه آمریکا در امور سیاسی‌ــ‌نظامی در دوران باراک اوباما در ستونی برای نشریه «فارن افرز» می‌نویسد که تهران و واشنگتن هر دو تصور می‌کنند که در حال پیروزی بر طرف دیگرند، اما در واقع دید روشنی نسبت به یکدیگر ندارند.

تلوار مقاله‌اش را با اشاره به بحران کووید‌۱۹ آغاز می‌کند و هشدار می‌دهد «همان‌طور که جهان برای شیوع دوباره بیماری در ماه‌های پیش‌رو خود را آماده می‌کند، باید به طور مشابه آماده تشدید تنش‌ها بین ایالات متحده و ایران نیز باشد. دینامیک سیاست داخلی در هر دو کشور خطر آغاز چرخه‌ای از افزایش تنش‌ها را به وجود آورده است. هر طرف موضع‌اش را سرسختانه چسبیده و بر اساس فرضیات نادرست تصمیم‌‌گیری می‌کند و همزمان بخت راه‌حل دیپلماتیک هر روز کم‌رنگ‌تر می‌شود.»

به باور این مقام امنیتی دولت اوباما، استراتژی دولت دونالد ترامپ برای ترک توافق هسته‌ای و اعمال سیاست «فشار حداکثری» نتیجه برعکس داده و ایران به جای رفتن بر سر میز مذاکره، سیاست موسوم به «مقاومت حداکثری» را در پیش گرفته است: «ایران فاصله زمانی برای پیشبرد برنامه هسته‌ای به سمت تولید سلاح را از حداقل یک سال تحت برجام، به تنها سه‌ماه در لحظه کنونی رسانده است.» دیگر بخش‌های این سیاست، به گفته تلوار،‌ شامل حمله به نفت‌کش‌ها و تأسیسات نفتی در خلیج فارس و تنش نظامی با آمریکا در عراق می‌شود.

مقام سابق شورای امنیت ملی آمریکا می‌نویسد که دولت ترامپ پس از تشدید تنش‌ها با ایران ــ‌ از جمله ترور قاسم سلیمانی در عراق ــ عمدتاً تنها مانده است و ائتلاف گسترده اوباما در فشار به جمهوری اسلامی را در اختیار ندارد.

تلوار دو طرف را به نفهمیدن یک دیگر متهم می‌کند و می‌نویسد:

به باور نویسنده، هرچند ضربه تحریم‌های آمریکا به اقتصاد ایران بزرگ است،‌ این مردم عادی ایران هستند که آسیب می‌خورند: «اما تندروها در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و متحدان‌شان در حال تثبیت سلطه‌شان هستند و تحریم‌ها در واقع به نفع آنها است،‌ زیرا این نیروها بر شبکه‌های قاچاق که ایران به طور روزافزونی برای درآمد به آنها وابسته می‌شود،‌ کنترل دارند.»

تلوار نتیجه می‌گیرد که دولت ترامپ دشوار بودن آغاز دوباره مذاکرات با ایران پس از بیرون رفتن از برجام را دست‌کم گرفته بود: «تندروهای ایران، از جمله رهبر معظم، به لحاظ ایدئولوژیک رابطه‌ای خصمانه با ایالات متحده دارند. اشتیاق ترامپ به نمایش‌های تماشایی عمومی مثل نشست سنگاپور برای آنها مایه انزجار است... [جمهوری اسلامی] این برداشت را که تسلیم ایالات متحده شده است، تهدیدی جدی‌تر از دشواری اقتصادی می‌داند».

اما مقام امنیتی سابق آمریکا، تهران را نیز دچار بدفهمی نسبت به واشنگتن می‌داند و می‌نویسد: «رئیس‌جمهوری ایالات متحده قول داده "جنگ‌های بی‌پایان"‌ را پایان ببخشد و میلش به عقب‌نشینی از خاورمیانه را بارها تکرار کرده و حتی مکرراً پیشنهاد آغاز مذاکره هم به ایران داده... تهران این ژست‌ها را تأییدی بر موفقیت‌آمیزبودن سیاست خودش می‌داند... ایران جنگ نمی‌خواهد اما باور دارد که تمایل ترامپ به جنگ از آنها هم کمتر است. مقام‌های ایرانی اما این را کاملاً درک نکرده اند که ترامپ نمی‌تواند در سال انتخابات جلوی پایگاه رأی‌اش ضعیف به نظر برسد.» تلوار هشدار می‌دهد: «مقام‌ها در هر دو پایتخت شاید فرض کنند که می‌توانند یک درگیری نظامی را به سرعت حل و فصل کنند و حتی از آن منفعت داخلی ببرند.»

او در نهایت به دولت ترامپ پیشنهاد می‌کند تا با میانجیگری کسی همچون امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه مذاکره با ایران را آغاز کند و در ازای بازگشت ایران به محدودیت‌های هسته‌ای و پایان‌دادن به حمله علیه سربازان آمریکایی و متحدان آمریکا در منطقه، بخشی از تحریم‌ها را لغو کند.

در همین زمینه: