تکرار رفتار تبعیض‌آمیز بانک‌ها با مهاجران افغانستانی

در شرایطی که به‌خاطر شیوع گسترده ویروس جدید کرونا، بانک‌های ایران شهروندان را به عدم مراجعه حضوری به بانک و رجوع به سیستم بانکی آنلاین تشویق می‌کنند، مهاجران افغانستانی می‌گویند کارت‌های بانکی‌شان بدون اطلاع آن‌ها مسدود شده و از آن‌ها خواسته شده است برای پیگیری به بانک‌ها مراجعه کنند.

رفتار نژادپرستانه و ضدمهاجر علیه مهاجران افغانستانی در ایران در دوران همه‌گیری کرونا نیز ادامه دارد.

به گزارش خبرگزاری شفقنا (پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه) دست کم یک بانک در استان خراسان رضوی کارت‌های عابربانک مهاجران افغانستانی را مسدود و اعلام کرده است: رفع مسدودی عابربانک فقط از طریق حضور در محل بانک انجام می شود.

بسیاری از شهروندان در شبکه‌های اجتماعی هم از مسدود شدن کارت‌های بانکی‌شان خبر داده‌اند و گفته‌اند که در بیمارستان یا حین خرید متوجه مسدود شدن کارت‌هایشان شده‌اند. طبق این گزارش‌ها دست کم چندین بانک دولتی و خصوصی (از جمله بانک ملت، سپه و انصار) بدون اطلاع قبلی کارت‌های بانکی مهاجران افغانستانی ساکن ایران را مسدود و زندگی آن‌ها را مختل کرده‌اند.

دلیل اقدام بانک‌ها «پایان یافتن مهلت کارت آمایش اتباع افغان‌» عنوان شده اما برخی از کابران می‌گویند: این ادعای بانک‌ها درست نیست و حتی با داشتن کارت آمایش معتبر، کارت بانکی‌شان مسدود شده است.

پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت کشور هم پیشتر در یکم تیر به نقل از مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی این وزارتخانه اعلام کرده بود: «به‌منظور ضرورت رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی برای پیشگیری از شیوع بیماری کرونا»، اعتبار کارت‌های آمایش ۱۳ و ۱۴ (کارت اقامت) «پناهندگان» را تا تاریخ ۳۱ شهریور سال جاری تمدید کرده است.

جوارشکیان، مسئول روابط عمومی اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی خراسان رضوی، در گفتگو با روزنامه شهرآرانیوز درباره علت مسدودشدن کارت بانکی مهاجران افغانستانی قول پیگیری داده و گفته که تمدید کارت‌های آمایش را به همه ادارات مربوط اعلام کرده است. طبق آخرین آمار اعلام شده از مهاجران افغانستانی ساکن این استان که به سال ۹۷ باز می‌گردد، بالغ بر ۳۲۰ هزار تبعه افغانستان در خراسان رضوی زندگی می‌کنند. جمعیتی که به خاطر وضعیت قرمز این استان در همه‌گیری کرونا، در معرض ابتلا به کووید ۱۹ قرار دارند.

یک کاربر افغانستانی گفته در این شرایط که کارت بانکی آن‌ها مسدود شده، اداره اتباع در اطلاعیه خود برای تمدید کارت آمایش مهاجران استفاده از ماسک و به همراه داشتن کارت بانکی برای پرداخت هزینه‌های مربوط را الزامی اعلام کرده است. این مسئله نشان می‌دهد مسئولان تا چه اندازه نسبت به شرایط مهاجران و محدودیت‌هایی که خود اعمال کرده‌اند، بی‌توجه‌اند.

تبعیض نظام‌مند

مسدود شدن کارت‌های بانکی بدون اطلاع یا هشدار به‌خاطر داشتن ملیتی متفاوت، تنها یکی از موارد متعدد رفتار‌های تبعیض‌آمیزی‌ست که مهاجران افغانستانی ساکن ایران متحمل می‌شوند. موردی که به گفته آن‌ها ، تازگی ندارد و تنها این‌بار «سرباز کرده» و خبرساز شده است. پیش از این در دی ۹۷ محمد کاظم کاظمی، از شاعران و پژوهشگران برجسته زبان فارسی و عضو گروه علمی برون‌مرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفته بود یکی از بانک‌های ایران کارت بانکی او را بدون اطلاع «سوزانده» است. کاظمی در کانال تلگرام خود نوشته بود:

«بدون هیچ پیامکی، بدون هیچ اخطاری، بدون هیچ اطلاعی. ظهر جمعه به عابربانک می‌روی که پولی به دختر دانشجویت در تهران بفرستی، و با این جمله مواجه می‌شوی. هیچ مهم نیست که تو ممکن است در سفر باشی و به بانک دسترسی نداشته باشی؛ هیچ مهم نیست که در بیمارستان و در پی پرداخت پول معالجه‌ات باشی. جالب این که برای واریز پول هیچ مسدود شدنی در کار نیست و فقط برای برداشت مسدود شده است. این اتفاقی است که بارها می‌افتد به خاطر یک دستور برای ایجاد یک ممنوعیت یا محدودیت تازه. چون تو از «اتباع بیگانه» هستی. همین.»

مسدود کردن کارت‌های بانکی، در اوج شیوع کرونا جان مهاجران را به خطر می‌اندازد.

«یک روز به جای مهاجران افغانستانی زندگی کنید»

محمد کاظم کاظمی، شنبه در یادداشتی که توسط خبرگزاری تسنیم منتشر شد، نوشته است: «بزرگوارانی که چنین تصمیم‌های قاطعی و غالباً هم پیاپی برای مهاجران می‌گیرند، خوب است یک بار خودشان را در حالتی تصور کنند که در مطب پزشک، در داروخانه، در بیمارستان، در سفر یا در هر حالت اضطراری دیگری، در لحظه پرداخت با کارت بانکی، متوجه شوند که حساب بانکی‌شان مسدود شده است و هیچ دسترسی‌‌ای ندارند.»

او در ادامه به تبعیض‌های موجود علیه مهاجران افغان از جمله در زمینه دریافت شناسنامه و کد ملی و همچنین دریافت یارانه و اشتغال دولتی و غیردولتی اشاره کرده و گفته: «پیشنهاد من به همه کسانی که محدودیت‌های مهاجران برایشان قابل درک نیست، این است که بیایید یک کاری کنید. برای مدتی گواهینامه‌تان را کنار بگذارید و سوار خودرو نشوید؛ سیم‌کارت تلفن‌تان را بیرون بیندازید؛ کارت ملی‌تان را از دسترس خارج کنید؛ دفترچه بیمه را مخفی کنید و آنگاه برای مدتی، مثلاً یک ماه یا حتی یک هفته، سعی کنید «زندگی» کنید. آنگاه می‌دانید که یک مهاجر چطور زندگی می‌کند. بگذریم از این که اگر بخواهید زیستن در مهاجرت را در این کشور به خوبی و کمال تجربه کنید، باید از استخدام اداره‌تان هم در بیایید، یارانه هم نگیرید و حتی بسیاری از مشاغل دیگر را هم کنار بگذارید.»

کاظمی به مواردی از «دستورهای عجیب و ممنوعیت‌های باورناپذیر» برای مهاجران افغانستانی و استفاده از بهانه‌های امنیتی برای توجیه این رفتارهای تبعیض‌آمیز اشاره کرده و نوشته: «مثلاً برای یکی از هموطنان ما که فشار خون داشت و پزشک اهدای خون را به او توصیه کرده بود، این مشکل وجود داشت که اهدای خون از سوی یک مهاجر ممنوع بود و این دوست ما مانده بود که کجا برود تا خونش را بگیرند. می‌گفتند که خون مهاجر برای ما قابل قبول نیست و البته همین نگرانی هم بی‌مورد بود. چون این شخص از کودکی در ایران زیسته بود. دوست ما می‌گفت که گفتم شما خون را بگیرید و بعد آن را دور بریزید؛ ولی گفتند که مجاز به همین کار هم نیستیم. یا باری دیگر از کسی شنیدم که علت محدودیت در اعطای گواهینامه برای مهاجرین، جلوگیری از وقایع تروریستی است. ولی باز برای من جای پرسش داشت که اگر کسی بخواهد با خودرو بمب‌گذاری شده خودش را منفجر کند، از جریمه شدن به خاطر گواهینامه می‌ترسد؟»

تبعیض گسترده و نظام‌مند عرصه را بر صدها هزار مهاجر و پناهجوی افغانستانی مقیم ایران تنگ کرده است. پس از شیوع کووید۱۹، شمار افغانستانی‌هایی که بازداشت و رد مرز می‌شوند نیز بیشتر شده است. بسیاری هم داوطلبانه ایران را ترک کرده‌اند. در دو ماه گذشته در دو حادثه جداگانه افغانستانی‌ها در نقطه مرزی هریرود و یزد به دست نظامیان ایران کشته شدند. رخدادهایی که روابط سیاسی دو کشور را متاثر کرد.

در همین زمینه: