براکه: یک نیروگاه اشتباهی، در یک منطقه اشتباهی و در یک زمان اشتباهی
خالد صالح-وقتی سه لایه دفاعی موشکی نمی‌توانند از تأسیسات نفتی آرامکو سعودی حفاظت کنند، چه ضمانتی وجود دارد که نیروگاه براکه در ابوظبی از حمله هوایی در امان بماند؟
خالد صالح
نیروگاه هسته‌ای براکه @MOHAMEDBINZAYED
وقتی سه لایه دفاعی موشکی نمی‌توانند از تأسیسات نفتی آرامکو سعودی حفاظت کنند، چه ضمانتی وجود دارد که نیروگاه براکه در ابوظبی از حمله هوایی در امان بماند؟ این سوالی است که نه فقط ساکنان ابوظبی که مردمان بوشهر، نطنز و اراک نیز باید از حکومت‌شان بپرسند.
نیروگاه‌های هسته‌ای غالبا کم سروصدا اند. بدین معنا که امور مربوط به آنها به ندرت در اخبار روزانه انعکاس می‌یابند. نیروگاه‌های هسته‌ای غالباً با صدر اخبار فاصله دارند، مگر در سه مقطع:
الف) نیروگاهی تأسیس شود:
«بهره برداری مقدماتی از نخستين نيروگاه اتمی جمهوری اسلامی ايران در بوشهر آغاز شد.» (۱۲ سپتامبر ۲۰۱۱)
ب) نیروگاهی دچار حادثه شود:
«رآکتور هسته‌ای شماره ۴ نیروگاه چرنوبیل در نزدیکی شهر پریپیات در شمال اوکراین دچار حادثه شد.» (۲۶ آوریل ۱۹۸۶)
ج) ماجرا به ایران، کره‌شمالی و مانند آن مربوط شود که نه فقط نیروگاه، که هر نیرویی در دست آنها یک «شر» بالقوه محسوب می‌شود.
***
امارات متحده عربی به طور رسمی خبر راه‌اندازی واحد یک نیروگاه هسته‌ای براکه را اعلام کرد. خبر اول اوت منتشر شد، یعنی ۵ روز مانده به هفتاد و پنجمین سالگرد بمباران اتمی هیروشما.
خبر راه‌اندازی نیروگاه براکه در شیخ‌نشین ابوظبی، در منطقه پرتنش خاورمیانه با سابقه پنهان‌کاری هسته‌ای و موشک‌پرانی روزمره، نگرانی‌ها در مورد وقوع یک فاجعه هسته‌ای را افزایش داده است.
نیروگاه براکه اولین نیروگاه هسته‌ای در جهان عرب به شمار می‌رود. در صورت بهره‌برداری کامل، چهار رآکتور این نیروگاه توانایی تولید ۵۶۰۰ مگاوات برق را دارند که حدود ۲۵ درصد از نیاز امارات متحده عرب را تأمین می‌کند.
روایت‌های دولتی از ضرورت نیروگاه‌های هسته‌ای، روایت‌هایی اند با ترجیع‌بند برق و انرژی .
میکل اشنایدار، کارشناس امور هسته‌ای اما می‌گوید: «بنا به حکمتی قدیمی، وجود نیروگاه هسته‌ای در یک کشور یعنی مرحله مقدمانی به کارگیری سلاح هسته‌ای علیه دشمن.» وقتی دنبال انرژی هسته‌ای می‌روید، ته قلبتان آرزوی داشتن سلاح هسته‌ای دارید. این حکمت دست‌کم در مورد ایران صدق می‌کند.
به گفته مهران مصطفوی، متخصص اثرات تشعشعات هسته‌ای، ایران با رویای دست‌یابی به بمب هسته‌ای، فعالیت هسته‌ای خود را به شکل محرمانه از اواخر جنگ ایران وعراق آغاز کرد. این جاه‌طلبی هسته‌ای-نظامی اما پس از آگاهی غرب و جامعه بین‌المللی مهار شد.
علاوه بر ایران، خاورمیانه در چند دهه اخیر شاهد پنهان‌کاری و عدم شفافیت هسته‌ای کشورهای عراق، لیبی و الجزایر نیز بوده است.
اگر از پاکستان صرف‌نظر کنیم، اسرائیل تنها کشور دارای جنگ‌افزار هسته‌ای در خاورمیانه است. و بنا به برآورد موسسه تحقیقاتی صلح بین‌المللی استکهلم ۹۰ کلاهک هسته‌ای در اختیار دارد.
جنون هسته‌ای یک ویروس مسری است که خیلی زود در امتداد گسل‌های ژئوپلیتیک تکثیر می‌شود. امارات هسته‌ای بدون وجود یک ایران هسته‌ای و به همین ترتیب یک ایران هسته‌ای بدون وجود یک اسرائیل هسته‌ای با این سرعت و شدت حادث نمی‌شدند و به واقعیت نمی‌پیوستند.
***
اسرائیل، ایران، امارات... در این مقایسه، عربستان سعودی هم حضور دارد.
حدود ۶۲۰ کیلومتر در غرب نیروگاه براکه، ریاض در«شهر ملک عبدالعزیز برای علم و تکنولوژی» در حال ساختن نخستین رآکتور هسته‌ای خود است. پروژه هسته‌ای عربستان بخشی از «چشم‌انداز ۲۰۳۰» بن سلمان است: یک طرح جاه‌طلبانه برای اصلاح اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عربستان که بنیاد آن بر فروش ۵ درصد سهام آرامکو (شرکت ملی نفت عربستان) بنا شده، و هدف نهایی آن نجات شبه‌جزیره مقدس از نفرین نفت و بریدن بند ناف اقتصاد عربستان از هیدروکربن است.
عربستان سعودی همچون امارات و ایران (و برخلاف اسرائیل) پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (به اختصار ان‌پی‌تی) را امضا کرده است. ابوظبی اعلام کرده که برنامه هسته‌ای‌اش برای «اهداف صلح‌آمیز» است و قصدی برای غنی‌سازی اورانیوم ندارد و متعهد شده که اجازه بازرسی از فعالیت‌های هسته‌ایش را به مأموران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدهد.
روزگاری لئون تروتسکی، مارکسیست انقلابی روس، گفت: «شاید شما به جنگ علاقه‌ای نداشته باشید، اما جنگ به شما علاقه‌مند است.» مطابق با همین منطق: «شاید شما علاقه‌ای به جنگ‌افزار هسته‌ای نداشته باشید، اما فاجعه هسته‌ای به شما علاقه‌مند است.»
چه اتفاقی می‌افتد اگر ده‌ها موشکی که بر فراز منطقه سرگردان است به یکی از نیروگاه‌های در حال تکثیر در آن اصابت کند؟
مخزن رادیواکتیو یک نیروگاه هسته‌ای بسیار بزرگ‌تر از یک بمب هسته‌ای است و در صورت حمله یا حادثه، تشعشعات رادیواکتیو و میزان آلودگی ناشی از آن به مراتب بیشتر است.
در سال ۱۹۹۱، آمریکا سه رآکتور هسته‌ای را در عراق بمباران کرد.
در سال ۱۹۹۱، عراق به سمت نیروگاه هسته‌ای دیمونا اسرائیل موشک‌های اسکاد پرتاب کرد.
در سال ۲۰۰۷، اسرائیل یک رآکتور سوری در حال ساخت را بمباران کرد.
همین حالا رسانه‌های ایرانی از این می‌نویسند که موشک‌های ایرانی می‌توانند «نیروگاه اتمی دیمونای اسرائیل را با خاک یکسان کنند.»
وقتی ۱۸ پهپاد و ۷ موشک کروز می‌توانند از سه لایه دفاعی موشکی عبور کنند و تأسیسات نفتی آرامکو سعودی در بقیق و خریص را مورد هدف قرار دهند، چه ضمانتی وجود دارد که نیروگاه براکه در ابوظبی از حمله هوایی در امان بماند؟ این سوالی است که نه فقط ساکنان ابوظبی که مردمان بوشهر، نطنز و اراک نیز باید از حکومت‌هایشان بپرسند.
وقتی حکومت ایران هواپیمای مسافربری اوکراینی را به دلیل «خطای انسانی» سرنگون می‌کند، چه اعتباری است که «خطای انسانی» تأسیسات آب سنگین اراک را روی هوا نبرد؟
ماجرا تنها به موشک و حمله هوایی خلاصه نمی‌شود، خطر خرابکاری و حمله سایبری نیز وجود دارد و خاورمیانه مستعدترین منطقه روی زمین برای وقوع هر سه است.
بگذریم از اینکه هم نیروگاه بوشهر و هم نیروگاه براکه فاقد استاندارد مشهور به «نسل سوم دفاع در عمق» هستند و به همین خاطر در برابر حمله موشکی یا سقوط هواپیما آسیب‌پذیر اند.
***
نیروگاه اتمی براکه، «یک رآکتور اشتباهی، در یک مکان اشتباهی، و در یک زمان اشتباهی» است. این سخن پل دورفمان، بنیانگذار و رئیس سازمان غیردولتی «گروه مشاوره هسته‌ای» است. سخنی که در مورد نیروگاه بوشهر هم صدق می‌کند.
براکه یک نیروگاه اشتباهی است، چرا که به جای انرژی هسته‌ای، امروز استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر (مثل انرژی خورشیدی و بادی) بسیار مقرون به صرفه‌تر و کارآمدتر است.
این نیروگاه در مکان اشتباهی ساخته شده است، در منطقه‌ای که از هر جای دیگری روی کره زمین بیشتر در معرض خطر و درگیری و حادثه قرار دارد.
و البته این نیروگاه در یک زمان اشتباهی ساخته شده است. در دورانی که بسیاری از کشورهای صنعتی پیشرفته در حال یا درصدد تعطیلی نیروگاه‌های هسته‌ای خودشان هستند.
بیشتر بخوانید:
نظرها
نظری وجود ندارد.