دولت لبنان درباره خطر انفجار در بیروت هشدار دریافت کرده بود

مقامات امنیتی لبنان پیش از انفجار بندر بیروت به نخست‌وزیر و رئیس‌جمهوری این کشور در رابطه با خطرات مرتبط به انبار ۲۷۵۰ تن نیترات آمونیوم در این بندر هشدار داده بودند.

رویترز در گزارشی که روز ۱۰ اوت / ۲۰ مرداد منتشر کرد، نوشته که اسنادی به‌دست این خبرگزاری رسیده است که نشان می‌دهد دو هفته قبل از انفجار بندر بیروت، مقامات امنیت ملی لبنان به ریاست جمهوری و رئیس دولت این کشور در رابطه با خطرات انبار نیترات آمونیوم در بندر بیروت هشدار داده بودند.

اداره کل امنیت کشور لبنان که نهاد امنیت ملی این کشور است، در گزارشی از وقایع منتهی به انفجار چهارم اوت در بندر بیروت به نامه‌ای خصوصی اشاره می‌کند که به صورت مشترک به رئیس‌جمهوری لبنان، میشل عون و نخست‌وزیر اکنون مستعفی این کشور، حسان دیاب در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۰ ارسال شده است. در این نامه خصوصی به آنها در رابطه با خطر انفجار در بندر بیروت هشدار داده می‌شود.

رویتزر نوشته که از محتوای نامه خصوصی که در گزارش آمده بی‌خبر است و محتوای نامه را نمی‌تواند به صورت مستقل تأیید کند اما خود گزارش اداره کل امنیت کشور لبنان را دیده است.

یک مقام امنیتی لبنان به این خبرگزاری گفت که نامه مورد اشاره در مورد نتیجه تحقیقات قضایی‌ای بوده که در ژانویه ۲۰۲۰ آغاز شد. مقامات امنیتی لبنان بر اساس این تحقیقات قضایی‌ به ریاست جمهوری و رئیس دولت لبنان هشدار دادند که که نیترات آمونیوم انبارشده در بندر بیروت باید هرچه سریعتر در جایی امن انبار شود.

گزارش اداره کل امنیت کشور لبنان به مقام‌های اجرایی این کشور، پیش از این عمومی نشده بود.

همه‌شان می‌دانستند

مقام امنیتی لبنانی که با رویترز به شرط ناشناس ماندن گفت‌وگو کرده، می‌گوید که خودش در نوشتن نامه هشدار به میشل عون و حسن دیاب نقش داشته است. این منبع به رویترز گفت:

«من به آنها هشدار دادم که اگر منفجر شود، می‌تواند بیروت را نابود کند.»

این مسئول امنیت در ادامه به رویترز گفت:

«این خطر وجود داشت که این مواد در صورت سرقت، در حمله تروریستی مورد استفاده قرار گیرد.»

نامه ارسال شده به رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیر لبنان، یک رشته طولانی از مکاتبات اداری در لبنان است که شامل نامه‌های ارسال شده به دادگاه‌های این کشور طی شش سال گذشته است. این نامه‌ها را بیشتر مقامات بندر بیروت و مقامات گمرک و امنیت، فرستاده‌اند و بارها و بارها از مقام‌های قضایی این کشور خواسته‌اند که دستور تخلیه و یا انتقال این محموله خطرناک نیترات آمونیوم را به جایی دورتر از مرکز شهر صادر کنند.

رویترز این نامه‌ها را در گزارش اداره کل امنیت کشور لبنان دیده است.

در گزارش اداره کل امنیت کشور لبنان به نامه‌ها و درخواست‌های فوق اشاره می‌شود. همچنین آمده که تعداد این درخواست‌ها زیاد بوده اما شمار دقیق آنها در گزارش نیامده است.

در پایان تحقیقات قضایی ژانویه ۲۰۲۰ این منبع می‌گوید که دادستان کل لبنان گزارش نهایی را تهیه و برای رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیر می‌فرستد.

دفتر نخست‌وزیر و ریاست جمهوری و دادستان کل لبنان، به درخواست‌های رویترز برای اظهار نظر درباره نامه ۲۰ ژوئیه پاسخ ندادند.

هفته گذشته، پس از انفجار میشل عون تأیید کرد که از وجود این مواد منفجره مطلع بوده است. او به خبرنگاران گفت که به شورای عالی دفاع لبنان که خودش دبیرکل آن است دستور داده که که «آنچه که لازم است» انجام دهند.

عون در این رابطه گفت:

«من مسئول نیستم! من نمی‌دانستم که آن را کجا گذاشته بودند و نمی‌دانستم که چقدر خطرناک است. من در برخورد مستقیم با بندر قدرتی ندارم. یک سلسله مراتب وجود دارد و همه کسانی که می‌دانستند باید وظایف خود را برای انجام کار لازم به جا می‌آوردند.»

مواد منفجره از کجا آمد و چرا از شهر دور نشد؟

پرسش‌های بی جواب در مورد انبار این حجم از نیترات آمونیوم از اواخر سال ۲۰۱۳ در بندر بیروت زیاد هستند. اما این اطلاعاتی است که رویترز تاکنون در این رابطه توانسته به دست بیاورد.

ماجرای این انفجار، هفت سال پیش در سال ۲۰۱۳ آغاز شد، زمانی که کشتی روسی «رسوس» با پرچم مولداوی در بندر بیروت لنگر انداخت. گمرگ بیروت برای بدهی‌هایی که شرکت مالک کشتی به شرکت‌های خصوصی لبنانی داشت، کشتی و بارش را با حکم قضایی توقیف کرد.

در ماه مه سال ۲۰۱۴، کشتی‌ از بار خالی شد و بار آن به انباری در بندر بیروت منتقل شد. خود کشتی آنقدر در بندر ماند که در فوریه ۲۰۱۸ در جایی در نزدیکی موج شکن بندر غرق شد و گزارش امنیتی‌ای که به دست رویترز رسیده به این موضوع اشاره می‌کند.

بر اساس گزارش اداره کل امنیت کشور لبنان، در فوریه ۲۰۱۵ یک قاضی مربوط به دادگاه‌هایی که مسائل فوری را رسیدگی می‌کنند، متخصصی را برای بازرسی از محموله منصوب کرد. این متخصص گزارشی نوشت و نتیجه گرفت که این مواد خطرناک است و از مقامات بندر بیروت خواست که محموله را به ارتش لبنان منتقل کند. این ادعا را رویترز گفته است که نمی‌تواند به طور مستقل تایید کند.

در گزارش امنیتی آمده که که ارتش لبنان این درخواست را رد کرد و توصیه کرد که مواد منفجره به یک شرکت خصوصی خاص منتقل یا فروخته شود. در گزارش نیامده که چرا ارتش لبنان از این پیشنهاد استقبال نکرده است. ارتش هم از اظهار نظر یا توضیح بیشتر خودداری کرد.

مدیریت شرکت خصوصی‌ای که به عنوان شرکت خریدار پیشنهاد شده بود، به رویترز گفت که در آن زمان تمایلی به به خرید محموله مصادره شده نداشته چرا که مجوز واردات داشته و مواد منفجره مورد نیازش را از طریق واردات مهیا کرده بوده.

از آن زمان به بعد، مقامات گمرکی و امنیتی هر شش ماه یک بار به قضات لبنان نامه و درخواست می‌فرستادند که تکلیف محموله مشخص شود. رویترز بخشی از این درخواست‌ها و نامه‌ها را دیده است.

پس از انفجار، تعدادی از مقامات گمرک و بندر بیروت به عنوان بخشی از تحقیقات مربوط به این انفجار بازداشت شده‌اند.

آتش پیش از انفجار

در ژانویه سال ۲۰۲۰، یک قاضی پس از اینکه آگاه شد در انباری که محموله در آن نگهداری می‌شود سوراخ‌های به وجود آمده، دستور تحقیقات رسمی را در رابطه با این محموله و خطرات احتمالی آن صادر کرد. در لحظه صدور این دستور موضوع بیشتر این بود که این محموله در معرض خطر سرقت قرار گرفته است.

یک مقام امنیتی دیگر که در این رابطه با رویترز گفت‌وگو کرده می‌گوید دادستان همچنین دستور داده بوده که تمام سوراخ‌ها و درهای این انبار ترمیم و امنیت آن تأمین شود.

پس از دستور دادستانی، گروهی از کارگران که رویترز از قول این مقام امنیتی نوشته کارگران سوری بودند به انبار فرستاده می‌شوند که درها و سوراخ جنوبی انبار را ترمیم کنند. به گفته این مقام امنیتی در همان انبار مواد منفجره، ترقه و فشفشه و ادوات آتش‌بازی هم نگهداری می‌شده است. چیزی که موجب آتش‌سوزی نخست شده، جرقه جوشکاری کارگران بوده است. پس از آتش گرفتن ادوات آتش‌بازی، نیترات آمونیوم انبار شده منفجر می‌شود.

رویترز نوشته که از سرنوشت کارگرانی که رفته بودند درها را ترمیم کنند خبر ندارد.

این مقام امنیتی علت آتش را، عدم نظارت بر خدمه تعمیر و نگه داشتن ادوات آتش‌بازی در کنار انبار مواد منفجره زیاد می‌داند.

گزارش اداره کل امنیت کشور لبنان که به دست رویترز رسیده هنوز به صورت رسمی جایی منتشر نشده است.

حسان دیاب، روز دوشنبه ۱۰ اوت از مقام نخست وزیری استعفا کرد. ارتش لبنان در همان روز استعفای دیاب، اجساد پنج کشته دیگر را از زیر آوار بیرون کشید. آخرین آمار تلفات انفجار چهارم اوت در بندر بیروت، ۱۶۳ نفر کشته و بیش از شش هزار نفر زخمی است.

در همین زمینه: